مبانی نظری الگوی برنامه درسی تلفیقی

هدف از این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق الگوی برنامه درسی تلفیقی می باشد که در در ابتدا به ادبیات و چارچوب نظری الگوی برنامه درسی تلفیقی می پردازیم و در ادامه و در بخش دوم به بررسی پیشینه تحقیق در مورد الگوی برنامه درسی تلفیقی در پژوهش های داخلی و خارجی می پردازیم.

فصل دوم ادبیات و پیشینه تحقیق را بررسی می کند که در این رابطه تاریخچه تلفیق ، تعاریف مختلفی از برنامه درسی تلفیقی، اصول تلفیق، انواع و ابعاد آن و ویژگی های این نوع برنامه درسی، دلایل استفاده از تلفیق، فواید و نکات مثبت درسی در برنامه درسی، ضرورت توجه به برنامه درسی تلفیق در ایران، موانع موجود در سازمان دهی تلفیقی برنامه های درسی و گزارش از اجرای برنامه درسی تلفیقی در ژاپن ارائه گردیده است در ادامه انواع الگوهای تلفیق در برنامه درسی و ارائه یک الگوی راهنما جهت تدوین برنامه های درسی تلفیقی ارائه شده است در انتهای فصل دوم به چند تحقیق مرتبط با موضوع این تحقیق در داخل و خارج کشور اشاره شده است.

تغییرات گوناگون و مستمر در دنیای فناوری و دگرگونی‌های عظیم اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، و به تبع آن‌ها پیدایش نیازهای متنوع و گوناگون فردی و اجتماعی، و وضعیت نگران كننده‌ی فاصله‌ی بین دنیای آموزش و دنیای كار ضرورت ایجاد تغییر در شیوه‌های طراحی و اجرای برنامه‌های درسی را امری بدیهی ساخته است و موجب شده تا برنامه‌ریزان بیش از پیش در زمینه‌ی طراحی برنامه‌ها به رویكردهای مختلف بیندیشند. (یكی از رویكردهایی كه می‌تواند به حل مسئله كمك كند رویكرد تلفیقی است.)در طول زمان نظام‌های درون رشته‌ای، مهم‌ترین سهم و نقش را در آموزش داشته‌اند. علیرغم انتقادات و اشكالاتی كه به این شیوه‌ی سازماندهی وارد ساخته‌اند. اما عملاً بخش اعظم برنامه‌های درسی مدارس و دانشگاه‌ها در دنیا، بر این اساس طراحی می‌شده و اكنون نیز پا برجاست (احمدی، به نقل از ملكی 1382).

در حالی كه با وجود این نظام هرگز بین محتوای برنامه درسی و زندگی واقعی دانش‌آموز رابطه موثر به وجود نمی‌آید بدین معنی كه آموخته‌های شاگردان در مسائل اساسی زندگی‌شان به كار نمی‌آید و هیچ كمكی در حل مسائل زندگی به آنها نمی‌كند.لذا وقتی مفاهیم علمی نتوانند دانش‌آموز را رشد دهند از ارزش تربیتی برخوردار نخواهند بود، چرا كه در زمینه تربیت دانش‌آمو‌ز، رشته‌های علمی نقشی جز وسیله بودن ندارند.وقتی در زندگی خود با مسائلی مواجه می‌شویم هرگز نمی‌پرسیم كه به عنوان مثال درس ریاضی چه بخش از مسئله را حل می‌كند و یا درس دیگر چه نقشی می‌تواند داشته باشد، چرا كه مسائل اجتماعی از كلیت برخوردارند، لذا باید كلی نگریسته شوند (هاشمیان نژاد به نقل از ملكی، 1382).

فهرست مطالب
فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق 11
مقدمه: 12
تاریخچه: 13
واژه‌های انگلیسی و تعاریف مختلف برنامه درسی تلفیقی: 18
اصول تلفیق: 20
انواع تلفیق: 21
1) تلفیق تصادفی (اتفاقی): 25
2) تلفیق از طریق تقویت و تمرین: 26
3) تلفیق از طریق محاط كردن: 26
4) تلفیق از طریق هماهنگی: 27
5) تلفیق از طریق فرایندها: 27
6) تلفیق با استفاده از تم یا موضوع: 28
الف ـ تلفیق محتوا محور 32
ب ـ تلفیق مهارت محور 32
1ـ برنامه‌ی درسی محتوا محور: 33
2ـ برنامه‌ی درسی مهارت محور: 33
ابعاد تلفیق 34
وسعت 34
شدت 35
درگیری محیطی: 35
الف ـ توصیف مسایل محیطی: 36
ب ـ جستجوی راه حل یك مسأله محیطی: 36
ج ـ فعالیت دانش‌آموزان برای اصلاح واقعی وضعیت محیطی در یك طرح واقعی: 36
ویژگی‌‌های برنامه درسی تلفیقی: 36
چرائی رویكردی تلفیقی: 39
فواید و نكات مثبت تلفیق در برنامه‌های درسی 43
1) مهارتی 43
2) نگرشی 43
3) دانشی 44
برنامه درسی تلفیقی پیش‌نیاز تحقق توسعه پایدار و همه جانبه در ایران: 45
1ـ نارسائی مراكز علمی و تحقیقاتی كشور در حل مشكلات و معضلات موجود در جامعه: 46
2ـ ناكارآمدی پژوهش‌ها و تحقیقات انجام شده در عرصه عمل: 47
3ـ ناتوانی مراكز علمی در تولید علم و بومی كردن آن: 47
4ـ نادیده انگاشتن برخی از حوزه‌های دانش و بعضاٌ قربانی كردن آنها: 48
5ـ شیوع و گسترش روز افزون دگرگونی و بحران‌های گوناگون در قلمرو زندگی فردی و اجتماعی نسل‌های جدید و تضعیف سرمایه‌های انسانی 49
موانع و محدودیتهای سازماندهی تلفیقی برنامه‌های درسی 51
الف) موانع  خارجی: 52
ب) موانع داخلی: 53
الگوهای تلفیق برنامه درسی: 54
الگوی برنامه درسی مكعب شكل 54
الگوی برنامه درسی تلفیقی از نظر شومیكر 56
1ـ فرایندها و مهارتهای اصلی 57
2ـ رشته‌های برنامه‌ی درسی 57
3ـ مضمون‌های اصلی 58
4ـ پرسش‌ها 58
الگوی تلفیق برنامه درسی از نظر بین: 58
الگوی تلفیق برنامه‌ی درسی در تعلیم و تربیت نتیجه‌‌مدار 60
الگوی تلفیق برنامه درسی از نظر جی كوبز: 61
1ـ انتخاب یك مركز سازماندهی 61
2ـ سیال‌سازی ذهنی ارتباطات 61
3ـ تعیین سوالات راهنما كه به عنوان قلمرو و توالی عمل می‌كنند 62
4ـ نوشتن فعالیت‌های اجرائی: 62
الگوی تلفیق برنامه درسی از نظر دریك: 63
1ـ محتوا و دانش ارزشمند 63
2ـ چهارچوب نظری 63
3ـ هدف‌ها و نتایج یادگیری و ارزشیابی 64
الگوی تلفیق برنامه درسی از نظر ماریون بریدی 66
ارائه مدلی جهت برنامه‌ی درسی تلفیقی: 68
گزارشی درباره اجرای برنامه درسی تلفیقی در ژاپن: 71
تحقیقات انجام شده در خارج از كشور 73
تلفیق از دیدگاه دانش‌آموز: ساخت معنا در علوم (1992) 73
برنامه‌ی درسی تلفیقی برای آموزش و پرورش سال 2000 74
نگرش‌معلمان مدرسه ابتدایی نسبت به یك برنامه درسی میان‌رشته‌ای در تایوان 75
ایجاد ارتباط یك مطالعه موردی یادگیری كلاس پنجم از دو سازمان مختلف برنامه‌ی درسی تلفیقی 76
پنج سطح تلفیق برنامه‌ درسی در مدرسه‌ی میانی (1995) پژوهشگر: شومیكر 78
تهیه‌ی برنامه‌های تلفیقی چند رشته‌ای و میان رشته‌ای (1997) 79
باورهای حرفه‌ای و شرایطی كه برنامه‌ی درسی تلفیقی مدرسه‌ی میانی در انگلستان را حمایت می‌كند. 80
انتظارات و واقعیات تلفیق برنامه‌ی درسی در یك مدرسه میانی 81
جمع‌بندی مطالعات خارج از كشور 83
تحقیقات داخل كشور 84
چگونگی تلفیق برنامه‌های درسی تاریخ، جغرافیا، تعلیمات اجتماعی و ارایه اصول و روشهای مناسب در این خصوص 85
اصلاحات برنامه‌ی درسی ملی ژاپن با تاكید بر رویكرد تلفیقی 86
بررسی‌ كتاب‌های درسی علوم تجربی و ارایه الگو برای درهم تنیدن برنامه‌ی درسی علوم ابتدایی 87
آموزش و پرورش در دوره‌ی انتقال 87
تلفیق درس دینی و قرآن در برنامه‌ی درسی نظام آموزشی متوسطه 89
الگوهای تلفیق در برنامه درسی دوره‌ی‌ ابتدایی 1380 89
تأثیر آموزش تلفیقی در یادگیری دانش‌آموزان پایه اول ابتدائی شهر تهران 90

فهرست منابع:
الف ـ كتب فارسی
ب ـ پایان‌نامه‌ها
ج ـ مقالات
د ـ سایت‌ها
رـ كتب انگلیسی