مبانی نظری تبلیغات

این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق تبلیغات می باشد. در بخش اول مبانی نظری تبلیغات تشریح می شود و در بخش دوم پیشینه تحقیق تبلیغات در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد.

تعریف تبلیغات
کاتلر[1] (2002)، تبلیغات را هرگونه ارایه و عرضه ی ایده ها، کالاها یا خدمات از یک واحد تبلیغاتی، فرد یا موسسه که مستلزم پرداخت هزینه باشد، تعریف می کند اما در این میان تبلیغی اثزبخش است که بتواند توجه مخاطب را جلب کرده، تاثیری خاطره انگیز داشته باشد و کنش خرید مخاطبان را تحریک نموده و دریافت حسیِ مخاطبان را بیدار نماید. بدین منظور استفاده از مجموع عواملی لازم است که بتوانند حس و ادراک مخاطبان را تحت تاثیر قرار دهند و به اهداف مورد انتظار تبلیغ، تحقق بخشند.

اثربخشی تبلیغات تجاری در یک الگوی علمی مشخص با توجه به اهداف تبلیغاتی تبیین می گردد و درجه یا میزانی که دهنده ی سفارش به هدف های مورد نظر خود دست می یابد و دارای فرآیند برنامه ریزی مشخص و مرحله ای تحقیقاتی شامل: تعیین اهداف، تخصیص بودجه، تصمیم گیری راجع به پیام و رسانه و مقایسه با اهداف از پیش تعیین شده، می باشد. چنانچه تمام مراحل به درستی طی شود، میزان اثربخشی تبلیغات تا حد قابل ملاحظه ای افزایش خواهد یافت. از مراحل مهم این نوع فرآیندها، انجام تحقیقات به منظور تعیین میزان تاثیر تبلیغ بر مخاطبان است که طی آن عواملی که در اثربخشی تبلیغات نیز موثرند، مشخص می گردند (صمصام شریعت و همکاران، 1386).

می‌توان تعاریف دیگری را برای تبلیغات بدین صورت بیان كرد:

·        تلاش برای ارائه آموزه ها، ایده ها، دلایل، شواهد یا ادعاها، با سبك هایی از طریق رسانه های ارتباطی، برای تقویت هدف یا مبارزه با ضد هدف.

·        پیام های دیداری گفتاری، كه با سبكی خاص، از طریق وسایل تبلیغاتی، مردم را به طریقی علاقمند و موافق یك نوع محصول، خدمت، فكر، دیدگاه یا مارك بخصوص می‌كند.

·        كلیه اشكال ترغیب عمومی، برای ایجاد تقاضا و بازار برای یك محصول یا خدمت كه بوسیله صاحب كالا یا موسسه، برای خریداران احتمالی ، بوسیله پیام مستقیم یا از طریق وسایل تبلیغاتی، انجام میگیرد.

·        تكنیكی كه برای تأثیر گذاردن بر رفتار انسان، ماهرانه از نمادها و نشانه ها استفاده می‌كند.

·        انجمن تجارت آمریكا : تبلیغات هر شكلی از پرداخت است كه به صورت غیرشخصی تقدیم و پیشرفت عقاید، خوبی ها و خدمات را با یك سری كارهای معین، ضمانت می‌كند.

·        فرانك جفكینز : مفهوم تبلیغات یعنی آنچه كه ما می‌خواهیم هنگام خرید یا فروختن بدانیم.

·        رابرت زاچر: تبلیغات به معنی ارتباطات و اطلاعا ت وابسته به تولیدات خدمات یا عقاید است كه در طی تماسهای فردی و براساس پرداختهای ناشی از فروش محصول یا در طی كسب اعتبار مناسب حاصل می‌شود (علیئی ، 1390).

در حقیقت، ساده ترین تعریفی که برای تبلیغات می توان ارایه نمود، چنین است: تبلیغات تلاشی است برای فروش بیشتر توسط یک بنگاه یا یک صنعت. چمبرلین[2] (2000)، تبلیغات را عاملی می داند که «با تغییر خواسته ها و سلایق بر میزان تقاضا اثر می گذارد» به عقیده ی شپرد[3] (2001)، تبلیغات یک عامل برای ایجاد وفاداری در مصرف کنندگان نسبت به مارک تجاری یا کالای خاص می باشد. ساموئلسون[4] (2002)، تبلیغات را عامل افزایش بازارهای فروش می داند که در عین حال اطلاعات مفیدی نیز در اختیار مصرف کنندگان قرار می دهد (دهقانی و همکاران، 1383).

تبلیغ در زبان پارسی و در فرهنگ پارسی معین نیز بدین گونه معنا شده است: رسانیدن پیام یا خبر یا مطلبی به مردم، ابلاغ، موضوعی را با انتشار اخبار و با وسایل مختلف مانند رادیو، تلویزیون، روزنامه و غیره در اذهان عمومی جاگیر کردن. تبلیغات بازرگانی از زمره مفاهیمی است که به زعم وضوح ابتداییۀ اریه تعریفی جامع و مانع از آن با دشواری رو به رو است. می توان گفت، تبلیغات تجاری یعنی عملی که توجه ی مردم را به کالا یا داد و ستدی برانگیزد و به عبارت دیگر، کوششی در تدارک و انتشار آگهی ها، با هدف مثبت نشان دادن مصرف یک کالا. تبلیغ تجاری با هدف معرفی کالا در بازار و تحرک خریداران بالقوه صورت می گیرد و در مفهوم وسیع کلمه، عبارت است از انتشار اطلاعات یک کالا به منظور تحت تاثیر قرار دادن افراد یا گروه های خاص اجتماعی (ساجدی و نعمتی، 1391).

به طور کلی، تبلیغات را به دو دسته به شرح ذیل تقسیم نموده اند:

تبلیغات مستقیم
پیام دهنده خود را هر چند با رنگ و لعاب و بوق و کرنا همراه کرده باشد اما صریح و بی پروا به مخاطبین خود ابلاغ می کند . در این روش مستمعین و بینندگان متن یا تصویری را بعنوان پیام و اطلاعیه « تبلیغی» دریافت می کنند و پیام دهندگان نیز در موقع و مقام « مبلغ » قرار دارند و شناخته می شوند.بهترین فایده در تبلیغات مستقیم برای گیرندگان پیام آن است که آنها لااقل از تبلیغی بودن پیام آگاهند و از این جهت در معرض غافلگیری قرار نمی گیرند. و در پذیرش ذهنی یا رد آن مختارند. از خصوصیات دیگر تبلیغات مستقیم گسترده بودن میدان عمل برای عاملان آن است، در این روش اکثر ابزارها و برنامه ریزی آن و تدبر و نازک بینی کمتری صرف می شود و غالباً از تأثیر گذاری اگر نه عمیق تر اما سریعتر نیز برخوردار است.

تبلیغات غیر مستقیم
همانطوری که از عنوان آن پیداست این نوع تبلیغات نمود و ظهور علنی و صریح ندارد، با این شیوه اهداف تبلیغی پیامهای غیر مستقیم صادر شده پنهان و غیر محسوس است. به نظر بعید می اید اما نباید تصور کرد که با تلاش های معمولی در ارائه یک برنامه تبلیغات غیر مستقیم می توان ضمن تأثیر گذاری، اهداف تبلیغی آنرا کاملاً دور از فهم و ذهن همه کس نگاه داشت، زیرا تشخیص آن برای خواص و روشنفکران جوامع دشوار نیست و عوام نیز به تجربه در بیشتر موارد به نکته یاد شده یعنی اهداف تبلیغی در برنامه های تبلیغات غیر مستقیم پی خواهند برد. از ویژگیهای این نوع تبلیغ آن است که پیام های آن از کانالهای نامرئی و پنهانی و یا غیر منتظره عبور داده می شوند و معمولاً مخاطبین بطور غافلگیرانه آن را دریافت می کنند و در حقیقت به آنان تحمیل می شود . در تبلیغات غیر مستقیم لزوماً از اشکال و قانونمندی های مشخص و مکرر پیروی و استفاده نمی شود بلکه در ساخت و ساز آنها بیشتر از فرصت های پیش آمده و موقعیت های خرید و حوادث پیش بینی نشده سود برده می شود (کاتلر، 1387).

2-2-3-1) تاریخچه تبلیغات در ایران وجهان

تبلیغات از دیرباز توسط فروشندگان دوره گردی که به منظور فروش کالای خود، به معرفی آن می پرداختند، وجود داشته است. با اینحال، اولین قوانین تبلیغاتی در سال 1614 و در انگلستان وضع گردید. اولین تبلیغات روزنامه ای در سال 1625 در نشریه ی ویکلی نیوز لندن[5] چاپ شد و اولین روزنامه تبلیغاتی در سال 1704 در امریکا و با نام بوستون نیوزلتر[6] به چاپ رسید. اختراع رادیو در سال 1895 و به دنبال آن تلویزبون، دامنه ی تبلیغات را بسیار وسع ساخت. بطوریکه هزینه های تبلیغاتی در سال 1890 در امریکا بالغ بر 360 میلیون دلار گردید (دهقانی و همکاران، 1383).

در حقیقت، آنچه که امروز به عنوان تبلیغات نو و جدید می شناسیم، ریشه در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم در کشور ایالات متحده دارد. اما به طور کلی برای تبلیغات اعم از سیاسی یا تجاری می توان سه دوره تاریخی قبل از انقلاب گوتنبرگ و اختراع و تکمیل ماشین چاپ در سال ۱۴۵۰ را در نظر گرفت.

فهرست مطالب
فصل دوم:ادبیات و پیشینه تحقیق تبلیغات تجاری
بخش اول: ادبیات پژوهش تبلیغات تجاری
فعالیتهای ترفیع 5
2-2-1) تعریف ترفیع 6
• تبلیغات 8
• روابط عمومی 9
• فروش شخصی 10
• بازاریابی مستقیم 10
2-2-1-1) شیوه های نوین ترفیع 11
• ارتباطات شفاهی 11
• بازاریابی پارتیزانی 12
• بازاریابی الکترونیکی 13
• بازاریابی از طریق تلفن همراه 13
• بازاریابی ویروسی 13
جدول 2-1-1) جمع بندی شیوه های ترفیع 14
2-2-3) تعریف تبلیغات 16
تبلیغات مستقیم 20
2-2-3-1) تاریخچه تبلیغات در ایران وجهان 21
2) نشانه ها و تبلیغ روی دیوارها 23
3) جارچی های شهر 23
2-2-3-1-1) تاریخچه تبلیغات در ایران 24
2-2-3-2) جذابیت های تبلیغات 27
2-2-3-3) ابزار تبلیغات بازرگانی 31
2-2-3-5) ده فرمان تبلیغات 42
2-2-3-6) استفاده از تبلیغات در تلویزیون 44
2-2-3-7) استفاده از تبلیغات در رادیو 50
2-2-3-8) مزایا و معایب تبلیغات بازرگانی 50
2-2-3-9) تاثیر تبلیغات بر متغیرهای اقتصادی 52
2-2-3-10) تاثیر تبلیغات بازرگانی بر رفتار مصرف کننده 53

بخش دوم:پیشینه تحقیق تبلیغات تجاری 68
فهرست منابع و مآخذ: 81
منابع لاتین: 87