این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق فرهنگ سازمانی می باشد. در بخش اول چارچوب و مبانی نظری فرهنگ سازمانی تشریح می شود و در بخش دوم پیشینه تحقیق فرهنگ سازمانی در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد.
چکیده
توجه به سازمانها از جهت فرهنگ سازمانی، پدیده نسبتاً جدیدی است که در مطالعه سازمان ومدیریت صورت گرفته است. ازدهه 1980 به بعد، نگرش مدیران و محققان نسبت به سازمان تغییرکرده است وتجزیه و تحلیل فرهنگ سازمانی به عنوان یکی ازتخصص ها در زمینه رفتار سازمانی مطرح شده است . امروزه با استفاده از این نگرش، سازمانهای مختلف در سراسر جهان به موفقیت های بی نظیری دست یافته اند و در زمینه بهره گیری از چالش های محیطی، برای پویا کردن فرهنگ سازمانی تلاش می کنند. موفقیت چشمگیر دهه های اخیر، سازمانهایی با حداقل امکانات مادی از یک سو و شکست سازمانهایی با بهترین توانایی های مادی از سوی دیگر بیانگر نقش قابل توجه عوامل غیر مادی و معنوی در بالندگی سازمانها می باشد ( روحی عزیزی و همکاران، 1382).
سازمان چیزی بیش از سطوح افقی و عمودی، واحد ها و سلسله مراتب است . یک سازمان همانند یک فرد دارای شخصیت است، شخصیتی که دارای ویژگی های انعطاف پذیری، محافظه کاری و نوآوری و ... است. در سازمان کارکنان نسبت به یک الگوی خاص رفتاری باهم توافق می کنند و این همان فرهنگ سازمانی است . لذا، از آنجا که در هر سازمانی، فرهنگ منحصر به فرد آن سازمان وجود دارد که به افراد شیوه فهم و معنی بخشیدن به رویدادها را نشان می دهد، از فرهنگ سازمانی می توان به عنوان یک اهرم قدرتمند برای هدایت و تقویت رفتار سازمانی استفاده نمود.
به هر حال بالندگی سازمان به عنوان یک فرایند برنامه ریزی شده، با دگرگونی فرهنگ سازمانی برابر می باشدوهر گونه تغییرات و دگرگونی در سازمان بدون توجه به فرهنگ سازمانی، موثر واقع نمی شود، در نهایت باید گفت که تحقق اهداف سازمانی بستگی به عواملی از جمله فرهنگ سازمانی حاکم بر نیروی انسانی دارد .لذا در جهت تحقق اهداف سازمان و امکان خشنودی اعضاء آن بر مدیران است تا فرهنگ سازمانی را شناخته و بر نحوه تاثیر آن بر سازمان آگاهی داشته باشند.کلمه فرهنگ مرکب ازدوجزء" فر"و"هنگ"به معنی کشیدن ونیز تعلیم و تربیت می باشد . در زبانهای انگلیسی و فرانسوی واژه Culture به کار می رود و معنای آن کشت و کار یا پرورش بوده است و هنوز هم در اصطلاحات کشاورزی 2 و باغداری 3 به همان معنا به کار می رود ودرزبانهای رومانیایی و انگلیسی تا دیر زمانی واژه تمدن 1 را به جای فرهنگ به کار می بردند و از آن معانی پرورش، بهسازی، تهذیب یا پیشرفت اجتماعی استنباط می کردند .
اما امروزه اصطلاح فرهنگ از نظر تنوع و وسعت معانی و سیر تاریخی و برداشت ادبی چنان ابعاد گسترده ای یافته است که دیگر نمی توان آن را محدود به مفهوم " دانش و تربیت" دانست ( روح الامینی، 1368 ، 1). تخمین زده می شود که از فرهنگ تا کنون حدود 400 نوع تعریف ارائه شده است اما تعاریف مشترکی می توان یافت که حالت ساده تری داشته و قابل فهم تر هستند . فرهنگ را می توان به مجموع ویژگیهای رفتاری و عقیدتی قابل اکتساب در اعضای یک جامعه خاص تعریف کرد که واژه تعیین کننده در این تعریف همان" اکتسابی بودن" است که فرهنگ را از رفتاری که نتیجه وراثت زیست شناختی است متمایز می سازد(آرگون، 1377).
" استانلی دیویس" معتقد است انسانهایی که در یک نظام اجتماعی کوچک یا بزرگ تر زندگی میکنند دارای باورها، اعتقادات، ارزشها، سنتها و هنجارهای مشترکی هستند که در مجموع، فرهنگ آن نظام اجتماعی را تشکیل می دهند ( دیویس ، 1373،5).مارگارت مید 3 فرهنگ را این گونه تعبیر کرده است:" مجموعه ای از رفتارهای آموختنی، باورها، عادات و سنن که میان گروهی از افراد مشترك است و به گونه ای متوالی توسط دیگران که وارد آن جامعه میشوند آموخته و به کار گرفته می شود ( فرهنگی، 1380 ، 32).
یکی از تعاریف نسبتا جامع از فرهنگ در سال 1871 توسط ادوارد بارنت تیلور 4 ارائه شده است. به اعتقاد این مردم شناس انگلیسی، فرهنگ عبارت است از" مجموعه ای پیچیده از علوم، دانش ها، مفاهیم، افکار، اعتقادات، قوانین و مقررات، آداب و رسوم، سنت ها و به طور خلاصه، کلیه آموخته ها و عاداتی که انسان به عنوان عضو یک جامعه اخذ می کند" (ایران زاده، 1377). تعریف دکتر علی شریعتی از فرهنگ چنین است : فرهنگ شامل مجموعه ای از تعابیر فکری، غیرمادی، هنری، تاریخی، ادبی، مذهبی و احساسی در شکل علائم، سمبل ها، سنت ها، رسوم و شعائر یک ملت است که در جریان تاریخ به شکل واحدی انباشته شده است ( پور آرمن، 1380).
فهرست مطالب
ادبیات پژوهش و پیشینه فرهنگ سازمانی
مقدمه
- تعریف فرهنگ
- تعریف سازمان
- حوزه های فرهنگ
- تاریخچه فرهنگ سازمانی
- منشاء و چگونگی شکل گیری فرهنگ سازمان
- اهمیت فرهنگ سازمانی
-پویایی فرهنگ سازمانی
- تعاریف فرهنگ سازمانی
- تقسیم بندی انواع فرهنگ سازمانی
-- دسته بندی رابرت کویین و مایکل مک گارت
-- فرهنگ غالب و خرده فرهنگ ها
--- خرده فرهنگ های افقی
--- خرده فرهنگ های عمودی
-- دیدگاه جفری سانن فلد
-- انواع فرهنگ سازمانی از طریق شخصیت الگویی
-- دیدگاه چارلز هندی
- سطوح (لایه های) فرهنگ سازمانی
- سطوح فرهنگ سازمانی ازدیدگاه ادگار شاین
- مدل پویائی فرهنگی مری جوهچ
-ویژگیهای فرهنگ سازمانی ازدیدگاه نظریه پردازان مدیریت
--ویژگیهای فرهنگ سازمانی از دیدگاه رابینز
-- ویژگیهای فرهنگ سازمانی از دیدگاه آندرو دوبرین
-- ویژگیهای فرهنگ سازمانی از دیدگاه گرین برگ و بارون
-- ویژگیهای فرهنگ سازمانی از دیدگاه ادگار شاین
- ابعاد فرهنگ سازمانی
- عوامل موثربرفضای فرهنگی یک سازمان
- الگوهای شناخت و بررسی فرهنگ سازمانی
-- الگوی (AGIL) پارسونز
--الگوی ویلیام اوشی
-- الگوی لیت وین و استرینگر
-- الگوی مبتنی بر هفت S شرکت مشاوره ای مکنزی
-- الگوی کرت لوین
-- مطالعات هافستد در زمینه فرهنگ سازمانی
-- مطالعات لامرز و هیکسن در زمینه فرهنگ سازمانی
-- دیدگاه بارون و والترز
-- الگوی پیترز و واترمن
- مدیریت فرهنگ سازمانی
- فرایند مدیریت فرهنگ سازمانی
- مولفه های فرهنگ سازمانی
--خلاقیت فردی
-- حمایت مدیریت
-- تعلق سازمانی
-- سازش با پدیده تعارض
-- سبک رهبری
یشینه تحقیق فرهنگ سازمانی
سابقه تحقیقات و مطالعات انجام شده
چهارچوب نظری تحقیق
منابع