این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق امکان سنجی استقرار مدیریت دانش می باشد. در بخش اول مبانی نظری امکان سنجی استقرار مدیریت دانش تشریح می شود و در بخش دوم پیشینه تحقیق امکان سنجی استقرار مدیریت دانش در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد.
چکیده:
مدیریت دانش یكی از دستاوردهای عصر اطلاعات و دانش است و با توجه به ویژگی های آن، امروزه سازمان های موفق به شدت احساس نیاز به بهره مندی از آن دارند.خلق دانش و نوآوری بخش مهمی از مزیت رقابتی سازمانها در اقتصاد مدرن تلقی می شوند. عصر امروزه عصر اقتصاد دانشی برپایه حركت به سوی جهانی شدن است. مدیریت دانش عامل مهمی در این اقتصاد است چنانچه در نگرش های نوین امروزی ، كسب وكارهای گوناگون با توجه به شرایط خاص خود به مدیریت كردن دانش مورد نیازشان می پردازند. امروزه مدیریت دانش را ابزاری قدرتمند برای دستیابی به مزیت رقابتی و مدیریت دارایی های دانشی آشکار و پنهان سازمانها میدانند. برای اعمال مدیریت دانش بصورت اثربخش، امکان سنجی پیاده سازی آن از اهمیت زیادی برخوردار است. به همین منظور در این تحقیق امکان سنجی پیاده سازی مدیریت دانش در شرکت حمل و نقل بین المللی خلیج فارس بررسی شده است.
مقدمه
با گذر از اقتصاد سنتی مبتنی بر منابع به اقتصاد مبتنی بر دانش، دانش به یکی از دارایی های اساسی سازمانها تبدیل شده است و مدیریت آن امری ضروری به نظر می رسد. در اقتصاد نوین، دانش منبع اصلی توسعه اقتصادی و صنعتی است و سایر عوامل سنتی تولید مانند زمین، نیروی کار و سرمایه در مرتبه بعدی اهمیت قراردارند. بر خلاف منابع سنتی تولید ،دانش منبعی است که در ذهن افراد قفل و مخفی شده است .خلق و تسهیم دانش فعالیت نا آشکاری است که نه قابل مشاهده است و نه با اجبار قابل دسترسی است(دراکر 1994) .
اگرچه دانش اعضای سازمان برای توسعه مبنای دانش سازمانی ، ضروری است ، دانش سازمان چیزی فراتر از مجموع ساده دانش افراد است . دانش سازمانی از طریق الگوهای تعاملی منحصر به فرد میان فناوری ها ، روش ها و افراد سازمان شکل می گیرد و به آسانی قابل تقلید توسط سازمان های دیگر نیست . وجود تعامل بین فناوری ها ، روش ها و افراد در سازمان نتایج و پیامدهای عمیقی برای مدیریت دانش دارد و این بدان علت است که الگوی تعاملی بین فناوری ها ، روش ها وافراد سازمان منحصر به فرد بوده ( مختص همان سازمان بوده ) و نمی توان به آسانی آن را در بازار به فروش گذاشت بنابراین قابل تقلید توسط سازمان های دیگر نیست (اسفیدانی، کرمی، 1383).
هنگامی که پای دانش در میان باشد ناخودآگاه صحبت از مدیریت دانش نیز ضروری میشود چراکه دانش موجود در سازمان باید به نحوی مدیریت شود که به سازمان در رسیدن به اهداف و مزیت رقابتی کمک کند. امروزه مدیریت دانش به یکی از مباحث با اهمیت در عرصه جهانی تبدیل شده است . در سال های اخیر ، شرکت های موفق، پیوستن به روند دانش را آغاز نموده و مفاهیمی چون کار دانشی ، نیروی دانشی ، سازمان های دانشی ومدیریت دانش از تشدید این روند خبر می دهند.
در زمان کنونی بیش از گذشته به سازمان ها به مثابه موتورهای دانشی نگریسته می شود که به توانمندی هایی در قالب دانش و مهارت نیاز داشته و از طریق فعالیت های مبتنی بر دانش ، به تولید و عرضه کالا می پردازند به این ترتیب ، مدیریت دانش ابزاری اساسی در کسب و کار برای شرکت هایی است که می خواهند در زمینه ایجاد نوآوری و تغییر ، قواعد بازی را به اراده خویش تغییر دهند . همچنین توانایی خلق آینده به جای پیش بینی و واکنش نسبت به آن از دیگر نتایجی است که استقرار سامانه های دانش با خود به ارمغان آورده است(اسفیدانی، کرمی، 1383).
در واقع تاکید بر مدیریت دانش ، حاصل توسعه اقتصادی ، صنعتی و فرهنگی است . بسیاری از صاحبنظران اعتقاد دارند که اکنون بشر به عصر دانش گام نهاده است ، عصری که مبنای رقابت سازمان ها ، نه وابستگی به منابع طبیعی و یا بهره وری عملیاتی بلکه طراحی محصولات و خدمات متنوع و با کیفیت شده است . امروز،دانش در کنار سه منبع کار ، سرمایه و زمین که از ویژگی های جوامع کشاورزی و سرمایه ای بوده اند،در جوامع دانشی مطرح شده است(آزاد، شرافت، وکیلی، 1384).
مدیریت دانش با نوآوری ها و ابداعات در مهارت های مدیریتی و یادگیری سازمانی نقاط مشترک بسیاری دارد. ابتدا مدیریت دانش بر سیستم های اطلاعاتی متمرکز بود و سپس نیروی خود را به سوی توسعه مدیریت و سرمایه فکری و مهارت های مدیریتی تغییر داد. با بررسی و تحلیل دانش و اهمیت ویژگی های آن در حیطه عملکرد سازمان ها ، می توان دریافت که برخورداری از دانش و اطلاعات به روز برای ادامه حیات سازمان ها به ضرورت انکار ناپذیر تبدیل شده است . به خصوص اگر روند تغییر و تحولات دانش در جامعه به دقت مورد ارزیابی قرار گیرد، این نتیجه حاصل می شود که جامعه فرا صنعتی امروز جامعه ای اطلاعاتی است که در آن به تدریج فناوری های نیروافزا جای خود را به فناوری های دانش افزا می دهند.
فهرست مطالب
فصل دوم: ادبیات تحقیق
بخش اول: مبانی نظری و ادبیات تحقیق
2-1- مبانی نظری در خصوص مدیریت دانش 13
2-1-1- مقدمه 13
2-1-2- مفهوم مدیریت دانش 14
2-1-3- تاریخچه مدیریت دانش 15
2-1-4- اصول مدیریت دانش 16
2-1-5- تئوری های مدیریت دانش 18
2-1-5-1- تئوری مدیریت دانش جامع 18
2-1-5-2- تئوری مدیریت دانش تیمی 19
2-1-5-3- تئوری مدیرت دانش جامعه گرا 21
2-1-6- زیرساختارهای مدیریت دانش 22
2-1-6-1- منابع انسانی 25
2-1-6-2- فناوری اطلاعات 26
2-1-6-3- فرهنگ سازمانی 28
2-1-6-4- ساختار سازمانی 29
2-1-7- فرایند های مدیریت دانش 30
2-1-8- فرایندهای لازم برای استقرار مدیریت دانش در سازمان 31
2-1-8-1- تولید دانش 32
2-1-8-2- کسب دانش 33
2-1-8-3- ذخیره سازی دانش 36
2-1-8-4- تسهیم و توزیع دانش 37
2-1-8-5- بکارگیری دانش 38
2-1-9- مدل های مدیریت دانش 39
2-1-9-1- مدل عمومی دانش در سازمان 40
2-1-9-2- مدل هیسیگ 41
2-1-9-3- مدل مك الروی 42
2-1-9-4- مدل بك من 42
2-1-9-5- مدل c7 43
2-1-9-6- مدل نوناكا و تاكوچی 44
بخش دوم: پیشینه تحقیق
2-2- پیشینه تحقیق در سطح بین الملل وایران 48
2-2-1- درسطح ایران 49
2-2-2.درسطح بین الملل 53
منابع
فهرست منابع فارسی 102
فهرست منابع انگلیسی 104
فهرست جداول
جدول( 2-1): مجموعه تعاریف مدیریت دانش 14
جدول(2-2): تلاش های علمی جهت توسعه مدیریت دانش 16
جدول (2-3):تبادل دانش بین شکل های نهان و آشکار 46
فهرست شکل ها
شكل(2-1): تئوری مدیریت دانش جامعه نگر 21
شكل (2-2): زیرساختارهای مدیریت دانش 23
شكل (2-3): فرایندهای استقرار مدیریت دانش 31
شكل (2-4): مدل عمومی دانش در سازمان 40
شكل (2-5): اجزای مدل هفت سی 43
شكل(2-6): مدل حلزونی مدیریت دانش نوناکا و تاکوچی 44
شکل(2- 7): نمایی از فرآیند تبدیل دانش 46
شکل (2-8):مدل مفهومی تحقیق 56