نوع فایل: word
قابل ویرایش 200 صفحه
مقدمه:
شش سال اولیه زندگی کودک سالهای «حساس» هستند زیرا میزان رشد در این سالها نسبت به مراحل دیگر رشد، سرعت بسیار بیشتری دارد. پرورش کامل استعدادهای کودک، بویژه در این سالها نیاز به محیطی محرک و برانگیزنده دارد. منظور از «محیطی محرک را برانگیزنده» محیطی است که برای کودک فرصتهای فراهم می آورد تا کودک با آزمایشها، اشیاء و مکانهای متنوع روبرو شدن، کسب تجربه نماید. برای کودک فرصتهایی ایجاد می کند تا کودک با بزرگترها، گروههای دیگر و همردیفان خود مواجه شود و به تعامل معنی دار و غنی با آنها بپردازد و محیطی است عاطفی و حمایتی کودک را تأمین نماید (کول، 1991، ترجمه مفیدی ،1380)
«انسان در تمام مراحل زندگی خود دارای نیازهائی است که بایستی حداقل به طور نسبی برآورده شوند، زیرا که ارضای باعث می گردد انسان روند تکاملی خود را به گونه طبیعی تر سپری کند. کودک در هر یک از مراحل مختلف زندگی خود تا بزرگسالی، نیاز به تحرک جسمی و فعالیت مغزی دارد، که تا حد زیادی می توان آن را بوسیله بازیهای دوران کودکی تأمین نمود». (کریمی، 1368).
گاه والدین دانسته یا ندانسته از بازی، تنها برای آرام کردن کودک خود استفاده می کنند، در صورتی که بازیهای دوران کودکی هم در تکوین شخصیت فردای فرزندشان موثر است، هم اینکه ذهن او را در مورد مسائلی که پیش خواهد آمد، باز می کند و باعث می شود کودک با درک بهتری به سوی زندگی حقیقی که فراتر از بازی ها و رویاهای اوست گام بردارد. کودک در بازیهایش به مسائلی دست پیدا می کند که شاید اگر بارها توسط والدین آنها تأکید شود، نمی تواند آن ها را هضم و درک کند. در صورتی که اجرای آن ها همراه با همسالانش اثر بیشتری بروی خواهد گذاشت. (منصور، 1377). کودک بخشی از اوقات خود را در شبانه روز صرف بازی می کند، بنابراین با تفریح و سرگرمی، در واقع آمادگی لازم را برای مواجه شدن با زندگی و ناسازگاریهای آن پیدا کرده و در جمیع ابعاد نیز تکامل می یابد.
بازی، فرصتهایی را برای کودک فراهم می کند تا او مهارتهای حرکتی درشت و ظریفش را رشد دهد و سلامت جسمی اش را تأمین کند. بازی به کودک کمک می کند تا قدرت تخیل و خلاقیت خود را رشد دهد، محیطی را برای کودک مهیا می کند تا به تمرین مهارتهای اجتماعی خود بپردازد. بازی همچون مفری است که کودک از طریق آن عواطف و هیجانهایش را ابراز می کند، بازی به کودک کمک می کند تا نظامهای ارزشی را درک کند. (شریدان، ترجمه توکلی، 1382)».
بازی فرصت بی همتایی برای بزرگسالان نیز فراهم می کند تا دنیا را از دیدگاه کودک درک کنند، و از آنجا که بازی برای کودکان مهالیتی بسیار لذت بخش است کودکان را ترغیب می کند تا آرام باشند، حالت دفاعی را که ممکن است داشته باشند کاهش دهند و احساسات خود را بی پرده بیان کنند. بازی همچنین به آنها کمک می کند تا مهارتهای اجتماعی مفیدی بدست آورند و رویکردهای جدید و کارآمد حل مسئله را آزمایش کنند. (هیوز، ترجمه گنجی، 1384).
بازی کودک آموزش و درس نیست، بلکه گونه ای آزمایش کردن فرهنگ است. به بیانی دیگر، کودک خود را از بازی به فرهنگ جامعه و قوم خود نزدیک می کند.
کودک شیرخوار از راه جنب و جوشهای «حسی حرکتی» خود را با محیط زیستی تازه، سازگار می سازد و سپس در خردسالی می کوشد با وسیلۀ بازی، رشد و تکامل جسمی و عقلی خود را تدمین سازد و در اجتماع بزرگسالان جایی برای خود باز کند. (انگجی، 1384).
از آن جایی که آینده هر کشور و اجتماعی به کودکان جامعه بستگی دارد، بنابراین توجه به کودکان و مسائل مربوط به آنان باید در اولویت قرار بگیرد. یکی از مسائلی که ممکن است کودک در دوران زندگیش با آن مواجه شود، بستری شدن در بیمارستان است.
بستری شدن در بیمارستان بر کودکان یک بحران اجتماعی شدن و سازگاری با محیط جدید است، آن هم در شرایطی که نه تنها از سلامت جسمی برخوردار نیست بلکه در معرض برخورد با عواما ناشناخته و خطر آخرین قرار دارد. (سمی یانلو، 1379).
بستری شدن هرگز نمی تواند تأثیر در زندگی کودک باشد. کودکان وقتی به بیمارستان می آیند با صداها، بوها، نورها، و شرایط مختلف روبرو می شوند و تأثیرات منفی در بیمارستان بر روی کودک باعث میشود که او از پذیرش اقدامات درمانی اجتناب ورزد.
اگر فقط به معالجه کودکان که دارای بیماری فرمن هستند و یا به دفعات مکرر و طولانی در بیمارستان بستری می باشند اقدام گردد ولی احتیاجات فیزیکی، عاطفی و ذهنی آنان تحریک نشود، ممکن است در روند تکامل کودک خللی وارد شود.
بنابراین در پذیرش کودک در بیمارستان علاوه بر مراقبتهای جسمی باید حمایت روانی و عاطفی نیز مورد توجه باشد.
بیان مسأله
بازی در همه مراحل زندگی سهم عمده ای در رشد بدنی و روانی ایفا می کند. بازی به خودی خود آنقدر برای کودکان طبیعی است که اگر آنان را از انجام دادن بازی منع کنند رشدشان با اختلال مواجه شده و دچار افسرگی می شوند.
بازی نه تنها می تواند به کودک برای رفع برخی از نیازها کمک کند، بلکه فرصتی به وجود می آورد تا کودک بتواند از نظر روانی نیز ارضا گردد. او از طریق فشارهای درونی خود را تخلیه می نماید. (طباطبائی نیا، 1366).
بازی شغل کودک است و راهی است برای کسب تجربه، به خصوص در مورد مسائل پر اضطراب زندگی و استرس های مختلف از جمله بیمار شدن. (سالاری، 1380).
براساس اصول 4و 7 مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد (1959)، پرورش کودک در محیطی سالم و مراقبت و حمایت خاص از او و همچنین تهیه امکانات کامل از جمله بازی و تفریح از طرف جامعه و مقاماا اجتماعی، از حقوق مسلم کودکان می باشد. (عبادی 1366).
«یونیسف و سازمان بهداشت جهانی نیز توجه به سلامت کودک را جزء شاخص های بهداشتی جوامع ذکر کرده اند. » (دل پیشه، 1370) «گرانت (1990) عقیده دارد حمایت از سلامت همه جانبه کودکان یکی از بهترین راههای سرمایه گذاری برای توسعۀ اقتصادی و اجتماعی می باشد که برای دستیابی به این هدف لازم است به سلامت کودکان و نهایتاً آن چه که این سلامتی را تضمین می کند (تغذیه، محبت و .. ) توجه شود.» (قنبری، 1384).
از آن جا که کودکان آینده سازان جامعۀ خویش هستند، بنابراین توجه به سلامت بدنی و روانی آنان از اهمیت شایانی برخوردار است. کودک به عنوان یک شخص دارای نیازهای بدنی، روانی و اجتماعی می باشد. این نیازها در سطحی متناسب باسن و سال و تلاش واقعی کودک و خانواده، بطور طبیعی بررسی و ارضاء شوند. لیکن هرگونه تغییر و یا بیماری، سلامتی کودک را به مخاطره انداخته و در نتیجه حالت نامتعادل و غیر عادی ایجاد می کند که باعث عدم ارضای نیازهای کودکان می شود.
در این گونه مواقع وظیفۀ مراقبین، پرستاران و سایر بهداشتی است که برای حفظ تعادل محیط بیرونی و درونی کودک مداخله کرده و نیازهای او را فراهم نمایند تا روند تکاملی او به هیچ وجه مختل یا متوقف نشود. از جمله این مارد زمانی است که کودک به علت بیماری در بیمارستان بستری می شود. «کودکان بسیار آسیب پذیرند و میزان ابتلای آنان ئ در نتیجه میزان بستری شدن آنان نیز چشمگیر می باشد.» (زید شهری، 1384)
بستری شدن کودک در بیمارستان سبب اضطراب ناشی از جدایی از والدین، ترس از محیط جدید، ترس از ناتوانی ها، و ترس از ادامه زندگی می شود. در حقیقت این فرایند برای کودک و والدینتش یک بحران موقعیتی است.
طبق تحقیقات انجام شده طی سال 1387 در تهران، تعداد کل کودکان سنین متفاوت مراجعه کننده به مراکز درمانی شهرداری تجریش، طالقانی و مهراد در طی این سال 256627 هزار نفر بوده است که از این تعداد 5/0 درصد بستری شده اند.
واقعیت این است که بیمارستان به عنوان یک محیط تنش زا تلقی شده و پذیرش در بیمارستان با شیوه های معمول سبب ایجاد اضطراب شدید در بیمارستان می شود.
به طور کلی که در بیمارستان بستری می شود، صرف نظر از نوع و شدت بیماری، همین عامل تنش زای بستری شدن در بیمارستان در قدم اول، ضربه هولناکی را به بیمار وارد می کند و همین اضطراب ایجاد شده موجب تشدید بیماری و نیز کندی روند بهبودی در بیمار می گرد. به گفته سیلیگمن ، هرچه اضطراب کودکان بیشتر باشد، میزان استفاده آنان از خدمات پزشکی بیشتر و مدت اقامت آنها در بیمارستان طولانی تر خواهد شد؛ که این امر از یک طرف هزینه زیادی را متحمل سیستم بهداشتی و خانواده کودک کرده و از طرف دیگر به علت اقامت طولانی کودک در بیمارستان، عوارض بستری شدن و بیماریهای عفونی کودک و خانواده وی را تهدید می کنند (ممی یانلو، ص 4 ، 1379).
بنابراین باتوجه به مطالب فوق، یافتن راهی برای سازگاری موثر و منطقی کودکان و والدینشان، ضروری به نظر می رسد. بازی یک وسیله مهم و قابل تعدیل با مشکلات کودک در محیط بیمارستان که به برآورده شدن نیازهای کودک و خانواده کمک می کند. مراقبین بهداشتی می توانند از بازی برای کمک به تکامل شناختی، مهارتهای حل مسئله، مهارتهای اجتماعی و بیان احساسات، ترس ها و عواطف کودک استفاده کنند. کمبود امکانات و وجود مشکلات عدیده در ممالک در حال توسعه موجب شده است که موضوع بازی به خصوص در کودکان موجب بی مهری، کم توجهی و والدین، مراقبین و کسانی که با بچه ها سرو کار دارند، قرار گیرند (شریدان، 1382). با توجه به نقش بازی و اسباب بازی در سلامت بدنی و روان شناختی کودک و نادیده انگاشتن این امر مهم در بیمارستانها، پژوهشگر بر آن شد تا درباره بازی ها و اسباب بازیها و تأثیر آن در بهبود حال کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستانهای کودکان شهر تهران، (یعنی زمانی که کودک از خانواده دور می شود و همچنین مسأله انطباق کودکان با محیط بیمارستان) مباحثی را مطرح کند.
این تحقیق در پی پاسخ به این سؤال است که : آیا بازیها و اسباب بازیها باعث بهبود حال کودکان پیش دبستانی بستری در بیمارستان می شود؟
فهرست مطالب:
فصل اول : کلیات و طرح تحقیق
عنوان
مقدمه
بیان مسأله
اهمیت و ضرورت تحقیق
سوالات و فرضیات تحقیق
اهداف تحقیق
تعریف نظری عملیاتی اصطلاحات
فصل دوم : ادبیات و پیشینه تحقیق
بازی
تعریف بازی
اهداف بازی
طبقه بندی بازی
طبقه بندی پیاژه
بازیهای حسی – حرکتی
بازیهای نمادین
بازیهای با قاعده
بازی ازنظر چگونگی اجرا
انواع بازی
عوامل موثر در بازی
رابطه جنسیت و بازیهای کودکان
رابطه سن و بازیهایکودکان
رابطه هوش و بازیهای کودکان
تأثیر همبازیها بر بازیها
نقش اطرافیان در بازیهای کودکان
تأثیر موقعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی خانواده بر بازیهای کودکان
تأثیر محیط زندگی بر بازیهای کودکان
نقش فضای بازی در بازیهای کودکان
تاثیر تلویزیون بر بازیهای کودکان
اسباب بازی
اسباب بازی چیست؟
تاثیر نوع اسباب بازی در بازیهای کودکان
انواع اسباب بازی
ویژگیهای اصولی و کلی یک اسباب بازی مطلوب
نمونه هایی از اسبا بازیها
عروسکها
قطعه های خانه سازی
نقاشی
کتاب
تعریف اضطراب
علائم اضطراب
ترس
راههای مبارزه با ترس در کودکان
نگرانی
چگونگی ادراک درد در کودکان
معیارهای سنجش درد
بستری شدن
آمادگی برای بستری شدن
عکس العمل کودکان به بیماری و بستری شدن
عکس العمل و نقش والدین به بیماری و بستری شدن
عوارض بستری شدن
نکات مثبت بستری شدن
محیط بیمارستان
نقش پرستاران در کاهش اضطراب کودکان بیمار و والدینشان
کودک بستری و بازی
بازی درمانی
وسائل بازی مناسب
مروری بر مطالعات انجام شده
فصل سوم : روش تحقیق
روش تحقیق
روش اجرا
جامعه آماری
نمونه تحقیق و روش نمونه گیری
روش جمع آوری اطلاعات
فصل چهارم » تجزیه و تحلیل داده ها
آمار توصیفی
آمار استنباطی
فرضیه اول پژوهش
فرضیه دوم پژوهش
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
نتیجه گیری
محدودیتهای تحقیق
پیشنهادی برای به کارگیری یافته ها
پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی
منابع
منابع فارسی
منابع لایتن
ضمایم
ضمایم شماره 1 ، ابزار خودسنجی ترس های بالینی کودک
ضمیمه شماره 2 ، اضطراب تصویری
ضمیمه شماره 3 ، مقیاس سنجش درد در کودکان
فهرست نمودارها:
نمودار 1 . 4 ) توزیع درصد سن کودکان
نمودار 2 . 4 ) توزیع درصد نوع جنسیت نمونه آماری
نمودار 3 . 4 ) درصد سطح تحصیلات پدران کودکان نمونه آماری
نمودار 4 . 4 ) درصد سطح تحصیلات مادران کودکان نمونه آماری
فهرست جداول:
جدول 1 . 4 ) فراوانی، درصد و درصد تراکمی سن کودکان
جدول 2 . 4 ) فراوانی و درصد نوع جنسیت کودکان
جدول 3 . 4 ) فراوانی، درصد و درصد تراکمی سطح تحصیلات پدران
جدول 4 . 4 ) فراوانی، درصد و درصد تراکمی سطح تحصیلات مادران
جدول 5 . 4 ) آمار توصیفی میزان اضطراب کودکان به تفکیک پیش آزمون و پس آزمون
جدول 6 . 4 ) نتایج آزمون آماری t – test
جدول 7 . 4 ) نتایج آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون
دول 8 . 4 ) آمار توصیفی میزان درد کودکان به تفکیک پیش آزمون و پس آزمون
جدول 9 . 4 ) نتایج آماری t – test
جدول 10 . 4 ) نتایج آزمون آماری ضریب همبستگی پیرسون
منابع و مأخذ:
منابع فارسی :
1 ) آذریان، آذر، « بررسی اثر روانی و تربیتی بازی کودکان و تحلیلی از چندبازی سنتی ایرانی » ، دوره کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران ، 1336 .
2 ) انجمن علمی دانشجویان گرایش آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی دانشکده روانشناسی علامه طباطبایی، فصلنامه دنیای کودک، شماره 2 ، 1380 .
3 ) انصاری، فرخ تاج، « بررسی عواملی که از دیدگاه کودکان بستری در بیمارستانهای منتخب دولتی تهران در آنها ایجاد ترس و نگرانی می کند. » دوره کارشناسی ارشد، پرستاری، دانشکده پرستاری دانشکاه علوم پزشکی ایران، 1364 .
4 ) انگجی، لیلی، عسگری، عزیزه ، « بازی و تاثیر آن در رشد کودک» ، انتشارات طراحان ایماژ، تهران، چاپ اول، 1385 .
5 ) انگجی، لیلی، «پیک بازی (فصلنامه)» شماره 5 ، 1384 .
6 ) بست، جان، «روشهای تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری» ، شریفی، حسن پاشا، طالقانی، نرگس، انتشارات رشد، تهران، چاپ نهم، 1381 .
7 ) بهرامی، هادی، «روانشناسی کودک»، انتشارات دانشگاه ابوریحان بیرونی، تهران، چاپ دوم، 1358.
8 ) پامنیت، «رموز سلامت کودکان»، ترجمه لادن کیان، انتشارات رامین تهران، 1377 .
9 ) پورافکار، نصرت ا... ، «فرهنگ جامع روانشناسی و روان پزشکی»، انتشارات فرهنگ معاصر، تهران چاپ چهارم، 1384 .
10 ) توسلی، پرندوش، «نقش اسباب بازی در تکوین شخصیت کودک » ، نمایه، نشریه چیستا، 1378 .
11 ) توفیق، زینت، «چهار مقاله درباره کودکان»، سازمان بهزیستی، تهران، چاپ اول، 1370 .
12 ) جلالی، مهدی، «روانشناسی کودک»، انتشارات امیرکبیر، تهران، چاپ هفتم، 1373 .
13 ) جنت علیپور، زهرا «بررسی تاثیر برنامه مراقبتی طراحی شده بر وضعیت خواب کودکان پیش دبستانی مبتلا به لوسمی بستری در بیمارستانهای تخصصی کودکان در شهر تهران»، دوره کارشناسی ارشد پرستاری، دانشکده پرستاری دانشگاه تربیت مدرس ، 1379 .
14 ) خلیلیان، سید خلیل، «با دنیای کودک آشنا شویم»، انتشارات فجر، تهران، چاپ دوم، 1369 .
15 ) دادستان، پریرخ، منصور، محمود، «روانشناسی ژنتیک 2»، انتشارات ژرف، تهران، چاپ اول، 1369 .
16 ) دلاور، علی، «مبانی نظری و عملی در علوم انسانی و اجتماعی»، انتشارات رشد، تهران، 1376 .
17 ) دل پیشه، اسماعیل، «بهداشت جامعه 2»، انتشارات چهر، تهران، چاپ دوم، 1380 .
18 ) زند شهری، رضا، «بررسی تاثیر برنامه طراحی شده آشنا سازی بر میزان اضطراب کودکان بستری و والدینشان»، دوره کارشناسی ارشد، پرستاری، دانشکده پرستاری دانشکاه تربیت مدرس، 1384 .
19 ) سرخه دون یلدایی، «کودک و بازی»، انتشارات دانشکده تربیت بدنی، تهران، چاپ اول، 1358 .
20 ) سلمان، زهرا، «بررسی تأثیر فعالیتهای بدنی و بازی در تحول ذهنی کودکان پیش دبستانی»، دوره کارشناسی ارشد، تربیت بدنی، دانشکده پرستاری دانشگاه تربیت مدرس، 1371 .
21 ) شارپ، اولین قاضی، «بازی تفکر کودک است»، قاسم، کدیور، نعمت، انتشارات مدرسه عالی پارس، تهران، چاپ اول، 1335 .
22 ) شریدان، مری، «بازی در اوائل کودکی»، ترجمه مهدی سهرابی، عزت خداشناس، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ دوم، 1385 .
23 ) شریدان، مری، «بازی و رشد کودکان»، ترجمه رضا توکلی هرمز سنایی نسب، انتشارات رشد، تهران، چاپ دوم، 1382 .
24 ) شعاری نژاد، علی اکبر، «روانشناسی رشد»، انتشارات اطلاعات، تهران، چاپ هفدهم، 1385 .
25 ) شهرآرای، مهرناز، «راهنمای انتخاب اسباب بازی»، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1362 .
26 ) صبوری، سیامک، «نقش بازی و اسباب بازی در سالهای نخست زندگی»، نمایه ، 1379 .
27 ) طباطبایی نیا، سید محمد مهدی، «اسباب بازی، آموزش و درمان»، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، 1366 .
28 ) عبادی، شیرین، «حقوق کودک»، انتشارات روشنگران، تهران، چاپ سوم، 1371 .
29 ) عسگری، عزیزه، مصلحی، «درباره رشد و آموزش کودکان چه می دانید؟» انتشارات عترت چاپ، تهران، چاپ اول، 1384 .
30 ) فخریان، فرزانه، همشهری، شماره 4112 ، 1385 .
31 ) کریمی، رقیه، «بررسی میزان آگاهی پرستاران از نقش بازی بر روی رشد و تکامل کودکان سنین قبل از دبستان بستری در بیمارستانهای کودکان وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی»، دوره کارشناسی ارشد، پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی ایران، 1368 .
32 ) کرین، ویلیام، «پیشگامان روانشناسی رشد»، ترجمه فربد فدایی، انتشارات اطلاعات، تهران، چاپ هشتم، 1382 .
33 ) کول، ونیتا، «برنامه آموزش و پرورش در دوره پیش از دبستان »، ترجمه فرخنده مفیدی، انتشارات سمت، تهران، چاپ هفتم، 1380 .
34 ) گریوز، «بازی و رشد»، ترجمه مهدی قراچه داغی، انتشارات پیک بهار، تهران، چاپ سوم، 1380.
35 ) مارلو، «پرستاری مارلو»، آرزو مانیانس، سونیا، انتشارات بشری، تهران، چاپ پنجم، 1379 .
36 ) مجیب، فرشته، «روانشناسی بازی»، کتابک های آموزش از راه دور، 1377 .
37 ) مرادی، علی، روزنامه سلامت، شماره 1385 ، ص 12 ، 1374 .
38 ) مفیدی، فرخنده، «آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستان»، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران، چاپ اول، 1372 .
39 ) مقدم، مصطفی، «بازیهای آموزشی»، انتشارات راهگشا، تهران، 1370 .
40 ) ملکی رنجبر، جمیله، «بررسی عوامل ایجاد ترس و اضطراب در دانش آموزان نابینا 19 – 14 سال دوره های راهنمایی و متوسطه همدان»، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی، 1383 .
41 ) ممی یانلو، هایده، «بررسی میزان تاثیر برنامه بازی بر اضطراب کودکان سن مدرسه بستری در مرکز طبی کودکان » ، دوره کارشناسی ارشد، پرستاری، دانشکده پرستاری دانشگاه تربیت مدرس، 1379 .
42 ) منصور، شیوا، «بچه ها زندگی را بازی می کنند »، نمایه، صبح خانواده، 1377 .
43 ) موسوی، سیدعلی، «مقایسه اثربخشی رویکردهای درمانی، تنش زدایی ودرمان شناختی (Ret) در درمان درد و اضطراب بیمارن مربوط به درد مزمن»، دوره کارشناسی ارشد، روان شناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی، 1378 .
44 ) مهجور، سیامک رضا، «روانشناسی بازی»، انتشارات ترمه، تهران، چاپ اول، 1370 .
45 ) میانجی، شفیقه، «بررسی نگرش کودکان دبستانی نسبت به بستری شدن در بیمارستان»، دوره کارشناسی ارشد، پرستاری، دانشکده پرستاری دانشگاه تربیت مدرس، 1368 .
46 ) نجدی، سهیلا، کتاب ماه کودک و نوجوان، نمایه، 1380 .
47 ) نوابی نژاد، شکوه، «رفتارهای بهنجار و نابهنجار کودکان و نوجوانان»، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان، تهران، چاپ سوم، 1380 .
48 ) نوابی نژاد، شکوه، «آموزش خانواده»، انتشارات جمهوری اسلامی، تهران، چاپ دوم، 1382 .
49 ) هارلوک، الیزابت، «بازی»، ترجمه وحید رواندوست، انتشارات یوش، تهران، چاپ اول، 1364 .
50 ) هیوز، فرگاس، «روانشناسی بازی»، ترجمه کامران گنجی، انتشارات رشد، تهران، چاپ اول، 1384 .
51 ) Chinn, Peggy1 , 1975. child health maintenave conception family centred care. st. lovis : c. vmosy. co.
52 ) Dadashzadeh, maryam, 1376, Preschool and primary school education, payam nour university, Tehran, first publish, 1376.
53 ) Murray, Ruth and zentner, Judith, 1979. nursing assessment and health promotion through the life span. sant lovis : pretice-hall.
54 ) Severo Richard, 1989, play Eases the fears of hospitalized children, newyorktimes, New york.
55 ) Smith, Sandra 199. the early years. first published by Rutledge.
56 ) Sopher, 1985, the hospitalized child and his family, newyork nc graw hill book, company.
57 ) William, janet 1987. managing pediatrics pain, nursing times. September.
58 ) www.azm.sch.ir
59 ) www.google.com
60 ) www.Marrow.org/patient-child-needs
61 ) www.Pazhuhesh-nameh
62 ) www.Pezeshk.us
63 ) www.uswr.ac.ir
64 ) www.websearch.cnn.com