مبانی نظری رابطه تسهیم دانش با عملکرد شغلی کارکنان

این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق رابطه تسهیم دانش با عملکرد شغلی کارکنان می باشد. در بخش اول چارچوب و مبانی نظری رابطه تسهیم دانش با عملکرد شغلی کارکنان تشریح می شود و در بخش دوم پیشینه نظری تحقیق رابطه تسهیم دانش با عملکرد شغلی کارکنان در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد.

مقدمه
 در عصر حاضر نیروی انسانی یکی از مهمترین شاخصهای پیشرفت و توسعه یافتگی جوامع بشمار می رود و کشوری می تواند مسیر رشد و بالندگی را طی نماید که با مشارکت تمامی اقشار جامعه زمینه های لازم برای شکوفایی استعدادهای نهفته و بهره گیری از امکانات مادی، انسانی و فرهنگی جامعه را فراهم آورد. وقتی مشارکت در سازمانی پیاده شود، تمام کارکنان وجود خود را محترم، با ارزش، کارساز یافته و خود را درسرنوشت سازمان سهیم، متعهد و وفادار می دانند.بنابراین دخالت و مشارکت کارکنان در تصمیم گیریهای سازمان ، در عمل باعث افزایش حس مسئولیت پذیری و تعهد در قبال تصمیمات اتخاذ شده می گردد.

مدیریت دانش را می توان به عنوان روشی برای بهبود عملكرد، بهره وری و رقابت پذیری، بهبود كارآمد كسب، تسهیم و استفاده از اطلاعات درون سازمان، ابزاری برای بهبود تصمیم گیری، طریقی برای بدست آوردن بهترین روش ها، راهی برای كاهش هزینه ها و روشی برای نوآورتر شدن سازمان تعریف نمود.  مدیریت دانش فرایندی است كه سازمان ها بواسطه ی آن فرایند تبدیل داده به اطلاعات و اطلاعات به دانش را پیدا كرده و همچنین قادرخواهند بود دانش كسب شده را به گونه ای موثر در تصمیمهای خود بكار گیرند.میتوان گفت كه مدیریت دانش، پدیده ای اجتماعی است. رایانه، فناوری اطلاعات و نظایر اینها تضمین كننده موفقیت مدیریت دانش نیستند. مدیریت دانش پایان ناپذیر است، زیرا حركت از داده به اطلاعات و از اطلاعات به دانش هیچگاه به پایان نمیرسد، كاركنان و مدیران سازمانی(محیط درونی) ارباب رجوع و سایر ذینفعان(محیط بیرونی) در قلمرو مدیریت دانش قرار میگیرند. 

یکی از مهمترین اولویت های اعلام شده توسط محققین مدیریت دانش ، ایجاد انگیزه در افراد برای تسهیم دانش آنان است اگرچه بعضی ها معتقدند که دانش قدرت است ، ولی به نظر می رسد که دانش به خودی خود قدرت ندارد ؛ بلکه چیزی که به افراد قدرت می دهد ، آن قسمتی از دانش آنهاست که با دیگران تسهیم می کنند اگر دانشی را که در ذهن افراد قرار دارد به طلای درون یک جعبه تشبیه کنیم، ارزش آن دانش زمانی مشخص می شود که آن را تسهیم کنند ؛مانند زمانی که دارنده طلا ، جعبه آن را باز می کند و با نشان دادن طلای درونش ، ارزش آن را نمایان می سازد. نقش تسهیم دانش در مدیریت دانش آنقدر مهم است که بعضی از نویسندگان اظهار می دارند که وجود مدیریت دانش برای پشتیبانی تسهیم دانش است.ازدلایل اهمیت تسهیم دانش این است که تسهیم دانش موجب کاهش هزینه ها ، بهبود عملکرد ، بهبود ارائه خدمات به مشتریان ، کاهش زمان توسعه محصولات جدید ، کاهش زمان تأخیر در تحویل کالاها به مشتریان ، و در نهایت کاهش هزینه مربوط به یافتن و دسترسی به انواع ارزشمند دانش در داخل سازمان می شود.نتایج تحقیقات انجام شده مانند تحقیق باورصاد و همکاران (1389) ، زندی (1390) ،شائمی و همکاران (1391) ، آذرین و همکاران (1391) ومحبوب خواه و همکاران (2012) نشانگر رابطه بین مولفه های مدیریت دانش و عملکرد بود.

تعریف و ماهیت تسهیم دانش

تسهیم دانش انتشار داوطلبانه مهارت ها و تجربیات اكتسابی به سایر افراد است (لاو و انگایی ،2008، ص 23). به بیان دیگر تسهیم دانش به عنوان اقدامی تعریف می شود كه افراد طی آن اطلاعات مربوط را میان دیگران منتشر میكنند (بارتل و سریواستاوا ،2002).
 به نظر درمت تسهیم دانش بدین صورت تشریح شده که وقتی که می گوییم فردی دانش خود را تسهیم می کند ، به این معنی است که آن فرد ، فرد دیگری را با استفاده از دانش ، بینش وافکار خود راهنمایی می کند تا او را کمک کند که موقعیت خود را بهتر ببیند. بعلاوه فردی که دانش خود را تسهیم می کند ، ایده آل این است و باید از هدف دانش تسهیم شده ، و کاربرد آن ، و همچنین از نیازها و شکاف های اطلاعاتی فرد گیرنده دانش اطّلاع داشته باشد.

 این بیانگر این نکته است که همه کارکنان نیاز به تسهیم دانش خود ندارند ، زیرا ممکن است دانش آنان بکار گرفته نشود و یا از آن استفاده مجدد نشود ، به عبارت دیگر ، تسهیم دانش زمانی مفید خواهد بود که همه کارکنان در کار خود به آن نیاز داشته باشند و یا حداقل بیشتر دانشی را که دریافت می کنند بکار گیرند. به همین دلیل است که در بعضی از سازمان ها ، امکان دسترسی به مخازن دانش و پایگاه های اطلاعات برای همه کارکنان وجود دارد و در بعضی دیگر دسترسی به قسمتهایی از این مخازن دانش و پایگاه های اطلاعات برای همه کارکنان ممکن و دسترسی به قسمت هایی از آنها برای افراد خاصّی تعریف شده است. همچنین ، تسهیم دانش در سازمان ، در سطوح مختلف سازمانی و در داخل واحدهای مختلف و یا بین آنها ، به روشهای رسمی و غیر رسمی ، و در دو روش انتقال متفاوت که شامل تسهیم دانش ضمنی و تسهیم دانش صریح می باشد ، اتفاق می افتد (جعفری ،1391).

در خصوص رفتار تسهیم دانش دیدگاه های متفاوتی وجود دارد که بعضی آن را طبیعی می دانند و بعضی نیز آن را غیرطبیعی می دانند. برای مثال داونپورت می گوید که "تسهیم دانش اغلب غیرطبیعی است" ( داونپورت ،1998، ص ( و افراد دانش خود را تسهیم نمی کنند، زیرا فکر می کنند که دانش آنها مهم و ارزشمند است. از طرف دیگر محققین دیگری معتقدند که تسهیم دانش یک تمایل طبیعی افراد دارنده دانش است. تسهیم دانش در بعضی سازمان ها هم طبیعی و در بعضی سازمانها نیز که تحت تأثیر شعار "دانش قدرت است" قرار دارند ، غیرطبیعی می باشد (اسکیرم3، 2002) ولی این ، دلیل اصلی نبود تسهیم دانش نیست. از طرفی در سازمان های امروزی ، کارها آنچنان به کار گروهی و دانش جمعی وابسته است که این شعار دیگر کاربرد ندارد. بنا براین به جای تشویق صرف کارکنان به تسهیم دانش ، بهتر این است که عوامل مؤثر بر تسهیم دانش را شناسایی کرد (اودل و گریسون ، 1998).

فهرست مطالب
1-6-2- تعاریف عملیاتی متغیرها 10
فصل دوم :پیشینه پژوهش
2-1- مقدمه 11
2-2- مدیریت دانش 12
2-3- چرخه مدیریت دانش 12
2-3-1- تعریف و ماهیت تسهیم دانش 13
2-3-2- اهمیت تسهیم دانش 15
2-4- عوامل انسانی موثر بر تسهیم دانش در سازمان 15
2-5- تئوری های مربوط به تسهیم دانش 17
2-6- موانع بالقوه تسهیم دانش 19
2-6-1- موانع بالقوه فردی تسهیم دانش 20
2-7- عوامل موثر بر تسهیم دانش طبق الگوی وانگ و همکارانش(2010) 23

2-8- عملکرد شغلی 24
2-8-1- اهمیت نیروی انسانی در سازمان 24
2-8-2- تعاریف عملكرد شغلی 24
2-8-3- عوامل موثر بر عملکرد شغلی 25
2-9- پیشینه پژوهش 30
2-9-1- تحقیقات داخلی 30
2-9-2- تحقیقات خارجی 31
2-10- خلاصه و جمع بندی 32
2-11- مدل نظری پژوهش 33
منابع
منابع فارسی
منابع انگلیسی