مبانی نظری مدلهای استراتژیک مدیریت دانش

این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق مدل های استراتژیک مدیریت دانش می باشد. در بخش اول مبانی نظری مدل های استراتژیک مدیریت دانش تشریح می شود و در بخش دوم پیشینه تحقیق مدل های استراتژیک مدیریت دانش در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد.

مدیریت دانش به سازمان ها کمک می کند تا اطلاعات و مهارت های مهم را که به عنوان حافظه سازمانی محسوب  می-شوند و به طور معمول به صورت سازماندهی نشده وجود دارند، شناسایی، انتخاب، سازماندهی و منتشر نمایند.  این امر سازمان را به صورت کارا و موثر برای حل مسائل یادگیری، برنامه ریزی راهبردی و تصمیم گیری های پویا قادر می-سازد. از آنجایی که امروزه، شهرها به ویژه کلان شهرها، کانون های اصلی جمعیت، اشتغال، اقتصاد، تحولات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور هستند، رشد و بالندگی همه جانبه و مطلوب شهرها و کلان شهرها در آینده مشروط به برنامه ریزی، بودجه ریزی، سازماندهی، هدایت و نظارت هدفمند امور و افزایش بهره وری دانش سازمانی و کارکنان شهرداری های به عنوان نهاد متولی این امور است. با انجام این پژوهش میتوان انتظار داشت که مدیران شهرداری تهران اولا بتواند سطح پیاده سازی مدیریت دانش در سازمان خود را تشخیص دهند و از سوی دیگر راهی بهینه برای انتخاب استراتژی مدیریت دانش بیابند. نتایج این  پژوهش مختص شهرداری تهران نخواهد بود بلکه کلیه سازمانهایی که برای دانش سازمانی خود ارزش قائل هستند، از دستاوردهای نهایی، بهره مند خواهند شد.

جهت دستیابی به هدف  پژوهش که اولویت‌بندی استراتژی‌های مدیریت دانش می‌باشد، بر اساس مدل سلسله‌ مراتبی پیشنهادی، سه پرسشنامه بین مدیران و کارکنان شهرداری تهران توزیع گردید. پس از بررسی پایایی و روایی ابزار گردآوری داده‌ها  پژوهش، با استفاده از تکنیک DEMATEL  و ANP استراتژی‌های مدیریت دانش در سازمان شهرداری تهران مورد اولویت‌بندی قرار گرفت.نتایج حاصل از رویکرد تلفیقی ANP و DEMATEL در خصوص تعیین وزن معیارها و اولویت‌بندی استراتژی‌های مدیریت دانش بیانگر این است که حمایت مدیریت، مهم‌ترین معیار در انتخاب استراتژی‌های مدیریت دانش در شهرداری تهران می‌باشد.

همچنین نتایج رویکرد تلفیقی حاکی از این است که بهترین استراتژی مدیریت دانش برای شهرداری تهران، استراتژی اجتماعی سازی می‌باشد بنابراین سازمان مورد بررسی باید ﺑﺎ اراﺋﻪی آﻣﻮزشﻫﺎ و ﻣﺸﻮقﻫﺎی ﻻزم، زﻣﻴﻨﻪی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲﺳﺎزی داﻧﺶ، ﻛﺎر ﺗﻴﻤﻲ، ﺗﺒﺎدل اﻓﻜﺎر، اﻳﺪهﻫﺎ، داﻧﺶ و اﻃﻼﻋﺎت، ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت، روشﻫﺎی اﻧﺠﺎم ﻛﺎر، ﺧﻼﻗﻴﺖﻫﺎ و ﻧﻮآوریﻫﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزد.

در اقتصاد کشورهای پیشرو، موازنه میان دانش و سایر منابع، به نفع دانش تغییر یافته است؛ به گونه ای که دانش به عاملی تعیین کننده در زندگی حتی بیش از زمین، کار و سرمایه تبدیل شده است. یادگیری سازمانی یكی از مؤلفه‌های بحرانی در هوش سازمانی است كه به معنای توانایی حل مسائل و مشكلات آن سازمان می‌باشد. به این ترتیب یادگیری سازمانی منبعی راهبردی محسوب می‌گردد كه در تمام سطوح سازمانی ظاهر می‌شود و مهمترین راه برای بهبود سطح یادگیری سازمان نیز مدیریت دانش ضمنی کارکنان و تبدیل آن به دانش صریح میباشد. میتوان استراتژی دستیابی به مدیریت دانش را جزء ضروریات سازمانهای کنونی دانست زیرا از یک سو حوزه منابع انسانی آنها را در مقابل رقبا بی بدیل خواهد ساخت و از سوی دیگر میتواند بر سایر ابعاد سازمان همچون چابکی سازمان و یا کیفیت خدمات و عملکرد آن اثرگذار باشد (صمدیان و سیدعلوی، 1390) که این  پژوهش نیز در جهت انتخاب مناسب ترین استراتژی مدیریت دانش در سازمان طراحی شده است. 

 فهرست مطالب
فصل دوم بررسی مفاهیم و پیشینه پژوهش 9
2-1- مقدمه 10
2-2- سازمان‌های یادگیرنده و دانشی 10
2-3- مفهوم مدیریت دانش 12
2-4- الگوهای چهارگانه ایجاد دانش در هنگام تغییرات پروژه های سازمانی 15
ذخیره دانش 17
تحلیل و داده کاوی 17
انتقال و توزیع دانش 18
بکارگیری و رواسازی دانش 19
ارزیابی عملکرد مدیریت دانش 19
2-5- مفهوم سازی پیاده سازی مدیریت دانش 21
2-6- مبانی تئوریک مدیریت دانش 25
دانش چیست؟ 25
داده 26
اطلاعات 27
دانش 28
روابط داده، اطلاعات و دانش 29
عناصر دانش 29
تجربه 30
پیچیدگی 30
قضاوت و داوری 30
ارزش‌ها و باورها 31
2-7- ویژگیهای دانش 31
2-8- انواع دانش 34
2-8-1- انواع دانش از نظر نوناکا 34
2-8-2- انواع دانش از نظر جورنا 35
2-8-3-  انواع دانش از نظر ماشلوپ 36
2-8-4-  طبقه بندی بلاکلر از دانش 37
2-8-5- طبقه بندی لیدنر و علوی از دانش 37
2-9- عوامل کلیدی موفقیت در پیاده‌سازی مدیریت دانش 38
2-10- ارزیابی عملکرد مدیریت دانش 43
2-11- بررسی پیشینه پژوهش مدلهای استراتژیک مدیریت دانش 45
2-11-1- گروه‌بندی دانش بر مبنای استراتژی دانش 48
2-11-2- مدل كلی ساختار نظام‌های مدیریت دانش 48
2-11-3- مدل استراتژی مدیریت دانش میلتون 50
2-11-4- مدل استراتژی مدیریت دانش بنیادی در سازمان 52
2-11-5- مدل راهبردی مدیریت دانش 54
2-11-6- مدل استراتژی زنجیره‌دانش 56
2-11-7- مدل  استراتژی چهار حلقه‌ای مدیریت دانش 58
2-11-8- مدل استراتژی چند عاملی توسعه نظام‌های مدیریت دانش 59
2-11-9- مدل استراتژی چرخه حیات دانش 60
2-11-10- مدل استراتژی مدیریت دانش SECI 64
2-11-11- استراتژی مدیریت دانش کدگذاری و شخصی سازی (HANSEN ET AL, 1999) 67
2-12- جمع بندی 68

منابع و مآخذ:

فهرست جداول    
جدول2- 1 تعاریف مدیریت دانش طی 15 سال اخیر (Wallace et al, 2011) 14
جدول2- 2 ـ دیدگاه‌های ارزیابی عملکرد مدیریت دانش (Chen et al, 2009) 20
جدول2- 3 کاربرد انواع مختلف دانش در ساختارهای پنج گانه مینتزبرگ 36
جدول2- 4 عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش حاصله از 14 شرکت 42
جدول2- 5 بازنگری مدلهای عملکردی مدیریت دانش (Andreeva & Aino, 2012) 44
جدول2- 6 تكنیك های كسب اطلاعات 61
جدول2- 7 ابزارهای انتقال دانش بر حسب میزان اشتراك گذاری (Jashapara, 2004) 62
جدول2- 8 مدل SECI تعامل دانش نهفته و صریح 64

 فهرست شکل ها و نموداره
شکل2- 1 سلسله مراتب دانش (رادینگ، 1383). 13
شکل2- 2 سلسله مراتب دانش 26
شکل2- 3 مدل مفهومی مدیریت دانش با تأکید بر عوامل کلیدی موفقیت (Bhatt, 2002) 39
شکل2- 4 پنج عامل کلیدی موفقیت برای مدیریت دانش از دیدگاه (Mertinez , 1998) 41
شکل2-5 ارتباط نوع مدیریت دانش و نوع دانش (Egbu et al, 2005) 47
شکل2-6 مدل ساختاری مدیریت دانش 49
شکل2-7 مدل میلتون 51
شکل2- 8 مدل مدیریت دانش بنیادی در سازمان 53
شکل2- 9 مدل راهبردی مدیریت دانش 54
شکل2- 10 مدل تکمیل شده زنجیره دانش 57
شکل2- 11 مدل چهار حلقه ای مدیریت دانش 58
شکل2- 12 چرخه پنج مرحله‌ای زندگی د انش 59
شکل2- 13 چرخه زندگی دانش 60