مبانی نظری بررسی ابعاد 5 گانه سازمان یادگیرنده در سازمان آموزش پرورش

هدف از این پژوهش  بررسی ابعاد 5 گانه سازمان یادگیرنده در سازمان آموزش پرورش است. این بررسی براساس یک چارچوب نظری محقق ساخته انجام شده است که  تلفیقی از تئوری‌های مطرح شده توسط پیترسنج و ریچارد دفت در مورد سازمان یادگیرنده است که در آن ابعاد( ابعاد 5 گانه سازمان یادگیرنده): مبادله‌ی اطلاعات، رهبرمتفکر، آرمان مشترک، فرهنگ قوی و قابلیت فردی لحاظ شده است.

سازمانها یادگیری را ابزاری می‌دانند که به کمک آن می‌توان عملکرد را بالا برد و خود را بهتر با تغییر و تحولات محیطی وفق داد. اما برای اینکه سازمان‌ها به بقای خود ادامه دهند، باید سرعت یادگیری آنها از درجه‌ی تغییرات محیطی بیشترباشد. (باقری، ١٣٨٥، ص٢)در ٥٠ سال آینده دنیایی به وجود خواهد آمد و مردم در دنیایی متولد می‌شوند که حتی نمی‌توانند تصورکنند والدینشان در کجا متولد شده وزندگی کرده‌اند. بنابراین سازمان‌ها توجه خاصی به دانش بشری به عنوان منبع سوم قدرت نموده‌اند.

در این سازمانها اولین منبع قدرت افراد دانش است. گرچه سرزمین، نیروی انسانی و سرمایه را به عنوان عوامل سنتی اقتصاد نمی‌توان نادیده گرفت. لیکن در درجه دوم اهمیت قرار دارند که ازطریق به‌کارگیری دانش به آسانی می‌توان به آنها دست یافت. دانش تخصصی به تنهایی چیزی را تولید نمی‌کند و هنگامی می‌تواند عامل بهره‌وری باشد که با وظایف تلفیق شود. (زارع، ١٣٨٢، ص٥٧) سازمان یادگیرنده برآیند تلاش‌هایی است که تا امروز در حوزه‌ی بهسازی و توسعه‌ی سازمانی صورت پذیرفته است و مطالعه‌ی متون مدیریت نشان می‌دهد که از دیرباز نقش آموزش فردی، گروهی و سازمانی مورد تاکید بوده وازآن تحت عنوان (موثرترین و قابل اطمینان‌ترین راهکار بهبود مستمرسازمان) یاد شده است. (باقری، ١٣٨٥، ص ٢)

فهرست مطالب

چکیده پژوهش

فصل دوم: ادبیات نظری و پیشینه پژوهش
مقدمه      13
بخش اول: سازمان 
تعریف سازمان      15
ماکس وبر      15 
استیفن رابینز      16
تعریف مفهومی      17
انواع سازمان      18
اتزیونی      20
مینتزبرگ      21
طبقه بندی سازمانها برمبنای تئوری وعمل      22
تئوری سازمان      22
استیفن رابینز     25
ریچارد دفت      27
ساختارسازمانی      28
ابعاد سازمانی      29 
انواع ساختارنظری سازمانی      30
انواع ساختارعملی سازمانی      31
سازمان‌های افقی      33
تیم‌های خودگردان      34
ساختارشبکه‌ای پویا      35
بخش دوم: یادگیری
تعریف یادگیری      38
نظریه‌های یادگیری      40
تفاوت بین یادگیری و آموزش      41
انواع سازمان ازنظر توجه به یادگبری وعمل      42
یادگیری سازمانی      44
ضرورت یادگیری سازمانی      45
انواع یادگیری سازمانی      46
الف- یادگیری تک حلقه‌ای، دوحلقه‌ای، سه حلقه‌ای      47
ب- ادگیری انطباقی، پیش گیرانه، عملی      49
ج- انواع یادگیری ازدیدگاه شاین      50
سطوح یادگیری سازمانی      51
فرایند یادگیری سازمانی      52
مهارت‌های یادگیری سازمانی      53
تفاوت یادگیری سازمانی وسازمان یادگیرنده      54
بخش سوم: سازمان یادگیرنده 
تعریف سازمان یادگیرنده      57
سازمان یادگیرنده ازدیدگاه پیترسنج      58
سازمان یادگیرنده ازدیدگاه ریچارد دفت      67
سازمان یادگیرنده ازدیگاه مایکل مارکوارت      72
1- مدل سیستمی سازمان یادگیرنده      72
2- پروانه نمونه‌ی یک سازمان یادگیرنده      76
روند نبدیل سازمان به یک سازمان یادگیرنده      77 
سازمان یادگیرنده‌ی زایشی وانطباقی       81
مولفه‌های استراتژیک سازمان یادگیرنده      83
اهداف سازمان یادگیرنده      85
تفاوت سازمان‌های سنتی با سازمان‌های یادگیرنده      85
بخش چهارم:

پیشینه داخلی سازمان یادگیرنده

پیشینه خارجی سازمان یادگیرنده

فهرست منابع       
منابع فارسی      
منابع انگلیسی      
 

فهرست جداول
جدول ٢-١: نوع‌شناسی روابط اطاعت      20
جدول ٢-٢: چهاردیدگاه استنلی و ون دو ون درباره‌ی تئوری سازمان      24
جدول ٢-٣: طبقه‌بندی تئوریهای سازمان براساس روند تاریخی شکل‌گیری آنها     25
جدول ٢-٤: ابعاد نظری تئوری سازمان      26
جدول ٢-٥: مقایسه‌ی الگوی سازمانی نوگرا و پسانوگرا      28
جدول ٢-٦: رابطه‌ی بین متغیرهای محتوایی و ساختار     31 
جدول ٢-٧: انواع ساختارسازمانی با توجه به متغیرهای ساختاری      31
جدول ٢-٨: ساختارسازمانی براساس نظریات مینتزبرگ و مقایسه‌ی آن با ابعاد ساختار     32
جدول ٢-٩: تفاوت یادگیری و آموزش      41 
جدول ٢-١٠: تفاوت ویژگی‌های یادگیری و آموزش      42
جدول ٢-١١: طبقه بندی انواع سازمان      43
جدول ٢-١٢: تفاوت بین یادگیری سازمانی و سازمان یادگیرنده      56
جدول ٢-١٣: ویژگیهای سازمان یادگیرنده‌ی زایشی و انطباقی      82
جدول ٢-١٤: تفاوت سازمان یادگیرنده با سازمان سنتی      87 
جدول ٢-١٥: ویژگیهای سازمان یادگیرنده به دست آمده از تحقیق زارعی متین      88
جدول ٣-١: حجم جامعه و نمونه‌ی مورد بررسی پژوهش      96

فهرست اشکال
شکل ٢-١: تعامل ابعاد محتوایی و ساختاری سازمان      30
شکل ٢-٢: ساختارشبکه‌ای پویا      36 
شکل 2-3: ارتباط بین یادگیری تک حلقه‌ای و دو حلقه‌ای      48
شکل ٢-4: یادگیری سه حلقه‌ای      49 
شکل ٢-5: اصول سازمان یادگیرنده ازدیدگاه سنج      59
شکل ٢-6: مدل سیستمی سازمان یادگیرنده      73
شکل ٢- 7: زیرسیستم یادگیری      73
شکل ٢-8: زیرسیستم سازمان      74
شکل ٢-9: زیرسیستم افراد      74
شکل ٢-10: زیرسیستم دانش      75
شکل ٢-١1: زیرسیستم فن آوری      75
شکل ٢-١2: مراحل تبدیل شدن سازمان یک سازمان یادگیرنده      78
شکل ٢-١3: الگوی ایجاد سازمان یادگیرنده      80 
شکل ٢-١4: مقایسه‌ی جریان یادگیری درسازمان یادگیرنده و سازمان سنتی       85