مبانی نظری فراشناخت درمانی

این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق فراشناخت درمانی را در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می دهد. 

فراشناخت درماني بر اين اصل اساسي بنا شده است که اختلال روانشناختي بر اثر فعال سازي سبک فکري خاص و زهر آگيني به وجود مي ايد که به اين سبک فکر ي، سندرم شناختي – توجهي مي گويند. اغلب مردم دوره هايي از هيجان و ارزيابي منفي ( مثل غمگيني، اضطراب، خشم، بي ارزشي) را به طور موقتي و گذرا تجربه مي کنند، با اين حال سندرم شناختي – توجهي باعث مي شود، افراد در دام آشفتگي هاي تکراري و دير پا بيفتند (؛ ولز و ماتوز، 1994؛ 1996؛ ولز، 2009). 

اصطلاح فراشناخت به دانش ما درباره فرايند هاي شناختي خود و چگونگي استفاده بهينه  از آنها براي رسيدن به اهداف يادگيري گفته مي شود ( بايلر و اسنومن، 1933؛ به نقل از زوهر، 1991 ). به عبارت ديگر، فراشناخت به دانش يا آگاهي فرد از نظام شناختي خود او يا به دانستن درباره  دانستن  گفته مي شود. دانش فراشناختي ما را ياري مي دهد تا به هنگام يادگيري و دانستن، پيشرفت خود را بر مطالبي که خوانده ايم، بسنجيم. کوتاه سخن اينکه، دانش فراشناختي به ما مي گويد که راه هاي مختلفي براي سازمان دهي مطالب به منظور سهولت بخشيدن به يادگيري و ياد آوري وجود دارد(سيف، 1376). مي توان به گونه اي ديگر به فراشناخت نگريست، بدين صورت که آن را شناخت در مورد شناخت دانست. از آنجا که شناخت را دانستن و يادگيري معني مي کنيم، مي توانيم فراشناخت را به دانستن درباره يادگيري و تفکر خود معني کنيم. به همين سبب يکي از تعابير بسيار نزديک به فراشناخت، ياد گرفتن ياد گيري است (سيف، 1379). فراشناخت هر گونه دانش يا فعاليت شناختي است که موضوع آن شناخت باشد يا اينکه فعاليت يا فرايندهاي ذهني و شناختي انسان را تنظيم کند( فلاول، 1984؛ به نقل از سيف، 1379 ). 

مروري به مطالعات در مورد تاثير درمان فراشناختي بر جنبه هاي رواني شنان مي دهد که اين روش ها تنها براي اختلالات به ويژه اختلالات اضطرابي به کار رفته است. در يکي از همين مطالعات لوبان و همکاران (2003) در پژوهشي بدست آوردند که باورهاي فراشناختي در بيماران مبتلا به اختلالات اضطرابي بويژه اختلال اضطراب منتشر، اختلال پانيک، اختلال وسواس فکري - عملي و اختلال استرس پس از سانحه مختل تر است. در مطالعه ديگري ولز و کينگ (2005) در مورد تأثير درمان فراشناختي روي افراد داراي اختلال ضطراب منتشر، مشخص شد که درمان فراشناختي منجر به کاهش اساسي در همه ابعاد نگراني (اجتماعي، سلامتي، فرانگراني) مي شود. در اين مطالعه که از پرسشنامه اضطراب بک، پرسشنامه اضطراب صفت اشبيل برگر و پرسشنامه افکار اضطرابي (AnTI) استفاده شد، درمان روي 10 نفر بيمار مبتلا به اختلال اضطراب منتشر انجام گرفت. نتيجه اين مطالعه مشخص ساخت که 5/87 درصد از بيماران با اين روش درمان شدند و همه آنها از نظر باليني بهبود چشمگيري بدست آوردند. در همين رابطه بهترين مثال هايي که شامل درمان با تن آرامي کاربردي و يا درمان شناختي - رفتاري بود، به ترتيب 81 درصد و 65 درصد بود (فيشر و دورهام، 1999؛ نقل از ولز، 2005).

فهرست مطالب

 چارچوب نظری و پیشینه پژوهش فراشناخت درمانی

2-7-تاريخچه فراشناخت    3
2-7-1- حوزه روان شناسي شناختي از دهه 1960    4
2-7-2-حوزه  روان شناسي رشد از دهه 1970    4
2-7-4-فراشناخت    4
2-7-4-1-فراشناخت و اختلالات هيجاني    7
2-7-5-دانش فراشناختي( باورهاي شناختي )    8
2-7-6-فراشناخت به عنوان شناخت در باره شناخت    10
2-7-7-فراشناخت به عنوان بازبيني و كنترل دنياي دروني    11
2-7-8-تجارب فراشناختي    11
2-7-9-راهبردهاي کنترل فراشناختي    12
2-7-10-هيجان، بازبيني و کنترل فراشناختي    14
2-7-11-فرا شناخت و روانشناسي باليني    16
2-7-12- مدل فراشناختي اختلال روانشناختي    20
2-7-13- فراشناخت درماني: نسخه ي سخت و نسخه نرم    22
2-7-14- خلاصه اي از مدل درماني فراشناختي    24
2-7-15- مدل بازسازي شده A-B-C    25
2-7-16- رويکرد درماني فراشناختي    27
2-8-پيشينه پژوهشي درمان فراشناختي    28
2-9-جمع بندي    31
 

يشينه تحقيقاتي 
پيشينه داخلی
پيشينه خارجی 

منابع و مآخذ
منابع فارسی    
منابع انگلیسی