نوع فایل: word
قابل ویرایش 150 صفحه
چکیده:
هدف پژوهش حاضر ، بررسی رابطه بین اختلالات روانی و مکانیزمهای دفاعی در دانشجویان دانشگاه پیام نور تربت جام می باشد. طرح پژوهش همبستگی ونمونه پژوهش را همان جامعه آماری یعنی دانشجویان دانشگاه پیام نور تربت جام تشکیل می دهد که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند.
ابزار تحقیق ، پرسش نامه اختلالات روانی SCI- 90- R و پرسشنامه سبک های دفاعی DSQ- 40 بود به منظور تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیر سون استفاده گردید . نتایج پژوهش نشان داد:
واژه های کلیدی:اختلالات روانی- سبک های دفاعی – دانشجویان
مقدمه:
اختلال رواني.. عبارت است از «نشانگان يا الگوي رفتاري يا رواني كه اهميت باليني دارد و در فرد يافت مي شود و با پريشاني فعلي (مثل نشانه ای عذاب آور) يا معلوليت (يعني، اختلال در يك يا چند زمينه ي مهم عملكرد) يا با افزايش قابل ملاحظه ي خطر مرگ، درد، معلوليت، يا از دست دادن آزادي ارتباط دارد. به علاوه، اين نشانگان يا الگو نبايد صرفاً پاسخي قابل پيش بيني و از لحاظ فرهنگي تائيد شده به رويدادي خاص، مثل مرگ فرد عزيز، باشد» (انجمن روان پزشكي آمريكا، 2000، ص XXXi). اصطلاح اختلال هاي رواني براي كل اقدام تشخيص و درمان، اهميت زيادي دارد. اجازه دهيد به تعريف ارائه شده در DSM-IV-TR و اشارات آن، نگاه دقيق تري بياندازيم.
اختلال رواني، «اهميت باليني» دارد. DSM-IV-TR براي هر اختلال، مدتي را مشخص مي كند كه طي آن، نشانه ها براي تشخيص اختلال بايد وجود داشته باشند. بنابراين، فكر يا خلق زودگذر، رفتار گاه و بي گاه عجيب، يا احساس زودگذر بي ثباتي يا سردرگمي، اختلال رواني را تشكيل نمي دهند. شايد بتوانيد به زماني فكر كنيد كه بعد از رويدادي ناراحت كننده در زندگي تان، احساس كرديد از لحاظ هيجاني آشفته هستيد. اينگونه تجربيات شايع هستند و اختلال رواني محسوب نمي شوند، مگر اينكه به قدري شديد باشد كه عواقب جدي به بار آورند. براي اينكه اختلالي «اهميت باليني» داشته باشد بايد براي مدتي پيوسته وجود داشته و به قدر كافي موثر باشد كه زندگي فرد به نحو چشمگيري تحت تاثير قرار گيرد.
مکانیسم های دفاعی.. فرایندهای ناهشیار درون روانی هستند که وظیفه محافظت از خود را در مقابل موقعیت های تهدیدآمیز یا استرس زا برعهده دارد. آنها ازطریق اجتناب از اضطراب و یا شیوه ای خاص از مواجهه با اضطراب شرایط روانی را سازمان و بقاء می بخشند. بنابراین آنها تلاش هایی را در رویارویی با تعارض روانی انجام می دهند و می توانند رفتارهای مقابله ای را تسهیل کنند, ولی استفاده به شیوه ای نامناسب از آنها (همچون انکار، فرافکنی، جابجایی، انزوا)، می تواند رشد روانی را مختل کند و از پاسخ های مقابله ای مفید جلوگیری بعمل آورد.
نظام روان تحلیل گری فروید تاثیر عظیمی بر نظریه و عمل در روانشناسی و روان پزشکی ، تصور ما از ماهیت انسان و درک ما از شخصیت داشته است .فرض بنیادی نظریه روان تحلیل گری مبتنی بر این موضوع است که قسمت عمده ای از زندگی روانی هر شخص در فرایند های نا هشیار ریشه دارد این بخش از ذهن ، در نظام فرویدی مخزن تکانه های غریزی غیر قابل دسترس ، تجربه های سرکوب شده ، خاطرات کودکی قبل از رشد زبان و امیال نیرومند ولی ارضا نشده می باشد. در روان تحلیل گری سنتی و نوین بسیاری از مفاهیم و نظریه ها به طور مستقیم با مفهوم ناهشیار ارتباط دارد. در این میان >2که فروید آنها را راهکارهای ناهشیار > جهت کنترل غرایز و تکانه ها تعریف کرد. یکی از مهمترین مفاهیم مرتبط با ناهوشیار است که در نظام روان تحلیل گری جهت تبیین عملکرد دفاعی دستگاه روانی در برابر اضطراب و تنیدگی معرفی شدند.
بیان مسئله:
اختلال های روانی رفتاري كه از لحاظ باليني معني دار باشد، يا نشانگان روانشناختي يا الگويي كه در يك شخص بروز مي يابد و با پريشان حالي (نشانه ي دردناك)، ناتواني (اختلال در يك يا چند حوزه ي مهم كنش وري)، افزايش خطر مرگ، درد، ناتواني يا از دست دادن آزادي مرتبط است. به علاوه اين نشانگان يا الگوها نبايد فقط واكنش مورد انتظار به حادثه ي خاصي مانند مرگ يكي از عزيزان باشد.
طبقه بندي بين المللي بيماري ها ICD (سازمان جهاني بهداشت، 1992، چاپ دهم)، نظام طبقه بندي ديگري است كه بيماري رواني را چنين تعريف مي كند: «وجود مجموعه اي از نشانه ها و رفتارهاكه به لحاظ باليني قابل تشخيص باشند. اين نشانه ها در بيشتر موارد با پريشان حالي و اختلال در انجام فعاليت ها و وظايف شخصي مرتبط اند.» همانند DSM اين طبقه بندي نيز روي پريشاني اي كه فرد بيمار، نه افراد ديگر، تجربه مي كند، متمركز است و مجموعه هايي از علائم را ذكر مي كند.
در كار باليني، استفاده از ملاك هاي بيماري رواني رويكردي محبوب به شمار مي آيد. بنابر آنچه تاكنون گفته شد، روشن است كه شناسايي مجموعه هاي نشانه ها در اينجا موضوع مهم و حساسي است. آيا شناسايي آنها بطور پايايي ميسر است؟ آيا متخصصان باليني در قضاوت هايشان توافق دارند؟ هنوز زمان لازم است تا بتوان تصميم گرفت كه آيا اين مجموعه نشانه ها روا هستند، يعني مي توانند بين نشانگان متفاوت (با دلايل و درمان هاي متفاوت) به خوبي تمايز قائل شوند. روايي و پايايي مجموعه نشانه ها در ادامه بيشتر بررسي مي شود.
جدا از روايي و پايايي، انتقادهاي ديگري نيز بر اين رويكرد وارد است. بيشتر اين انتقادها بر اين استدلال استوارند كه به نظر مي رسد در مورد بسياري از اختلالات رواني، هيچ پايه ي زيستي وجود ندارد. بحث كلي پيرامون اين استدلال خارج از دامنه ي محدود اين تحقيق است. با اين حال، شواهد و مدارك بيشتري در مورد مسائل فيزيولوژيك (بر پايه ي علم وراثت، كژكنشي مغز و بيوشيمي) مرتبط با اختلالات رواني در حال گردآوري است. مشكل پژوهشگران در اثبات اين نكته است كه آيا اين مسائل علت اختلال مي باشند يا پيامد آن. توماس ساس (1960) نماي ديگري از اين مسئله را ارائه مي كند. وي در مقاله اي با عنوان اسطوره ي بيماري رواني اين نكته را خاطرنشان مي سازد كه ذهن پديده اي غيرجسماني است، بنابراين نمي توان دچار بيماري شود. به نظر او اختلالات رواني پيامد «مشكلات زندگي» است كه به طرزي ساده مي توانند بواسطه ي عناوين و القاب روان پزشكي مانند «اسكيزوفرنيك» تشديد شوند. اين عناوين بر شخص انگ مي زنند تا جاييكه از شخص بيمار در قبال رفتارش سلب مسئوليت مي كنند و ممكن است موجب خودمعلول سازي در او شوند. بعد از آن، تمام تقصير بر گردن «بيماريز انداخته مي شود مسئوليت درمان هم به عهده ي پزشكان مي افتد.
اما رويكردهاي گوناگوني كه در بخش بعدي تشريح خواهد شد، آشكارا با اين بحث مرتبط است. در مورد اين رويكرد اين موضوع را نيز بايد درنظر گرفت كه تاكيد بيش از حد بر يك سطح به گونه اي انحصاري، به احتمال رويكردي سودبخش نخواهد بود. چنانكه الگوها نشان مي دهند، در بيشتر اختلالات رواني علل چندگانه اي دخيل اند، و ممكن است درمان هاي چندگانه نيز مورد نياز باشد. مشكلات اجتماعي (براي مثال نابسندگي مهارت هاي اجتماعي) نيازمند درمان متفاوتي از مشكلات زيستي مانند عدم تعادل انتقال دهنده هاي عصبي (مواد شيميايي تاثيرگذار بر سيستم عصبي) است. به همين دليل، رويكردي التقاطي كه كليه جوانب مشكل را مورد توجه قرار مي دهد، بطور كلي مورد تائيداست.
علم، تكيه گاه و پشتوانه روانشناسان در كليه حوزه هاست و حوزه اختلالات رواني نيز در اين ميان مستثنا نيست. ويژگي كليدي رويكرد علمي، طبقه بندي است كه كانون اصلي توجه اين كتاب است. ويژگي ديگر، ارائه تبيين هاي نظري براي اختلالات رواني و پذيرش يا رد فرضيه هاي برگرفته از اين نظريه ها، از طريق آزمايش وساير روش هاي علمي مورد قبول است.
در هر دو مورد مسئله اصلي دست يابي به عينيت و حذف سوگيري است. هدف ارزشيابي اين نظام ها و فرايندها به لحاظ روايي علمي شان، بويژه با درنظر گرفتن ملاك هاي مهم روايي و پايايي خواهد بود.
پيش بيني پذيري، ركن ديگري از رويكرد علمي است. فرض علم بر آن است كه ما قابل پيش بيني هستيم و اين مسئله دال بر جبري بودن اعمال بشر است، هرچند سهمي براي اختيار نيز در نظر گرفته مي شود؛ بدين معني كه علم بيشتر با احتمالات سروكار دارد تا با قطعيات. بعضي از روانشناسان بويژه روانشناسان انسان گرا، بر اين باورند كه رويكرد علمي را نمي توان بدون قيد و شرط پذيرفت، زيرا آنها تصور مي كنند انسان آزادي و اختيار دارد و نيز معتقدند ذهنيت (درك انتظارات ديگران) بسيار مهمتر از عينيت است.
بحث طبيعت- تربيت در حيطه ي اختلالات رواني، در مورد بررسي ريشه ي مشكلات رواني مطرح مي شود. آيا اين مشكل از هنگام تولد وجود داشته است (طبيعت) يا از مجراي تجربه بدست آمده (تربيت)؟ موضوع تعامل گرا موضعي معتدل و ميانه، بين اين دوست كه هر دو را دخيل مي داند. اين موضوع در كتاب آسيب شناسي رواني استرلينگ و هل ول به تفصيل آمده است، ولي ميتوان برخي ازآن جنبه ها را در اينجا در نظر گرفت. شايد مهمترين جنبه ي اين بحث، رابطه ي اين موضوع با روا و پايابودن نظام طبقه بندي است. به منظور انجام كار تحقيقاتي در خصوص علل اختلالاتي چون اسكيزوفرني، در وهله ي اول بايد قادر به شناسايي دقيق افراد مبتلا به آن باشيم. نكته مهم ديگري كه مي توان بررسي كرد، تنوع بسيار تاثيرات طبيعت و تربيت در ايجاد اختلالات رواني است. اين را مي توان به خوبي با سطوح تحليل پيوند داد كه پيشتر در جريان بحث كاهش گرايي ذكر شدند. تأثيرگذاري كليه ي سطوح فرهنگي، اجتماعي، شناختي، ژنتيكي و زيستي – شيميايي را مي توان در حوزه ي اختلال روني مشاهده كرد.
مکانیزم های دفاعی در حقیقت تحریف کننده واقعیت هستند و میزان تحریف واقعیت در دفاعهای رشد نایافته و روان آزرده بیشتر از دفاعهای رشد یافته است. هر چه میزان تحریف شناختی یک دفاع بیشتر باشد، به دنبال آن از میزان آگاهی هوشیارانه کاسته می شود و در نتیجه تلاش کمتری جهت مقابله با تحریف شناختی انجام می شود، بنابراین مکانیزمهای دفاعی شناخت اگاهانه ما را از تعارض هایمان کم می کنند، و احساسات متعارض با باورهای ما را تحت تاثیر قرار دهند، از این رو مکانیزمهای دفاعی خصوصاٌ مکانیزمهایی که رشد نایافته ترند، مانعی برای درک واقعیت در فرد می شود و امکان دفاع منطقی و موثر را از وی سلب می کند و ظرفیت بینشی و خود اکتشافی فرد را کاهش می دهند.
فروید سبک دفاعی شخصی ، یعنی فراوانی استفاده از مکانیسم های دفاعی متفاوت در مقایسه با دیگران را متغیر اصلی برای شناخت شخصیت، آسیب شناسی و میزان سازش یافتگی می دانست. فرضیه ای که براساس یافته های پژوهشی بسیار مورد تایید قرار گرفته است. برای مثال بیماران افسرده در استفاده از دفاع های درونی سازی و برونی سازی آشکارا متفاوت از افراد غیر افسرده عمل می کنند. مکانیسم ها و سبک های دفاعی سازش یافته با پیامدهای سلامت جسمانی و روانی در ارتباط قرار می گیرند و مکانیسم ها و سبک های دفاعی سازش نا یافته با بسیاری از شاخص های منفی سلامت مانند افسردگی مرتبط اند.
در اين راستا؛پژوهش حاضر رابطه اختلالات رواني از جمله افسردگي ،اضطراب،شكايت جسماني و غيره با مكانيزم هاي دفاعي رابر روي دانشجويان را بررسي خواهد كرد.كه اين تحقيق در دانشگاه پام نور تربت جام اجرا مي شود با اي سوال اصلي كه چه ارتباطي بين اختلالات رواني و مكانيزم هاي دفاعي در دانشجويان دانشگاه پيام نور تربت جام وجود دارد؟
فهرست مطالب:
چکیده
فصل اول : مقدمه
مقدمه
بیان مسئله
اهمیت و ضرورت مسئله
اهداف پژوهش
سوالات اصلی پژوهش
سوالات كلي
سوالات اختصاصی
متغیرهای پژوهش
تعاریف عملیاتی متغییرها
تعاریف نظری متغییرها
فصل دوم : پیشینه ی پژوهش
اختلال هاي رواني
1-1پيش زمينه تاريخي
ماقبل تاريخ و ارواح شيطاني
يونان باستان و توجيهات پزشكي
قرون وسطي و ديوشناسي
عصر خردگرايي و درمان مبتني بر اصول اخلاقي
عصر جديد و بيماري رواني
1-2ملاك هاي تعريف نابهنجاري
چشم اندازهاي تاريخي رفتار غيرعادي
ديدگاه هاي روانشناختي در مقابل ديدگاه هاي عضوي
زمينه فراهم است
ملاك هاي قانوني
ملاك هاي آماري
ملاك هاي انحراف از هنجار
ملاك هاي بهداشت رواني
ملاك هاي اجتماعي و روان شناختي
چهار مباحثه
ملاك هاي بيماري رواني
1-3رويكردها/ الگوها
الگوي پزشكي (يا زيست – شيميايي)
الگوي روان پويشي
الگوی رفتاری
الگوی شناختی
الگوی ساختارگرای اجتماعی
الگوی انسان گرا/ وجودگرا
رویکرد تکاملی
الگوی نظام های خانوادگی
الگوی اجتماعی- فرهنگی
الگوی فمینیستی (برابری طلبی زنان)
رویکرد التقاطی
دیدگاه زیست شناختی
دیدگاه روان پویشی
ديدگاه يادگيري
ديدگاه شناختي
ديدگاه انسان گرايي- هستي گرايي
ديدگاه اجتماعي
ارزش رويكرد تعاملي
ديدگاه روان پويشي
4- راهنماي تشخيص و طبقه بندي
راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني (DSM)
رويكرد طبقه بندي
سيستم چندمحوري
پنج محور DSM-IV-TR
محور I: اختلال هاي باليني
محور II: اختلال هاي شخصيت و عقب ماندگي ذهني
محور III:بيماري هاي جسماني:
محور IV: مشكلات رواني- اجتماعي و محيطي
محور V: ارزيابي كلي عملكرد
اختلال های خُلقی
اسكيزوفرني و اختلال هاي مربوط
اختلال هاي شخصيت
اختلال هاي مرتبط با رشد
اختلال هاي مرتبط با پيري و شناختي
اختلالهاي مرتبط با مواد
اختلال هاي خوردن و اختلال هاي كنترل تكانه
تجربه انسان در مورد اختلال هاي دوراني
تأثير اختلال هاي رواني بر فرد: داغ و پريشاني
تاثير اختلال رواني بر خانواده
تأثير اختلال رواني بر جامعه
2-مکانیسم ها و سبک های دفاعی
2-1مکانیسم های دفاعی Defence mechanism (تعریف و کاربرد)
مكانيسم ها و سبك هاي دفاعي
مكانيزم هاي دفاعي
طبقات و نمونه هاي مكانيزم هاي دفاعي
2-2نظریه ها و طبقه بندی های مختلف مکانیسم های دفاعی
دفاع های نارسیستیک
دفاع های نابالغ
دفاع های نوروزی
دفاع های سالم
طبقه بندی راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-IV)
پژوهش های انجام شده در داخل و خارج ایران
فصل سوم : روش پژوهش
ابزار پژوهش :
معرفي ابزار پژوهش
پرسشنامه SCL-90-R
سوالات اضافي
پايايي آزمون:
شیوه اجرا و نمره گذاری
. پرسشنامه سبك هاي دفاعي (DSQ)
روش اجرا و گرداوری داده ها و نمره گذاری
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات:
فصل چهارم : یافته های پژوهش
فصل پنجم : بحث
مقدمه
الف) بحث
ج) محدودیت ها
د) پیشنهادات مبتنی بر محدود یت ها
منابع و ماخذ
منابع و مأخذ:
-انجمن روانپزشكي آمريكا (2000)، چهارمين راهنماي تشخيص و آماري اختلال هاي روني (متن تجديدنظر شده)، ترجمه محمدرضا نيكخو و هاياماك آواديس يانس، تهران: انتشارات سخن (1384).
2. Andrews, G., Sigh, M., Bond, M. (1993). The defense style question naive Journal of nervous and mental disorder,18 (1), 246-256.
-علي بخشي (1385). رابطه مكانيسم هاي دفاعي با اختلال شخصيت خود- دوستدار. پايان نامه دانشگاه شهيد بهشتي.
-قرباني نيا (1382). روان درمانگري پويشي فشرده كوتاه مدت، مبادي و فنون. تهران، انتشارات سپهري.
-مهديزاده، مهرنوش (1387). مقايسه كسب دلبستگي و سبك دفاعي در دختران نوجوان داراي سرپرست و بدون سرپرست شهر تهران، پايان نامه كارشناسي ارشد دانشگاه علامه طباطبايي.
-بشارت، محمدعلي (1384)، بررسي رابطه كمال گرايي مثبت و منفي و مكانيزم هاي دفاعي، مجله پژوهش هاي روانشناختي دانشگاه تهران، دوره 8، شماره 1 و2.
-فيست، جس و فيت، گريگوري جي (2002). نظريه هاي شخصيت ترجمه يحيي سيدمحمدي. تهران: نشر روان، (1384).
-نعمت، ويدا (1387). بررسي ارتباط بين مكانيسم هاي دفاعي و سبك هاي مقابله اي باسلامت رواني دانشجويان 18 تا 29 سال. پايان نامه كارشناسي ارشد روانشناسي، دانشگاه علامه طباطبايي.
9. Gerbort E, Paty B, Giraddephainx N. (2006). Relationships between defense mechanisms and copying strategies facing exam anxiety performance. www.proquest.com
-افضلي، كامران (1387). بررسي سبك ها و مكانيزم هاي دفاعي افراد مبتلا به اختلال وسواس- بي اختياري، اختلال اضطراب تعميم يافته و اختلال هراس اجتماعي. پايان نامه كارشناسي ارشد دانشگاه تربيت مدرس.
-حيدري نسب، (1385).
-كيو سوزان (2002). طبقه بندي و تشخيص اختللاات روان شناختي. ترجمه خدياري فرد. محمد و جعفري كندوان، غلامرضا (1386).چاپ اول. انتشارات دانشگاه تهران.
-ساراسون، اروين جي و ساراسون، باربار. آر (1987). روانشناسي مرضي. ترجمه ي نجاريان، بهمن، اصغري، مقدم، محمدعلي و دهقاني، محسن (1383). چاپ ششم، انتشارات رشد.
-هالجين، سوزان. بي و ويتبورن، سوزان كراس (2003). آسيب شناسي رواني (ويراست چهارم). ديدگاه هاي باليني درباره اختلالات رواني براساس DSM-IV-TR ج 1 و 2. ترجمه سيد محمدي، يحيي (1385).تهران، انتشارات ويرايش.
-بشارت، سيما و ربيعي، محمد رضا (1384). توزيع فراواني علائم اختلال رواني دردانشجويان دانشگاه علوم پزشكي گلستان براساس پرسشنامه SCL-90-R . مجله علمي دانشگاه علوم پزشكي گرگان. دوره هفتم شماره 1/ بهار و تابستان 1384. صفحات 72-74.
-محمدپور يزدي، احمدرضا. بيرشك، بهروز. فتي، لادن و دژكام، محمود (1388). مطالعه موردي شاهدي سبك هاي دفاعي و اضطراب حالت- صفت در دانشجويان مبتلا به اختلال اضطراب منتشره مجله علمي پژوهشي اصول بهداشتي رواني. سال يازدهم، شماره 1 (پياپي 41). صفحه 14-7.
-مجله علوم رفتاری دوره 2 شماره 3 پاییز 1387 صفحات 252-245 ( محمد حسن افضلی ، دکتر علی فتحی آشتیانی ، دکتر پرویز آزاد فلاح)
-مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز دوره هیجدهم ، شماره دوم پاییز 1381 ( فریده یوسفی ، مسعود حسین چاری)
-شولتز ، دوان پی ، سیدنی آلن (1998). نظریه های شخصیت. ترجمه یحیی سید مهدی. تهران، نشر ویرایش ، 1381
20. Brad –B.psychological Defense mechanisms A NEW perspective.
American journal of psychoanalysis 2004 - 1-26 22.vaillant. G. E. Mental heaith . Americam journal of psychiatry 2003
-مجله ی علمی پژوهشی اصول بهداشت روانی. بهار 1388 ، سال یازدهم (صفحه 14-7). احمد رضا محمدپور یزدی، دکتر بهروز بیرشک ، دکتر لادن فتی، دکتر محمود دژکام