نوع فایل: word
قابل ویرایش 90 صفحه
چکیده:
در عصر حاضر که دوره پيشرفت فناوری به خصوص فناوری اطلاعاتی و ارتباطی است کمتر حرفه ای را می بينيم که دستخوش تغيير و تحول قرار نگرفته باشد . توليد اطلاعات ، سازماندهی و اشاعه اطلاعات در سايه وجود رايانه و اينترنت شکل تازه ای به خود گرفته است به طوري که نمی توان از تأثير اين ابزار بر انسان چشم پوشيد و ابعاد مثبت آن را در بروز استعدادها و خلاقيت ها ناديده گرفت.
با توجه به تأثير بسيار زياد اين ابزار بر دانش آموزان و کم توجهی معلمين و مسؤولين به اين امر مهم ، می بايست کارهای تحقيقی و پژوهشی زيادی انجام گيرد تا همگان به اهميت اين تغيير و تحول پی ببرند .
بررسی آثار رايانه بر رشد خلاقيت دانش آموزان و معرفی شيوه های مؤثر و مفيد کاربرد آن در بروز خلاقيت تحقيقات گسترده ای را می طلبد که با يک برنامه محدود امکان نتيجه گيری درست و دقيق محال می نمايد و لازم است شاخص های گوناگونی مورد توجه قرار گيرند .
در اين پژوهش ابتدا به تعريف واژه خلاقيت از ديدگاه صاحبنظران پرداخته شده است . سپس عوامل مؤثر در بروز خلاقيت ، رايانه به عنوان ابزار آموزشی ، فوايد و اهميت استفاده
از رايانه ، علت عدم کاربرد چشمگير رايانه در آموزش و پرورش ، ضرورت توسعه فناوری اطلاعات و استفاده از اينترنت و مهمتر از همه روش های مؤثر کاربرد رايانه در بروز خلاقيت و . . . مورد بررسی قرارگرفته است .
بر مبنای موضوع پژوهش به ارائه و اجرای پرسشنامه ای کوتاه مبادرت ورزيده شده است .
در پايان توصيه ها ، موانع و مشکلات و شرايط اجرايی کاربرد رايانه در آموزش و پرورش مورد بررسی قرار گرفته است .
اميد است که در آينده ای بسيار نزديک به نقش اين ابزار مهم بيشتر از حال توجه گردد و تحقيقات گسترده ای توسط طالبان علم و پيشرفت انجام گيرد.
مقدمه:
بررسی اهداف آموزش و پرورش در سطح جهان و ايران ، به خصوص در طرح کليات نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ايران نشان می دهد که هدف اساسی ، تربيت افرادی است که با اتکاء به نيروی اراده و تعقل خويش منطقی و خلاق بيانديشند و به جای وابستگی و استفاده از دستاوردهای اقتصادی و فرهنگی ديگران ، مولد دانش ، تکنولوژی و فرهنگ مناسب برای زندگی مستقل ، فعال و خلاق در « عصر دانايی » باشند.
اين موضوع اخيرا" توجه بسياری از انديشمندان و مسئولان کشورهای مختلف و به ويژه ممالک در حال توسعه را به خود جلب کرده است به نحوی که تغيير نظام آموزش و پرورش از نظری صرف به نظری توأم با عمل (کاربردی) و پرورش افراد پويا و خلاق به جای افراد ايستا مورد توجه خاصی قرار گرفته است . درضمن ، خلاقيت و نوآوری به عنوان يک شاخص در گزينش افراد در مشاغل مختلف و از جمله صنايع نيز مطرح گرديده است .
درباره مفهوم خلاقيت تعريف های متعدد و گاه متضادی ارائه شده است ولی در مورد تعريف زير يک اتفاق کلی مشاهده شده است .
« خلاقيت توانايی فرد برای توليد ايده ها ، نظريه ها ، بينش ها يا اشياء جديد و بديع و بازسازی مجدد درعلوم و ساير زمينه ها است که توسط متخصصان ، اصيل و از نظر علمی ، زيباشناسی ، تکنولوژی و اجتماعی با ارزش تلقی گردد .»
يکی از سؤالاتی که در چهار دهه گذشته ، ذهن بسياری از پژوهشگران و انديشمندان تعليم و تربيت را به خود مشغول کرده و تحقيقات بسياری را به وجود آورده اين است که « آيا می توان خلاقيت را پرورش داد ؟ »
بررسی پيشينه های تحقيقات (مک کين ۱٩٦٨) و (مانسفيد و باس ۱٩٨۱) و (کتل و بوچر ۱٩٦٨) نشان می دهد که پيروان اصالت ذات ، خلاقيت را يک توانايی و صفت بالقوه تلقی می کردند ولی حتی متفکران پيشرو (ترمن ۱٩٢٥) ، (کاکس ۱٩٢٦) و (گالتن ۱٨٦٩) نيز بر اين باور بودند که هر چند خلاقيت نيز مانند هوش بعد ارثی دارد ، باز هم عوامل محيطی می توانند بر اين توانايی اثر بگذارند .
در رابطه با پرورش خلاقيت ، پژوهش ها (آلبيرخ ۱٩٨٧) ، (محمدی ۱٣٧٠) نشان داده اند که افراد خلاق به مراتب بيش از افراد غير خلاق ، توانايی پرورش خلاقيت را در ديگران دارند .
وانگ (۱٩٩٠ به نقل از ولف و همکاران ۱٩٨٧) در يک مطالعه نتيجه می گيرد که در ميان ٢٢٨ عاملی که بر يادگيری تأثير می گذارد ، فراشناخت دارای تأثير بسيار مثبتی است . مطالعات نشان می دهد که دانشجويان دارای فراشناخت بالا ، پيشرفت تحصيلی بيشتری داشته اند . سرعت فوق العاده تحول در همه ابعاد زندگی بشر به ويژه در حوزه توليد ، ارتباط و اطلاعات از يکسو و نزديک شدن و به هم پيوستن سرنوشت کشورها از سوی ديگر ، نوعی انگيزه اجتماعی پديد آورده است که می توان آن را نوجوﺋﻲ و نوآوری ناميد . اين انگيزه و ناخشنودي ها و ناخرسندی های همراه آن در بسياری از اجتماعات ، به خصوص کشورهای در حال پيشرفت ، زمينه را برای اصلاحات و گاه انقلاب های سياسی ، اجتماعی و فرهنگی و ازجمله نوسازی نظام آموزش و پرورش فراهم کرده است و مردم اين اجتماعات درباره وضع خود و چگونگی تعليم و تربيت فرزندان خويش به چون و چرا می پردازند .
آنها گاه چنان شيفته نو و نوآوری می شوند که سنتهای سنجيده برآمده از ميراث فرهنگی خود و امکانات و شرايط نوسازی و نوآوری را از ياد می برند و در ميان کهنه و نو سردرگم می مانند .
رايانه با قابليت های فراوانی که دارد ، قادر است دانش آموزان را به سوی خودآموزی ، خود فعالی ، تعميق درک و فهم و پرورش استعداد و خلاقيت رهنمون سازد ، به علاوه امکان تداوم و خارج ساختن آموزش از حصار مدارس به ويژه هدايت آن به داخل منازل را ميسر می سازد . اما به لحاظ برخی محدوديت ها از جمله عدم شناخت معلمان از کارآيی آموزشی رايانه ، بی توجهی نظام تعليم و تربيت کشور به اين مسئله و به هر دليل ديگری که تصور شود ، متأسفانه مدارس ما از اين ماشين ارزشمند به مثابه ابزاری آموزشی محروم اند . در اين پژوهش کوشيده ايم به برخی امتيازات آموزشی اين ماشين که برای توسعه آموزش ، يادگيری و خلاقيت بسيار مفيدند اشاره نماييم .
به اميد روزی که از رايانه به منزله يک ابزار آموزشی در چرخه فعاليت های آموزشی و پرورشی استفاده شود نه به عنوان وسيله ای تجملی و زينت بخش .
فهرست مطالب:
چکیده
مقدمه
فصل اول : کليات
ـ موضوع
ـ سؤال ﺗﺤﻘﻴق
ـ فرﺿﻴﻪ های ﺗﺤﻘﻴق
ـ روش ﺗﺤﻘﻴق
ـ هدف ﺗﺤﻘﻴق
ـ ضرورت و اﻫﻤﻴﺖ ﺗﺤﻘﻴق
ـ مفاﻫﻴﻢ کلی
فصل دوم : مبانی نظری ﺗﺤﻘﻴق
ـ نتاﻳﺞ ﭘﮋﻭﻫﺶ های مربوط به روش آموزش به کمک راﻳﺎﻧﻪ
ـ برخی از نتايج تحقيق بين المللی توسعه ICT در آموزش و پرورش
ـ استراتژی آموزش الکترونيکی در کشورهای اروپايی
ـ مفهوم خلاﻗﻴﺖ از دﻳﺪﮔﺎه صاحبنظران
ـ رابطه خلاﻗﻴﺖ ، هوش و پيشرفت تحصيلی
ـ رابطه خلاقيت و نبوغ با بيماريهای روانی
ـ خلاقيت در سطح اجتماعی
ـ دانش
فصل سوم : مزايا و محدوديت های سيستم های رايانه
ـ رايانه ماشين دلهره آور
ـ محدوديت های رايانه
ـ آموزش برنامه ای
ـ انواع برنامه های آموزش برنامه ای
ـ نتايج پژوهش های مربوط به روش آموزش برنامه ای
ـ ماشين آموزشی
ـ آموزش به کمک رايانه
ـ مزايای آموزش رايانه ای
ـ زمينه های تسهيل کننده توسعه ICT در آموزش و پرورش
ـ يادگيری راهی به سوی پرکردن شکاف ديجيتالی
فصل چهارم : داده های آماری
ـ ابزار جمع آوری
ـ روش جمع آوری اطلاعات
ـ يافته های تحقيق
ـ تجزيه و تحليل يافته ها و تتيجه گيری
فصل پنجم : اراﺋﻪ پيشنهادها و راهکارها
ـ فيلتر کردن راهی برای ايجاد محيط سالم در اينترنت
ـ اثر بخش کردن استفاده از فناوری اطلاعات و اينترنت
ـ راهکارهای گسترش کارآمد و بهينه فناوری اطلاعات در آموزش و پرورش
ـ آموزش الکترونيکی برای معلمان
ـ ديدگاه آرمانی
ـ توصيه ها
ـ موانع و مشکلات اصلی در اجرای برنامه آموزش رايانه ای
ـ شرايط اجرايی
پرسشنامه
منابع
منابع و مأخذ:
۱. اتکينسون ، ريتا ، ال ، اتکينسون ، ريچارد ، اس ، هيلگارد ، ارنست ، ار ، زمينه روانشناسی ، جلد اول ، ترجمه محمد تقی براهنی و همکاران ، تهران ، انتشارات رشد ، ۱٣٧٣
٢. انصاری جعفری ، رقيه ، بررسی راهبرد يادگيری و خلاقيت دانش آموزان ، پايان نامه کارشناسی ارشد ، ٧٥-٧٦
٣. بخشی ، لطفعلی ، آشنايی با کامپيوتر و داده پردازی ، انتشارات ساحل ، ۱٣٧٣
٤. برانيگان ، گری ، جی ، آزمون روانشناسی فعاليت های کاربردی يادگيری ، ترجمه فريبانبوی آل آقا ، تهران ، انتشارات اميرکبير ، ۱٣٨۱
٥. پژوهش نامه آموزشی ، شماره های ٤٩ ـ ٥٠ ـ ٥۱ ، ۱٣٨۱
٦. پورافکاری ، نصرت الله ، فرهنگ جامع روانشناسی ـ روانپزشکی ، انتشارات فرهنگ معاصر۱٣٧٣
٧. حسينی ، فخرالسادات ، بررسی آموزش به کارگيری راهبردهای يادگيری بر خلاقيت و پيشرفت تحصيلی ، پايان نامه کارشناسی ارشد ، ۱٣٨٠
٨. روزنامه جام جم ، ٨ ارديبهشت ۱٣٨٢
٩. سيف ، علی اکبر ، روانشناسی پرورشی ، روانشناسی يادگيری و آموزش ، انتشارات آگاه ۱٣٨۱
۱٠. فصل نامه خلاقيت و نوآوری ، شماره های ٥ و ٦ ، زمستان ٨٢ و بهار ٨٣
۱۱. کريمی طاری ، کوروش ، جباريه ، عليرضا ، رحيمی ، حسين ، کار و رايانه ، ۱٣٧٩
۱٢. گلاور ، جان ای ، برونينگ ، راجر اچ ، روانشناسی تربيتی ـ اصول و کاربرد آن ، تهران مرکز نشر دانشگاهی ، ۱٣٧٨
۱٣. ماهنامه رشد ( تکنولوژی آموزشی ) ، دوره نوزدهم ، ارديبهشت ماه ٨٣ ، شماره ۱٥٧
۱٤. ماهنامه رشد ( مديريت مدرسه ) ، ارديبهشت ماه ۱٣٨٣ ، شماره های ٧ و ٨
۱٥. هرگنهان ، بی ، ار ، السون ، ام ، اچ ، مقدمه ای بر نظريه های يادگيری ، ترجمه علی اکبر سيف ، تهران ، انتشارات دانا ، ۱٣٧٤
سایت:
• www.irica.com
• www.jobiran.com
• http://cs.anu.edu.au/whatis.html
• http://europa.eu.int/comm./education//eonardo.html
• http://www.unesco.org/bangkok/education/ict/ict-enabling/ap-policy/australia