مبانی نظری مدیریت کیفیت جامع

این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق مدیریت کیفیت جامع و فراگیر می باشد. در بخش اول چارچوب و مبانی نظری مدیریت کیفیت جامع تشریح می شود و در بخش دوم پیشینه نظری تحقیق مدیریت کیفیت جامع در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد.

 «مدیریت کیفیت جامع (Total Quality Management: TQM)» نگرشی است که بر مبنای آن مدیریت سازمان با مشارکت تمامی کارکنان، مشتریان و تامین کنندگان به بهبود مستمر کیفیت که منجر به جلب رضایت مشتری می شود، می پردازد. TQM یک روش مدیریتی است که از دهه 1950 میلادی شروع شده ولی از دهه 1980 میلادی به بعد معروف شده است. از نظر روش، TQM شیوه ای است که از طریق آن مدیریت و کارکنان در بهبود مستمر تولید کالاها و خدمات درگیر می شوند. مدیریت کیفیت جامع ترکیبی از ابزار مدیریت و کیفیت می باشد که هدفش افزایش تجارت و کاهش ضرر است(هاشمی، 2008).

تاریخچه مدیریت کیفیت جامع:

مدیریت کیفیت فراگیر که امروزه از آن صحبت می­کنیم، در اواسط دهه 1920 در کارخانه وسترن الکتریک برای طراحی یک سیستم زنگ تلفن شروع شد. مدیریت کیفیت فراگیر در اصل همان کنترل کیفیت آماری بوده است. فردی به نام والتر شوهارت یک زنگ طراحی کرد، شوهارت معتقد بود كه نوسانات در تمام مراحل تولید كالا وجود دارد و می توان دلیل آن را از طریق استفاده از علم آمار بررسی ونسبت به پائین آوردن این نوسانات، و در نتیجه بهبود محصولات تولیدی اقدام كرد. در سال 1931 شوهارت کتابی تحت عنوان «کنترل اقتصادی کیفیت محصولات تولیدات صنعتی» منتشر کرد. شوهارت در این کتاب، کنترل کیفیت، تکنیک­های آماری برای ارزیابی تولید، بهبود و کیفیت را تعریف نمود(زانگ،1997).

در سال 1935 آماردان انگلیسی به نام پیرسون کتاب خود را تحت عنوان کاربرد روش های آماری در استاندارد کردن فعالیت های صنعتی و کنترل کیفیت منتشر کرد. در سال 1951 دکتر فیگنبام کتابی تحت عنوان کنترل کیفیت فراگیر منتشرکرد. در این کتاب او به جای کنترل کیفیت آماری از کنترل کیفیت فراگیر سخن به میان آورد. در سال 1954 جوزف جوران اهیمت درگیر نمودن تمام بخش­ها در پیگیری امر کفیت و اهمیت رضایت مشتری را به جای امر ساده تبعیت از مشخصات محصول به ژاپنی یادآوری نمود. در سال 1962 ایشی کاوا ایده و تفکرات جوران و فیگنبام را بسط داد و موضوع مشتریان داخلی را که دریافت کنندگان برون داده های داخل سازمان هستند. علاوه بر مشتریان خارجی سازمان مطرح کرد. در اواخر دهه 1970 آمریکایی ها و اروپایی ها که متوجه پیشی گرفتن ژاپنی ها در تسخیر بازر جهانی شدند، به فکر استفاده از نگرش مدیریت کیفیت جامع بر مدیریت خود بر آمدند.

در سال 1987 آمریکا در مقابل جایزه دمینگ جایزه ای را به نام مالکوم بالدریج ابداع کردند. این جایزه برای معرف شرکت هایی که به بالا بردن سطح کیفیت خود و اجرای مدیریت کیفیت جامع دست یافته­اند، طراحی شده است.دمینگ 14 اصل را به عنوان داروی شفابخش اقتصاد و صنایع بیمار آن زمان مطرح نمود که در صورت به کارگیری صحیح و توجه به فرهنگ سازمان می توان بخش زیادی از مشکلاتی را که در جهت اتقای کیفیت و کاهش ضایعات وجود دارد، برطرف نمود. علاوه بر دکتر دمینگ افرادی نظر جوزف جوران، فیلیپ کرازبی، ایشی کاوا و ... در گسترش و توسعه مدیریت کیفیت و روند تکامل کنترل کیفیت فراگیر نقش بسزایی ایفا کرده اند (زانگ، 1997).

مفهوم مدیریت کیفیت جامع(TQM)

واژه TQM از سه کلمه Total (فراگیر)،Quality  (کیفیت) و Manegment (مدیریت) تشکیل شده است. بررسی و تحلیل این سه جزء به درک و فهم عمیق تر آن کمک می کند. کلمه "Total" به این معناست که TQM همه افراد و همه امور سازمان را در بر می­گیرد. واژهQuality"" به معنی ارائه آنچه مورد نیاز و انتظار مشتریان است و واژه "Manegement" یعنی کیفیت در سازمان مدیریت می شود، نه اینکه تنها به وسیله بازرسی و کنترل، نگهداری و حفظ گردد (آقایی، 1379).

می توان گفت مدیریت کیفیت جامع، یک فلسفه مدیریتی است که بررسی می کند تا همه وظایف سازمانی (بازاریابی، مالی، طراحی، مهندسی، تولید و خدمت به مشتری) را یکپارچه نماید و به برطرف کردن نیازهای مشتریان و اهداف سازمان متمرکز می باشد(هاشمی،2008). وینی با بررسی نظرات مختلف، عناصر اساسی و عمده تشکیل دهنده TQM را شامل مشتری گرایی، تعهد مدیریت عالی، استفاده از فنون و ابزارهای مدیریت کیفیت، آموزش های آکادمیک و سازمانی، مشارکت و انجام کارتیمی، ارزیابی و بازخورد و تغییر فرهنگ می داند(وینی[1]،2007). هیلستن و کلیفسجو[2]، TQM را به عنوان یک سیستم مدیریتی دائما در حال تحول شامل ارزش ها، شیوه ها و ابزار، با هدف افزایش رضایت مشتری داخلی و خارجی با مقدار کم منابع تعریف کرده اند.

فهرست مطالب
ادبیات نظری و پیشینه پژوهش مدیریت کیفیت جامع
ادبیات نظری مدیریت کیفیت جامع
مقدمه 54
1-2-2 مفهوم کیفیت 56
2-2-2  ابعاد کیفیت 57
1-2-2-2  ابعاد کیفیت در بخش خصوصی 58
2-2-2-2 ابعاد کیفیت در بخش عمومی(دولت) 59
3-2-2 تاریخچه مدیریت کیفیت جامع 59
4-2-2 مفهوم مدیریت کیفیت جامع(TQM) 60
5-2-2 فلسفه مدیریت کیفیت جامع 61
6-2-2 پیشگامان کیفیت 62
1- 6- 2- 2 دمینگ 62
2- 6- 2- 2   کرازبی 63
3- 6- 2- 2  جوران 66
4- 6- 2- 2   فایگنبام‌ 67
5- 6- 2- 2  ایشی‌ كاوا 68
6- 6- 2- 2    شوارت 70
7- 6- 2- 2  شینگو 71
8- 6- 2- 2    كاندو 71
9- 6- 2- 2    اوكلند 72
7-2-2  ویژگی های کلیدی  TQM 72
8-2-2   نیازمندی های اساسی اجرای TQM 73
9-2-2   عوامل مؤثر در موفقیت TQM 73
10-2-2    علل ناكامی مدیریت كیفیت جامع 74
11-2-2   اصول سیستم مدیریت کیفیت 76
12-2-2  گامهای پیاده سازی سیستم مدیریت کیفیت 76
13-2-2   اندازه گیری کیفیت خدمات(مدل سروکوال) 77

2-2- پیشینه تحقیق مدیریت کیفیت جامع
2-2-1- تحقیقات داخلی
2-2-2- تحقیقات خارجی
2-2-3- مقایسه پیشینه تحقیقات با موضوع این تحقیق
2-3- چارچوب مفهومی تحقیق
2-4- جمع بندی
منابع و مأخذ
6-1- منابع فارسی
6-2- منابع انگلیسی