دانلود مبانی نظری رشته مدیریت
مبانی نظری برنامه بهبود کیفیت
تاریخچه و سیر تحول نظریه های بهبود کیفیت
در دهه 1910 بازرسی کیفیت و در سال 1924 کنترل کیفیت متداول شد که این دو رویکرد تحت عنوان رویکرد مبتنی بر بازرسی شناخته می شوند.
در دهه 1950 تضمین کیفیت و در دهه 1980 و همچنین دهه های پس از آن، ارتقای مستمر کیفیت متداول شد که این دو نیز تحت عنوان رویکرد مبتنی بر پیشگیری شناخته می شوند.
ویژگیهای نظامهای مبتنی بر بازرسی عبارتند از:
- تلاشها بعد از تولید محصول یا ارائه خدمت انجام می گیرند.
- در بهترین شرایط ممکن کیفیت را نشان نمی دهند بلکه فقدان آن را نشان می دهند.
- چنین تلقی می شود که منشأ مشکلات کارکنان هستند نه نظام تولید یا ارائه خدمات.
- برای یافتن نقص، نقشی پلیسی حاکم می شود و کارکنان حالت دفاعی به خود می گیرند.
- تلاشی برای یادگیری از مشکلات و پیشگیری از وقوع آنها به عمل نمی آید.
- روح همکاری، اعتماد، مسئولیت پذیری و خلاقیت از بین می رود و سؤظن، ملامت و تمایل به کتمان مشکلات حاکم می شود.
در حالیکه ویژگیهای نظامهای مبتنی بر پیشگیری عبارتند از:
- به جای پرداختن به مشکلات، فرایندها و سیستمها را بطور مستمر ارتقا می دهند.
- فعالیتها حول محور پاسخگویی به نیازهای مشتریان برنامه ریزی می شود.
- همه پرسنل در فرآیند ارتقا، شرکت می کنند.
- کارکنان با درگیری در ارتقای فرایندها، بطور دائم یاد می گیرند.
- تیمهای ارتقاء، هماهنگی و همکاری بین واحدهای مختلف سازمان را تقویت می کنند. (نعمتی، 1384).
در نظریه های جدید مدیریت کیفیت اعتقاد بر این است که کیفیت به جای آنکه کنترل شود، باید تولید گردد و به همین دلیل امروزه نگرش فلسفی« مدیریت کیفیت » جای « کنترل کیفیت » را گرفته است. در این نگرش به موارد زیر اهمیت داده می شود:
- جلوگیری از ایجاد ضایعات به جای کشف ضایعات
- تولید با کیفیت به جای بازرسی کیفیت
- ارزیابی فرآیند به جای ارزیابی محصول
- هزینه های عدم تولید به جای هزینه های ضایعات
- کنترل در حین تولید به جای کنترل صد در صد در انتهای خط (جلوداری ممقانی، 1376، 182)
2-2 ضرورت کنترل کیفیت
فرایند تولید قادر نیست همواره محصولات را یکسان، یک شکل و مطابق طرح استاندارد تولید نماید و همواره تغییراتی در محصولات تولیدی ایجاد می شود. در این میان، تولیدکنندگان تلاش می کنند تولید محصولات مطابق با مشخصات و استانداردهای تعیین شده قبلی انجام پذیرد. برای غلبه بر این مشکل، بهترین کاری که یک سازنده در مورد محصول خود می تواند انجام دهد شناسائی و بررسی علل تغییرات محصول خود و برقراری ضوابطی جهت کنترل عوامل مؤثر در تغییرات و حفظ این تغییرات در محدوده ای مناسب است. حذف کامل تغییرات معمولاً امکان پذیر نمی باشد و در صورتی هم که امکان پذیر باشد از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نمی باشد. از اینرو سازندگان محصول باید توجه خود را به محصولی منعطف کنند که هر چند کاملاً عاری از نقص نمی باشد ولی قابل قبول است و از نظر آماری می توانند تغییرات آن را پیش بینی کنند. بدین ترتیب نیاز به کنترل کیفیت احساس می شود. استفاده از کنترل کیفیت تولیدکنندگان را از تغییرات ناگهانی و یا جزئی در محصول آگاه ساخته و اجرای اقدامات چاره جویانه را امکان پذیر می سازد و از تولید محصولات دور ریختنی و تحمیل هزینه های سنگین جلوگیری می کند (نقندریان، 1370، 6).
تولیدکنندگان تلاش می کنند تولید محصولات مطابق با مشخصات و استانداردهای تعیین شده قبلی انجام پذیرد، بنابراین باید فرآیند تولیدی را کنترل نموده تا به کیفیت مطلوب دست یابند. به این ترتیب کنترل کیفیت یکی از اجزای جدایی ناپذیر شرکتهای تولیدی و خدماتی شده است. کنترل کیفیت برای این منظور به وجود آمده است که :
الف- هزینه های تولید را کاهش دهد.
ب- کیفیت را بهبود بخشد.
ج- کارایی را افزایش دهد.
همانطور که قبلاً اشاره شد، فرایند تولید قادر نیست همواره محصولات را یکسان، یک شکل و مطابق طرح استاندارد تولید نماید. این امر بدلیل حاکمیت قوانین تغییرات می باشد که این قوانین را می توان به شرح زیر بیان نمود:
1- همه چیز تغییر می کند و نمی توان هیچ دو مشاهده ای را یکسان یافت.
2- مشاهدات انفرادی قابل پیش بینی نیستند.
3- غالباً گروهی از مشاهدات به یکی از دو گونه زیر رفتار می نمایند:
الف- مدل بدست آمده تحت کنترل آماری بوده و بنابراین قابل پیش بینی می باشد.
ب- مدل بدست آمده تحت کنترل آماری نبوده و قابل پیش بینی نمی باشد.
فهرست مطالب
تاریخچه و سیر تحول نظریه های بهبود کیفیت
ضرورت کنترل کیفیت
نتایج تحقیقات در زمینه استقرار کنترل کیفیت
مکانیزم روش QFD
مراحل QFD
نتایج تحقیقات در زمینه QFD
مدل کانو
مکانیزم ISO
تاریخچه ISO
تعریف استاندارد ISO
نتایج تحقیقات در زمینه ISO
مکانیزم مدیریت کیفیت
اصول مدیریت کیفیت
نتایج تحقیقات مدیریت کیفیت
مکانیزم مدیریت کیفیت جامع
اصول مدیریت کیفیت جامع
نتایج تحقیقات مدیریت کیفیت جامع
مدل جایزه کیفیت دمینگ
مدل جایزه ملی کیفیت مالکوم بالدریج
مدل بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت
فن کیفیت خدمات
روش جوران
مدل هزینه یابی فرآیندی
مدل کوه یخ
روش BSC …
روش تاگوچی
روش ایشی کاوا
مدل مدیریت کیفیت جامع پیشرفته
منابع