مبانی نظری رابطه بین شبکه های اجتماعی مجازی و هویت جمعی

چارچوب نظری تحقیق حاضر یک نظریه تلفیقی است؛ بنابراین متغیرهای موجود نه از یک نظریه بلکه از چند نظریه و دیدگاه اخذ گردیده‌اند. همچنین اینکه هیچ کدام از نظریه‌های مورد بحث کامل نیستند و هر کدام بر علل و عوامل خاصی تأکید می کنند.عامل بنیادین در شکل گیری هویت های اجتماعی، تعاملات انسانی است. در واقع فرد هنگامی که به تعامل با فردی دیگر می پردازد؛ هویت خویشتن را به عنوان یک عضو جامعه پیدا می کند. هویت در بستر تعاملات اجتماعی تعریف می شود. ظهور فناوری های نوین ارتباطی که شبکه های اجتماعی مجازی یکی از مهمترین آن‌ها می باشد، دگرگونی های بنیادی در تعاملات و ارتباطات انسانی ایجاد کرده است.

پیامد این امر شکل گیری نوع جدیدی از تعاملات انسانی است که ضمن تمایز از الگوهای ارتباطی مرسوم در رسانه های ارتباط جمعی، عملاً فرصت های نوینی را در جهت تجلی خود و هویت، به وجود آورده است. همانگونه که ولمن، گیدنز، رابرتسون، واتزر و کاستلز هم با وجود به کار بردن اصلاحات متفاوت معتقد می باشند.پس می توان به طور کلی گفت که شبکه های اجتماعی مجازی به عنوان بعدی از جهانی شدن در حوزه ارتباطات می توانند تأثیرات زیادی بر هویت کاربران ایجاد کنند و باعث بازاندیشی در هویت که گیدنز معتقد می باشد، شوند.

احساس آزادی در شبکه های اجتماعی موضوع دیگری می باشد که در این تحقیق به آن پرداخته شده است. در عصر حاضر و با توجه به دگرگونی های که در حوزه ارتباطات ایجاد شده است بررسی موضوع احساس آزادی در شبکه های اجتماعی مجازی بحث مهمی می باشد براساس نظریه حوزه عمومی هابرماس مورد بررسی قرار گرفته است. هابرماس معتقد هست حوزه عمومی قلمروی از زندگی می باشد که هر فرد فارغ از همه چیز آنچه را که دوست دارد بیان می کند.

نظریه کاشت بر کنش متقابل میان رسانه و مخاطبانی که از آن رسانه استفاده می کنند و نیز چگونگی تأثیر گذازی رسانه ها بر مخاطبان تأکید دارد. فرض اساسی این نظریه این است که بین میزان مواجهه و استفاده از رسانه و واقعیت پنداری در محتوا و برنامه های آن رسانه ارتباط مستقیم وجود دارد؛ بنابراین براساس نظریه کاشت یا پرورش جرج گربنر می توان استنباط کرد میزان، مدت استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بر هویت جمعی افراد تأثیر می گذارد.

همچنین نظریه استفاده و رضامندی که در مورد میزان رضایت مخاطبان از نوع برنامه های رسانه های جمعی می باشد و معتقد می باشد که مخاطبان بیشتر برنامه های را دنبال می کنند که از آن برنامه رضایت حداقلی داشته باشند که در تحقیق حاضر نوع استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی، نوع اشتراک گذاری مطالب، نوع لایک و کامنت، نوع عضویت در گروه ها و تالارها، نوع مخاطب پست ها در شبکه های اجتماعی مجازی و نوع پیگیری اخبار در شبکه های اجتماعی مجازی براساس همین نظریه یعنی نظریه استفاده و رضامندی می باشند.

فهرست مطالب

1- فصل اول: کلیات                                                   1
1-1-مقدمه                   2
1-2-بیان مساله               4
1-3-اهداف تحقیق         7
1-4- اهمیت و ضرورت تحقیق                                         7
1-5- تعاریف مفاهیم و اصطلاحات کلیدی                        9

2- فصل دوم: چارچوب نظری و تجربی تحقیق   10
2-1- پیشینه تحقیق          11
2-1- 1-مطالعات انجام شده داخلی                                    11
2-1-2- مطالعات انجام شده خارجی                                  14
2-1- 3-جمع بندی پیشینه تحقیق                                       17
2-2- مبانی نظری           18
2-2-1- هویت               18
2-2-1-1- هویت اجتماعی                                               19
2-2-1-2 کنش متقابل نمادین                                           20
2-2-1-3- سایر نظریه پردازان                                             21
2-2-2- شبکه های اجتماعی مجازی                                    23
2-2-3- شبکه های اجتماعی مجازی و هویت                       25
2-2-3-1- بری ولمن         25
2-2-3-2-آنتونی گیدنز     26
2-2-3-3- رولند رابرتسون                                                   27
2-2-3-4- مالکوم واتزر     28
2-2-3-5- مانوئل کاستلز  30
2-2-3-6- حوزه عمومی هابرماس                                      31
2-2-3-7- نظریه کاشت    31
2-2-3-8-نظریه استفاده و رضامندی                                     32
2-2-3-9- فیس بوک و هویت                                             32
2-3- چارچوب نظری تحقیق                                                34
2-4- فرضیه های تحقیق       37

منابع