مبانی نظری تعامل در آموزش از راه دور

این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق تعامل در آموزش از راه دور را در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می دهد. 

    مور ، سه نوع تعامل را در آموزش از راه دور توصیف کرده است که این سه شکل شامل: تعامل میان دانشجو و اساتید، تعامل میان دانشجویان با همدیگر و تعامل میان دانشجویان با محتوا می‌باشد. اما تعامل در یادگیری می‌تواند از اینها نیز فراتر باشد که به شش دسته تقسیم‌بندی می‌شوند: تعامل استاد با دانشجو، تعامل دانشجو با محتوا، تعامل دانشجو با دانشجو، تعامل استاد با محتوا، تعامل استاد با استاد و تعامل محتوا با محتوا (ابراهیم زاده، زندی، علی‌پور، زارع، یزدانی، 1389).

برای نشان دادن راه‌های گوناگون پشتیبانی شبکه از تعامل آموزشی شش رابطه تعاملی ممکن در بین سه عنصر اصلی محیط آموزش رسمی دانشجویان، اساتید و محتوا ارائه می‌شود:

 تعامل استاد – دانشجو
   در یادگیری الکترونیکی تعامل دانشجو با استاد، به روش و شکل‌های گوناگون از جمله: ارتباطات غیرهمزمان و همزمان متنی، یا با استفاده از محتوای شنیداری و دیداری امکان‌پذیر می‌شود. تعامل بین دانشجویان و اساتید در حیطه‌های آموزشی، شناختی و اجتماعی محیط یادگیری الکترونیکی در نظر گرفته می‌شود.

 تعامل دانشجو – دانشجو
   برخی از دانشجویان فعالانه قالب‌های آموزش از راه دور، مانند یادگیری الکترونیکی را انتخاب می‌کنند و این به آنها اجازه می‌دهد تا ضمن مطالعه‌ای مستقل به ارتباط فشرده و محدودیت‌های زمانی که در قالب‌های تنظیم شده زمانی و تعاملی آموزش وجود دارد، وابسته نباشند.

تعامل دانشجو – محتوا
   بخش اعظم وقت دانشجو در تمامی قالب‌های آموزش صرف تعامل با محتوای آموزشی می‌گردد. در آموزش سنتی کلاس درس به معنای مطالعه متون و منابع کتابخانه‌ای است. در محیط یادگیری الکترونیکی، محتوا می‌تواند به صورت متن بر روی کاغذ یا صفحه نمایش ارائه و خوانده شود، اما محتوا غالباً با گستره‌ای غنی از آموزش‌هایی به کمک رایانه، شبیه سازی‌ها، جهان‌های خرد ، ابزار تولید نمایش  و بازنمایی تکمیل می‌شود.

 تعامل استاد – محتوا
   تعامل استاد با محتوی در یادگیری الکترونیکی، بر تولید و تعیین فعالیت‌های یادگیری به وسیله اساتید تمرکز دارد و به آنان این امکان را می‌دهد که بطور مداوم بر فعالیت‌ها و منابع محتوایی که برای یادگیری دانشجویان تولید شده است، نظارت داشته باشند و آنها را روزآمد کنند.

فهرست مطالب

تعریف نظری تعامل در آموزش از راه دور

تعریف عملیاتی تعامل در آموزش از راه دور

فصل دوم چارچوب نظری و پیشینه پژوهش تعامل در آموزش از راه دور

2    مقدمه    11
2-1    فناوری اطلاعات و ارتباطات    12
2-2    تعامل در آموزش از راه دور    13
2-2-1    تعامل استاد – دانشجو    14
2-2-2    تعامل دانشجو – دانشجو    14
2-2-3    تعامل دانشجو – محتوا    14
2-2-4    تعامل استاد – محتوا    15
2-2-5    تعامل استاد – استاد    15
2-2-6    تعامل محتوا - محتوا    15
2-3    مراحل تکامل فناوری آموزشی    16
2-3-1    فناوری توزیعی    17
2-3-2    فناوری اشتراکی    17
2-3-3    فناوری تعاملی    18
2-4    نظریه‌های مورد استفاده در فناوری‌آموزشی    19
2-4-1    نظریه رفتارگرایی    20
2-4-2    نظریۀ شناخت گرایی    20
2-4-3    نظریۀ سازنده گرایان    21
2-5    دسته‌بندی آموزش الکترونیکی    22
2-5-1    یادگیری شخصی    22
2-5-2    یادگیری جمعی    22
2-5-3    کلاس های مجازی    23
2-6    آموزش از راه دور    23
2-6-1    نسلهای آموزش از راه دور    26
2-6-2    تاریخچه آموزش از راه دور در ایران    28
2-7    آموزش مجازی    28
2-7-1    شیوه‌های آموزش مجازی    32
2-7-2    عناصر آموزش مجازی    34
2-7-3    هدف‌های برنامه درسی    34
2-7-4    فعالیت‌های یادگیری    35
2-7-5    مواد و منابع یادگیری    35
2-7-6    محتوای الکترونیکی    36
2-7-7    استانداردهای محتوای الکترونیکی    37
2-7-8    ابرداده ها    37
2-7-9    بررسی استانداردهاي آموزش و فراگیري الکترونیکی    38
2-7-10    سامانه مدیریت یادگیری    39
2-7-11    نقش معلم در محیط‌های یادگیری الکترونیکی    41
2-7-12    مهارت‌های موردنیاز یادگیرنده الکترونیکی    43
2-7-13    مهارت به کارگیری رایانه    48
2-7-14    مهارت در به کارگیری ابزارهای اینترنتی و سامانه‌های مدیریت یادگیری    48
2-7-15    مهارت در به کارگیری تجارب اولیه    48
2-7-16    مدیریت زمان    49
2-7-17    مهارت‌های زبانی    49
2-7-18    مهارت‌های نوشتاری    50
2-8    رضایت تحصیلی    60
2-8-1    خودتوانی اینترنتی یادگیرنده    62
2-8-2    پاسخگویی به موقع مدرس    63
2-8-3    انعطاف پذیری دوره یادگیری الکترونیکی    63
2-8-4    کیفیت دوره یادگیری الکترونیکی    63
2-8-5    کیفیت فناوری    63
2-8-6    سودمندی سامانه    64
2-8-7    سهولت استفاده از سامانه    64
2-8-8    تنوع در ارزیابی    64
2-9    پیشرفت تحصیلی    65
2-10    ارزشیابی کیفیت دوره‌های یادگیری الکترونیکی    68
2-11    جایگاه مهارت‌های یادگیرنده الکترونیکی در برنامه درسی دانشگاه‌های مجازی    70
2-12    پیشینه پژوهش    74
2-12-1    پژوهشهای انجام شده خارجی    74
2-12-2    پژوهشهای انجام شده داخلی    78
2-13    جمع بندی    87

منابع و مآخذ
منابع فارسی    
منابع انگلیسی