بررسی موانع بهره گيری از تكنولوژی آموزشی در فرايند تدريس و يادگيری

نوع فایل word
قابل ویرایش 100 صفحه

مقدمه:
تکنولوژی آموزشی درعرصه های متعدد کارایی خود را نشان داده است. هر فرد، سازمان یا نهادی که از روشهای پیشنهادی علم تکنولوژی آموزشی بهره گرفته، بیش از پیش بر بهره وری و اثر بخشی خود افزوده است.
تکنولوژی آموزشی در آموزش و پرورش به سان چراغی است که درپیش پای روندگان راه آموزش نهاده است، تا با پرتوافکنی خود راههای ناشناخته و تاریک را روشن سازد.
در جهان1 امروز تکنولوژی آموزشی به مفهوم رویکردی بر چگونگی آموزش در ارتباط با اهداف توانسته است باتکیه بر اصول و یافته های علمی و به ویژه روانشناسی یادگیری ، ابزار وسائل در دسترس را،اعم از اشیاء ساده ای همانند گچ و تابلوی کلاس و یا دستگاه پیچیدهای مانند کامپیوتر، برای بهینه کردن آموزش و بالا بردن کیفیت آن به خدمت گیرد و علاوه براین ، شیوه هایی نشان دهد كه دانش آموزان با مطالب درسی خلاقانه برخورد كنندو با راهنمایی معلمان خویش ، اقدام به تهیه و تولید برخی از مواد آموزشی مورد نیاز نمایند و در این راه علایق و مهارتهای خود را بكار گیرند تا نتایج مطلوب از آموزش حاصل شود .
امورزه منظور از تكنولوژی آموزشی دیگر كاربرد مواد آموزشی نیست ، بلكه به معنای مهندس آموزشی ، طراحی و معماری آموزش است . به دیگر سخن مهندسی یك فرایند تعلیم و تربیت است . بنابراین همانطور كه یك ساختمان نیاز به طراح و مهندی و معمار دارد ، یك نظام آموزشی نیازمند تكنولوژی آموزشی است
-والتر، ای، ویتیچ- چارلز، اف، شولز، تكنولوژی آموزشی(ماهیت و كاربرد) ترجمه ایرج اعتماد، شیراز- رهگشا- 1373 ص9.
از طرف دیگر ، در زمانی زندگی می كنیم كه هیچ یك از معلمان به تنهایی قادر نیست با تغییرات موجود حتی در رشته های تخصصی پیش برود تنها جبران فاصله سرعت تحولات و عقب ماندگی هر انسان مددجویی از وایل مختلفی است كه تكنولوژی نوین در اختیار ما قرار داده است . لذا درمی یابیم كه اگر آموزش و پرورش برپایه علمی استوار نباشد هرگز به صورت فعالیتی ثمر بخش و موثر در نخواهد آمد و همیشه به شكل كاری بی نظام و آشفته باقی خواهد ماند ، به عبارت دیگر پایبند بودن به آموزش سنتی و بدون توجه به آخرین تغییرات و تحولات علمی تنها تنها نتیجای كه می تواند داشته باشد تربیت دانش آموزانی با سواد اندك و غیر كاربردی است كه هیچ گونه تأثیر مثبتی،نه در زندگی شخصی خود و نه در توسعه اقتصادی كشور نمی توانند داشته باشند.
از طرفی متأسفانه هنوز مفهوم تكنولوژی آموزشی در جامعه آموزشی و پرورشی كشور ما به درستی شناخته نشده هنوز هم شناخت عدهء زیادی از معلمان از تكنولوژی آموزشی، همان وسایل سمعی و بصری یا كمك آموزشی است، در حالیكه اطلاع از مفهوم جدید تكنولوژی آموزشی مستلزم مطالعه از تكنولوژی آموزشی ، نظریات تدریس، یادگیری ، تحلیل هدفهای آموزشی، كارایی و جایگاه رسانه ها در امر آموزش است. و بر این اساس باید مسؤلان آموزش و پرورش كشور و معلمان و دست اندركاران تعلیم و تربیت ضروت و شناخت و استفاده از تكنولوژی آموزشی را بیش از هر زمان دیگر
احساس كنند. چرا كه پیشرفت سریع و تؤام با جهش های بلند در علوم تكنولوژی در قرن حاضر وظیفة بسیار سنگینی را در قیاس با ادوار گذشته بر دوش همه مسؤلان اجتماعی در سطح تصمیم گیری به ویژه بر عهدة مسؤلان آموزش و پرورش كشور قرار داده است.
(( همچنین تكنولوژی در صورتی می تواند حلال مشكلات و راهگشای مسایل آموزشی باشد كه روی همه ابعاد شامل نظام برنامه ریزی درسی، نظام ارزشیابی، نظام استخدام و تربیت معلم، سازمان مدرسه ها ، سازمان مدیریت و برنامه ریزی آموزشی است ، نكته حائز اهمیت این است كه بدبینی بسیاری از معلمان نسبت به استفاده از وسائل و روش های نوین آموزشی ، خود عامل بازدارنده ای است كه باید باملاحظات حرفه ای به خوش بینی تبدیل شود ، البته دركنار آماده سازی تجهیزات سخت افزاری مورد نیاز برای استفاده از روش های مدرن آموزشی ، آماده سازی معلمان برای مهارت ورزی در این زمینه نیز یكی از چالش هایی ست كه توسعه تكنولوژی آموزشی با آن روبروست ، بااین حال دركنار عوامل تسهیل كننده و امیدوار كننده هم وجود دارد برای مثال رایانه در آموزش ابزاری ست برای تقویت و چاشنی آموزش از طریق سخنرانی و یادگیری ازطریق گوش دادن برای تبدیل دانایی به توانایی ، دانش آموز باید نقش فعالی رادرفرایند یادگیری ایفا كند . او نباید برای دریافت اطلاعات ، تنها به كتاب درسی و سخنرانی معلم دركلاس اكتفا كند ازاین طریق كمتر می تواند آموخته های خود را در موقعیت های جدید به كار گیرد و مشكلی را حل كند .اغلب معلمان دانش آموزان را به شیوه سخنرانی ( الگوی شنیداری ) آموزش می دهند . در حالی كه امروزه نتایج روانشناسی یادگیری نشان می دهد كه دانش آموزان در كلاس به شیوه های گوناگون
( شنیداری ، دیداری ، جنبشی ) یاد می گیرند . حال اگر معلمی به شیوه سخنرانی آموزش بدهد اكثر دانش آموزان در گروه دیگر از رهنمودها و آموزش های كلاسی معلم محروم می مانند و بی شك در یادگیری خود با مشكلاتی مواجه میشوند . بنابراین برای فعال كردن دانش آموزان در كلاس در فرایند یادگیری ، معلمان باید درشیوه های آموزشی خودتجدید نظر كنند . ( عادل یغما- مجله تكنولوژی آموزشی ) در نتیجه همانطور كه بالا گفته شد آموزش و پرورش نقش بسیار مهمی را در این زمینه بر عهده دارد . امیدوارم با نگارش این پایان نامه با عنوان « بررسی موانع یادگیری از تكنولوژی و وسایل كمك آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری » توانسته باشم گامی هرچند ناچیز در جهت شناخت موانع و محدودیت های موجود در بكار گیری تكنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و پیشرفت فرهنگ استفاده از تكنولوژی آموزشی در نظام تعلیم و تربیت كشورمان برداشته باشم.

بیان مســاله:
تكنولوژی آموزشی در كشور ما تقریبا از دروس ناشناخته است ، با وجود تلاش های مسئولان آموزش و پرورش و بعضی از استادان من كه قدم هایی در این راه برداشته اند لیكن در رابطه با شناخت تكنولوژی آموزشی و استفاده از آن در نظام كشورمان كمتر كار شده است و در نتیجه هنز هم شناخت عده زیادی از معلمان از تكنولوژی آموزشی همان وسائل سمعی و بصری یا وسایل كمك آموزشی است .
از طرفی دنیایی كه ما در آن زنگی می كنیم پیوسته در حال تغییر است . پل لانكران1 در این مورد چنین می نویسد : « از یك دهه تا دهه دیگر ، انسان با چنان تغییر وسیع مادی، معنوی و اخلاقی در جهان روبرو می شود كه تغییرهای دیروز دیگر نمی توانند جوابگوی احتیاجات امروز باشند، مضافاَ اینكه در این مسابقة تغییر اغلب مغزها از تغییر سازمانها عقب می مانند».
بنابراین آموزش و پرورش باید قابلیت یادگیری را در فراگیران ایجاد كند تا آنان بالقوه قادر به انطباق خود با شرایط حاصل از تغیرات مداوم دانش بشری باشند.از طرفی این واقعیت را باید پذیرفت كه دیگر عصر معلم به عنوان یگانه قادر مطلق و تنها نیروی صاحب اقتدار یاددهی برآمده و آموزش سینه به سینه، شیوه های سنتی تدریس و تكیه بر تئوری محض در یادگیری ، برای پاسخ گویی به زمینه های نامحدود پیش بینی نشده حاصل از تنوع تغییر در تحولات دانش بشری كارایی لازم را نداشته و جوابگوی ضرورتهای آموزش زمان ما نیست، چرا كه شاگردان در عصر ما خارج از كلاسهای درس در جریان فراگیری ناخداگاه وسایلی قرار می گیرند كه تكنولو|ی آموزشی و تكامل مداوم آن به خدمت اجتماع گمارده است و به دنبال افزایش معلومات دانش آموزان سطح توقعات آنان از دانش و آگاهی معلمان به طور وسیعی بالا رفته است كه علاوه بر معلم، كتابخانه نیز به تنهایی نمی تواند منبع كسب اطلاعات دربارة همة علوم وفنون تازه دنیا آموزش و پرورش و نیازهای آموزشی آنان باشد.
تنها راه غلبه بر این بحرانها كه نظام آموزشی ما گریبانگیر آن است ایجاد و بارور ساختن فرهنگ استفاده از تكنولوژی آموزشی و روش های نوین تدریس و طراحی منظم آموزش می تواند تا حدودی ما را در رفع مشكلات یاد شده یاری نماید.
با توجه به ضرورتهای یاد شده و نیاز مبرم و روزافزون نظام تعلیم و تربیت كشورمان به تكنولوژی آموزشی، من نیز در این تحقیق باتكیه بر تحقیقلت و یافته های علمی به بررسی موانع بهره گیری از تكنولوژی آموزشی در فرایند تدریس و یادگیری می پردازم

فهرست مطالب:
فصل اول:(بیان مسأله و طرح پژوهش)
مقدمه
بیان مسأله
اهداف تحقیق
اهمیت و ضرورت تحقیق
سؤالات ویژۀ تحقیق
تعریف عملیاتی واژه ها
فصل دوم : « پیشینه و ادبیات تحقیق»
دلایل مقاومت معلمان در برابر تكنولوژی آموزشی
گذری بر تحقیقات صورت گرفته
ادبیات تحقیق
تاریخچة تكنولوژی آموزشی در جهان
تاریخچة تكنولوژی آموزشی در ایران
طراحی منظم آموزشی
تعریف طراحی منظم آموزشی
جایگاه طراحی آموزشی
الگوی طراحی منظم آموزشی
مواد و وسایل كمك آموزشی
نقش مواد و وسایل آموزشی در تدریس و یادگیری
تكنولوژیست آموزشی كیست و چه می كند
وظایف عمومی تكنولوژیست آموزشی از نظر میچل
زمینه هایی كه تكنولوژیست های آموزشی در آن فعالیت می كنند
فصل سوم : ( متدلوژی یا روش اجرا )
مقدمه
نوع تحقیق
جامعه آماری
نمونه آماری
ابزار گرد آوری اطلاعات
روش آماری جهت تحلیل داده ها.
روش انجام آزمون
فصل چهارم :(تجزیه وتحلیل یافته های پژوهش)
مقدمه
الف: (تجزیه وتحلیل توصیفی داده ها)
ب:(تجزیه وتحلیل سوالات ویژه تحقیق)
فصل پنجم:
محدودیتهای تحقیق
پیشنهادهای مبتنی بر یافته های تحقیق
پیشنهادهای محقق
خلاصه پژوهش
مهمترین یافته های تحقیق
فهرست منابع

منابع و مأخذ:
- مریم، پژم( 1383)، بررسی علل عدم كاربرد مواد و وسایل كمك آموزشی در فرایند تدریس از نظر معلمان مقطع ابتدایی شهرستان گرمسار، پایان نامه چاپ نشده
- قدرت، حاجی حسینلو، (1378)، بررسی موانع بهره گیری از تكنولوژی آموزش در فرایند تدریس و یادگیری از دیدگاه معلمان ابتدایی شهرستان خوی
- حسن، پورجوادی،(1378) بررسی علل عدم بهره گیری از تكنولوژی آموزشی فرایند یاددهی از دیدگاه دبیران دوره راهنمایی تحصیلی شهرستان خوی
- فاطمه، صغری دادپور،(1380 ) بررسی موانع بهره گیری از تكنولوژی آموزشی در فرایند یاددهی- یادگیری از دیدگاه معلمان مقطع متوسطه شهرستان قائم شهر
- حسن، عبداللهی مهر،(1371) بررسی موانع بهره گیری از تكنولوژی آموزشی در فرایند یاددهی یادگیری از دیدگاه معلمان ناحیه یك استان قم