مبانی نظری وضعیت روانشناختی و سلامت روانی کودکان

این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق اختلالات رفتاری در کودکان و بررسی وضعیت روانشناختی و سلامت روانی در آنها می باشد. در بخش اول چارچوب و مبانی نظری اختلالات رفتاری در کودکان تشریح می شود و در بخش دوم پیشینه نظری تحقیق اختلالات رفتاری در کودکان در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد.
 

تشخیص اختلالات رفتاری در کودک

 تشخیص اختلالات رفتاری، رخدادی است که همه اعضای خانواده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. والدین این کودکان پس از آگاهی از اختلال فرزندشان، نگرانی‌های زیادی را تجربه می‌کنند (تیل[1]،1991). آوید[2]، گریفین[3]و براو[4] (2000) واکنش های والدین کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری و ناتوانایی‌های جسمانی و شناختی به تشخیص اختلال فرزندشان را بررسی کردند. نتایج مطالعه آن ها نشان داد که همه والدین احساس شوک، گیجی و نگرانی را پس از دریافت تشخیص تجربه کرده بودند.تشخیص اختلالات رفتاری در کودکان با تاثیراتی که بر والدین (ادراک منفی درباره توانایی‌های والدگری، احساس ناشایستگی و شکست، احساس گناه و عزت نفس پایین) می‌گذارد فشار های زیادی را بر والدین تحمیل می کند (هایجین و همکاران، 2005).

الگوهای مختلفی در زمینه فرایند سازگاری خانواده با شرایط استرس‌آمیز وجود دارد. لازاروس و فولکمن (1984) سازگاری را یک فرایند متداوم می‌دانند که تحت تاثیر ارزیابی‌های شناختی شخص قرار می گیرد. آن‌ها دو نوع فرایند ارزیابی شناختی را معرفی کردند:

1- اررزیابی اولیه، 2- ارزیابی ثانویه. ارزیابی اولیه برآورد شخص از درجه تهدید آمیز بودن محیط است در حالی که ارزیابی ثانویه شامل برآورد توانایی‌های شخص برای کنار آمدن با شرایط استرس زا است. بنابراین اگر افراد اطمینان داشته باشند که توانایی لازم برای کنار آمدن با شرایط استرس زا را دارند، کمتر دچار استرس می شوند. کاربرد این الگو در بحث الگو های استرس والدینی مورد بررسی قرار گرفته است.

الگوی دیگری كه مکمل الگوی لازاروس و فولکمن  بوده و سازگاری خانواده را بررسی کرده است، الگوی دوگانه ABC-X می باشد. این الگو متغیر های روانی، اجتماعی و خانوادگی را نیز دربر می‌گیرد (هاستینگز و جانسون،2000). بر اساس این مدل، سازگاری نتیجه تعامل شدت استرس، مهارت‌های سازگاری و حمایت های اجتماعی، انسجام خانواده، ارزیابی شرایط استرس‌زا و توانایی خانواده برای کنار آمدن با شرایط استرس‌زا است (مک کوبین[1] و پترسون[2]، 1983). این الگو برای بررسی فرایند سازگاری در خانواده‌هایی که کودک مبتلا به اختلال رفتاری دارند، به کار گرفته شده است (هاستینگز و جانسون،2000). پژوهش های مختلف در این زمینه نشان می‌دهد که ارزیابی والدین از توانایی های خود برای مدیریت مشکلات رفتاری کودکشان (خودکارآمدی والدینی) نقش به سزایی بر سازگاری خانواده دارد. بر این اساس والدینی که احساس خودکارآمدی بیش تری در تعامل با کودکشان داشته باشند، استرس کمتری را تجربه می کنند (کن[3] و کارتر[4]،2006).

مشکلات رفتاری و ارتباطی کودکان

یکی از منابع عمده استرس در والدین کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری، مشکلات رفتاری و ارتباطی کودک است (ایستس و همکاران، 2009؛ تومانیک[5]، هریس[6] و هاوکینز[7]، 2004). پژوهش‌های مختلف نشان می‌دهد که والدین بالاترین میزان استرس را در ارتباط با مشکلات رفتاری کودک تجربه می کنند (کلر، استرلینگ- هانگ، 2004). از آنجا که مدیریت مشکلات رفتاری نیازمند سطح بالاتری از نظارت است، والدین ممکن است استرس و فشار های زیادی را متحمل شوند (کوئین، 2009).  گری[8] و هولدن[9] (1992) نشان دادند که رفتار های آسیب رسان و قشقرق سهم به سزایی بر افزایش استرس والدین دارد. علاوه بر مشکلات رفتاری، محدودیت های اجتماعی و ارتباطی کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری سهم عمده‌ای در استرس والدینی دارد.

دیویس و کارتر (2008) نشان دادند که تاخیر در مهارت های اجتماعی یکی از مهم ترین عوامل افزایش استرس در والدین این کودکان است. بیتسیکا[10] (2004) نیز در بررسی استرس مادران کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری نشان داد که تحریک پذیری، محدودیت در مهارت‌های ارتباطی، انزوای اجتماعی و محدودیت در مهارت های خودیاری، همبستگی بالایی با سطوح بالای استرس والدینی دارد. شدت مشکلات رفتاری و ارتباطی نیز با میزان استرس در والدین مرتبط است. هاستینگز و جانسون[11]  (2001) نشان دادند که والدین کودکانی که نقص و مشکلات شدید تری دارند، استرس بیش‌تری را تجربه می کنند. دورات[12]، بردین[13]، یازیگی[14] و مونی[15] (2005) نشان دادند مشکلات شدیدتر کودکان در بیان هیجانات و ارتباطات اجتماعی، تاثیر به سزایی بر افزایش  میزان استرس مادران کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری دارد(آسبورن و رید، 2010).

فهرست مطالب
وضعیت روانشناختی و سلامت روانی کودکان
2-3-1-  تعریف اختلالات رفتاری کودکان با توجه به مفهوم بهنجاری
2-3-2- ملاک های اختلال رفتاری  
2-3-3- شیوع اختلالات رفتاری در کودکان  
2-3-4- سبب شناسی اختلالات رفتاری در کودکان
2-3-5-سلامت روان در والدین کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری
2-3-6-  مشکلات ارتباطی والدین کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری 
2-3-7- استرس والدینی در والدین کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری 
2-3-7-1- تشخیص اختلالات رفتاری در کودکان 
2-3-7-2- مشکلات رفتاری وارتباطی کودکان
2-3-7-3- سن کودک
2-3-7- 4- مسائل مالی 
2-3-7-5- واکنش جامعه 
2-3-7-6- انزوای والدین 
2-3-7-7- ناسازگاری در روابط زناشویی 
2-3-7-8- مشکلات خواهران وبرادران 
2-3-8- سازگاری با استرس در والدین کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری 
2-4- یافته های پژوهشی در داخلی وخارجی در قلمرو موضوع مورد بررسی
2-4-1- یافته های پژوهشی در داخل کشور 
2-4-2- یافته های پژوهشی در خارج کشور
2-5- خلاصه

منابع