مبانی نظری سرمایه اجتماعی

این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق سرمایه اجتماعی می باشد. در بخش اول مبانی نظری سرمایه اجتماعی تشریح می شود و در بخش دوم پیشینه تحقیق سرمایه اجتماعی در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد.

مفهوم سرمایه اجتماعی: 

      مفهوم سرمایه را می توان از آرای مارکس دنبال کرد. در مفهوم پردازی مارکس، سرمایه بخشی از ارزش اضافی است که سرمایه داران، کسانی که ابزار تولید را در اختیار دارند، از گردش کالاها و پول در فرایندهای تولید و مصرف آن را بدست می-آورند. دراین گردش، به کارگران در مقابل کار(کالاشان) دستمزد پرداخت می شود که به آنها امکان می دهند کالایی(از قبیل غذا، مسکن و لباس) را برای ادامه حیات خود(ارزش مبادله)خریداری کنند. اما کالای پردازش و تولید شده توسط سرمایه داران را می-توان با قیمت بالاتری در بازار مصرف فروخت(ارزش مصرف کننده). در این تصویر از جامعه سرمایه داری، سرمایه بیانگر دو عنصر مرتبط اما متمایز است. از یک سو سرمایه بخشی از ارزش اضافی است که به رغم مارکس توسط کارگران تولید شده اما نصیب سرمایه داران می شود. از سوی دیگر، سرمایه بیانگر یک سرمایه-گذاری از سوی سرمایه گذاران به امید بازدهی و کسب سود در بازار است. بنابراین سرمایه در مفهوم مارکسی (کلاسیک) نظریه-ای درباره روابط اجتماعی استثماری میان دو طبقه است (لین، 1999: 1). 

از دهه 1960 به این سو، شاهد ظهور نظریه های جدید سرمایه هم چون سرمایه انسانی، سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی هستیم. به طور مثال نظریه سرمایه انسانی شولتز (1961) سرمایه را به مثابه سرمایه گذاری در آموزش با بازگشت  سرمایه (سود) معین در نظر می گیرد. کارگران در مهارت های فنی و دانش سرمایه گذاری می کنند تا بتوانند با کسانی که فرایند تولید را کنترل می کنند برای پرداخت به مهارت کارشان وارد مذاکره شوند. به همین ترتیب سرمایه فرهنگی آن گونه که بوردیو (1990) توصیف کرده است بیانگر سرمایه گذاری طبقه مسلط در بازار تولید مجموعه ای از نمادها و معانی ای است، که توسط طبقه تحت سلطه، غلط درک و درونی شده و آن ها را به مثابه نمادها و معانی طبقه خود پذیرفته اند. این نظریه می پذیرد که توده ها (طبقه تحت سلطه) به عنوان عاملان اجتماعی می توانند سرمایه گذاری کنند و این نمادها و معانی را بدست آورند.

 بدین ترتیب تصویر ساختار اجتماعی از مبارزه دو گانه آشتی ناپذیر، به تصویر گفتمان های لایه بندی شده تغییر می یابد. از طرف دیگر در نظریه های سرمایه جدید به جای اینکه سرمایه به عنوان بخشی از فرایند استثمار طبقاتی در جامعه دیده شود( تحلیل سطح کلان)؛ به چگونگی سرمایه گذاری کارگران و عاملان به عنوان کنشگران که برای کسب ارزش افزوده کارشان در بازار سرمایه-گذاری می کنند پرداخته می شود(تبین سطح خرد) و کنش یا انتخاب به عنوان مولفه های مهم در نظریه های جدید سرمایه ظاهر می-شوند. بنابراین در این نظریه ها یک گذر تبیینی از سطح کلان به سطح خرد مشاهده می شود. نظریه های جدید سرمایه همچنین بر تعامل کنش های فردی و وضعیت های ساختاری در فرایند سرمایه-گذاری تاکید دارند (لین، 1999 به نقل از توسلی و موسوی، 1384).

فهرست مطالب

فصل دوم پایان نامه: دانلود مبانی نظری و پیشینه تحقیق در مورد سرمایه اجتماعی

2-2 ادبیات نظری سرمایه اجتماعی. 40
2-2-1 پیدایش سرمایه اجتماعی. 40
2-2-2 سرمایه اجتماعی: مفهوم.. 41
2-2-3 مقایسه سرمایه اجتماعی با سرمایه فیزیکی و انسانی 45
2-2-4 سرمایه اجتماعی: دیدگاهها و تعاریف 46
2-2-5 مدل سرمایه اجتماعی ناهاپیت و گوشال. 53
2-2-6 سطوح سرمایه اجتماعی.. 56
2-2-7 اهمیت مطالعه سرمایه اجتماعی در سازمان.. 57
2-2-8 سرمایه اجتماعی سازمانی چیست؟.. 58
2-2-9 مدلهایی برای سنجش سرمایه اجتماعی. 59
2-3 سرمایه اجتماعی و مدیریت دانش 63

2-4 پیشینه تحقیق اثربخشی سرمایه اجتماعی67
2-4-1 نتیجه گیری از پژوهشهای انجام شده.. 72

منابع