مطالبات معوق از چه زمانی به وجود آمدند به نظر می آید از زمانی که موضوع دارایی و پول در جوامع انسانی شکل گرفت همواره بدهکارانی بوده اند که پس از استقراض هرگز نزد قرض دهنده باز نگشته اند و شاید از لحظه قرض گرفتن هرگز قصد بازپرداخت آن را نداشته اند و به این ترتیب عمر مطالبات معوق به اندازه عمر وجود عنصرمالکیت در جوامع است .با این مقدمه می توان گفت عمر مطالبات معوق بانکی نیز به اندازه عمر بانک ها است.اما مطالبات معوق بانک ها تنها چند سالی است که در مجامع اقتصادی و رسانه ای کشور موضوعیت یافته است . در واقع رشد نگران کننده این مطالبات است که طی سالهای اخیر به یکی از چالشهای نظام بانکی و اقتصاد کشور تبدیل شده و همین مسئله لزوم اتخاذ تدابیری را برای کنترل آن طلب می کند.
بانك ها امین سپرده گذاران هستند. به منظور رعایت امانت داری در استفاده هر چه اصولی تر از منابع و كاهش خطرات احتمالی، مدیریت اثربخش ضمن رعایت الزامات قانونی با پرداخت تسهیلات به مشتریان اعم از حقیقی یا حقوقی باید در جهت كاهش مطالبات معوق تلاش نمایند. بدین معنی كه اعطای وام باید به گونه ای باشد كه علاوه بر وصول اصل منابع، سود مورد انتظار آن( در صورت تحقق) نیز در زمان قابل قبول برگشت شود این موضوع با توجه به جمعیت جوان كشور و لزوم برگشت سریع منابع مصرفی به منظور اعطای تسهیلات جدید از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد. با توجه به منابع هنگفت مطالبات معوق و سررسید گذشته ایجاب می‌كند تا در خصوص عوامل مؤثر در ایجاد و افزایش مطالبات معوق بررسی هایی صورت گرفته و باشناختی كه حاصل می‌گردد راه حلهای مناسب ارائه گردد.
کلمات کلیدی:
مطالبات معوق
اصول نظام بانكداری در ایران
پیشینه مطالبات معوق در ایران
روشهای پیشنهادی برای وصول مطالبات معوق
فهرست مطالب
1-2. بیان مسئله- مطالبات معوق بانکها 2
1-3. ضرورت تحقیق 3
1 3
1-9. واژه های تحقیق 3
ابزارهای سیاست پولی در ایران 8
1-10. ابزارهای مستقیم 8
1-10-1. کنترل نرخ‌های سود بانکی 8
1-10-2. سقف اعتباری 8
1-11. ابزارهای غیرمستقیم 9
1-11-1. نسبت سپرده قانونی: 9
1-11-2. اوراق مشاركت بانك مركزی: 9
1-11-3. سپرده ویژه بانكها نزد بانك مركزی: 10
2-1) مقدمه 12
2-2) سیر تاریخی مطالبات معوق در کشور 12
2-3) روشهای پیشنهادی برای احیای مطالبات 13
2-4) تاریخچه بانكداری 15
2-4-1) بانكداری در دوره قدیم 15
2-4-2) بانكداری در دوره جدید 16
2-5) تاریخچه بانكداری در ایران 16
2-5-1) بانک ملی (تعداد کل پرونده های معوق : 28713فقره) 16
2-5-2) بانک ملت (تعداد کل پرونده های معوق : 18264فقره) 19
2-5-3) بانک تجارت (تعداد کل پرونده های معوق : 9980فقره) 20
2-5-4) بانک سپه (تعداد کل پرونده های معوق : 16100فقره) 21
2-5-5) بانک صادرات (تعداد کل پرونده های معوق : 15691فقره) 21
2-5-6) بانک مسکن (تعداد کل پرونده های معوق : 1817فقره) 22
2-5-7) بانک کشاورزی (تعداد کل پرونده های معوق : 32975فقره) 23
2-5-8) بانک پارسیان (تعداد کل پرونده های معوق : 62فقره) 23
2-5-9) بانک اقتصاد نوین (تعداد کل پرونده های معوق : 58فقره) 24
2-5-10) بانک سرمایه (تعداد کل پرونده های معوق : 33فقره) 25
2-5-11) بانک سامان (تعداد کل پرونده های معوق : 30فقره) 25
2-5-12) تاریخچه بانک پاسارگاد (تعداد کل پرونده های معوق : 27فقره) 26
2-6) قانون ملی شدن بانكها 26
2-7) اهم اصول نظام بانكداری فعلی 27
2-8) فعالیت‌های اقتصادی 28
2-9) اعطای تسهیلات اعتباری 28
2-10) ابزارهای اعتباری 29
2-10-1) مشاركت حقوقی 29
2-10-2) مشاركت مدنی 29
2-10-3) مضاربه 30
2-10-4) فروش اقساطی 30
2-10-5) اجاره به شرط تملیك 30
2-10-7) جعاله 31
2-10-8) سرمایه گذاری مستقیم 31
2-10-9) مزارعه 31
2-10-10) مساقات 32
2-10-11) خرید دین( تنزیل اسناد و اوراق تجاری) 32
2-10-12) قرض الحسنه اعطائی 32
2-10-13) انواع وثایق و تضمینات 32
2-10-14) رهن اموال غیر منقول 32
2-10-15) سپرده های سرمایه گذاری بلند مدت 33
2-10-16) سپرده سرمایه گذاری كوتاه مدت 33
2-10-17) سپرده سرمایه گذاری مدت دار- قرض الحسنه و پس انداز ارزی 33
2-10-18) اوراق مشاركت 34
2-10-19) رهن اموال منقول 34
2-10-20) ضمانتنامه بانكهای داخلی 34
2-10-21) ضمانتنامه بانكهای معتبر خارجی 34
2-10-22) سهام اوراق بهادار 34
2-10-23) سفته های جنسی 35
2-10-24) قبوض انبارهای عمومی 35
2-11) انواع قراردادها 35
2-11-1) قراردادهای رسمی و ثبتی 35
2-11-2) قراردادهای عادی 36
2-12) فرایند نظارت و انواع آن در سیستم بانكی 36
2-13) انواع مطالبات معوق 36
2-14) نحوه محاسبه( ذخیره مطالبات مشكوك الوصل( ذم م و)) 39
2-14-1) انواع ذخایر مطالبات مشكوك الوصول 39
2-15) نظارت 40
2-15-1) اهداف نظارت 40
2-15-2) انواع نظارت سازمانی 41
2-15-3) نظارت بانكی 41
2-15-3-1) نظارت عملیاتی 42
2-15-4) مراحل نظارت بانكی 42
2-16) تحقیقات گذشته 43
2-17) مدل تحقیق 45
منابع و مآخذ 47