مبانی نظری مدیریت کیفیت فراگیر

این نوشتار فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت با موضوع مبانی نظری و پیشینه تحقیق مدیریت کیفیت فراگیر  می باشد. در بخش اول به تفصیل در مورد مبانی نظری مدیریت کیفیت فراگیر صحبت خواهیم کرد و در ادامه و در بخش دوم به بررسی پیشینه تحقیق مدیریت کیفیت فراگیر در پژوهش های داخلی و خارجی می پردازیم.

 «مدیریت کیفیت فراگیر (Total Quality Management: TQM)» نگرشی است که بر مبنای آن مدیریت سازمان با مشارکت تمامی کارکنان، مشتریان و تامین کنندگان به بهبود مستمر کیفیت که منجر به جلب رضایت مشتری می شود، می پردازد. TQM یک روش مدیریتی است که از دهه 1950 میلادی شروع شده ولی از دهه 1980 میلادی به بعد معروف شده است. از نظر روش، TQM شیوه ای است که از طریق آن مدیریت و کارکنان در بهبود مستمر تولید کالاها و خدمات درگیر می شوند. مدیریت کیفیت جامع ترکیبی از ابزار مدیریت و کیفیت می باشد که هدفش افزایش تجارت و کاهش ضرر است(هاشمی، 2008). 

TQM به عنوان پارادایم  مدیریت بوسیله بسیاری از سازمان ها در سرتاسر جهان پذیرفته شده است. جنبش کیفیت تقریبا در تمام کشورها با پروژه بهبود کیفیت در بخش های تولیدی شروع شد. TQM بعدها در بخش های خدماتی از قبیل بانک، بیمه و در نهایت درسازمان های غیرانتفاعی چون موسسات آموزشی، بهداشتی و... به کارگرفته شده است. در بین عناصر ضروری TQM، تمرکز بر مشتری احتمالا مهمترین عامل است(همان).

اسکات (1993) بیان می کند که مشتریان و نیازهای آنها است که به سازمان و فعالیت های آن شکل می دهد. تمام شرکت ها تلاش می کنند که بهترین باشند و استراتژی هایی را جهت نیل به اهداف کیفیت خود به کار می گیرند. توسعه TQM به عنوان یک مزیت رقابتی  درنظر گرفته شده است که شرکت ها را کارآمدتر و نوآورتر می سازد. هدف اصلی TQM توسعه یک برنامه برای دستیابی به رضایت مشتری است. با پیروی از قوانین TQM به طور مستمر، شرکت ها می توانند مزیت رقابتی خود را در بلند مدت از طریق سازگاری با نیازهای مشتری، حفظ کنند. کاتلر  TQM را به عنوان بهبود مستمر کیفیت در فرایندهای سازمان، تولیدات و خدمات تعریف می کند. این رویه باید در سرتاسر سازمان، به طور جامع و به وسیله مدیران انجام شود. هدف از این تلاش مستمر، افزایش رضایت مشتری، افزایش کیفیت، کاهش هزینه ها یا محدود کردن برخی از هزینه ها است(سازی ، 2000،1-2). 

انواع سازمان ها، از خصوصی تا دولتی، بزرگ تا کوچک و تولیدی تا خدماتی همه TQM را اعمال می کنند، هرچند این بحث وجود دارد که آیا مفاهیم کلی TQM، ارزش ها، روش ها و ابزارهای آن برای تمام انواع سازمان ها مشابه است. هاگ و استولن (1996) با بیان تفاوت بین سازمانهای تولیدی و خدماتی به این نتیجه رسیدند که مفاهیم اساسی TQM برای تمامی سازمان ها یکسان است، با این تفاوت که سازمان های خدماتی به کندی TQM را می پذیرند(اریکسون ،2004،79).

امروزه تنها شركتهایی در عرصه رقابت از موقعیت مناسب برخوردارند كه محور اصلی فعالیت موسسه خود را تامین خواسته های مشتریان و ارضای نیازهای آنان با حداقل قیمت و حداكثر كیفیت قرار داده اند. در واقع حضور موثر و  موفق در بازار رقابتی منطقه ای و جهانی، همراه با استفاده بهینه از تمامی امكانات و بهره برداری مناسب از منابع جدید جهت تولید و ارائه خدمات مطلوب و با كیفیت مناسب براساس رضایتمندی مشتری ضرورتی اجتناب ناپذیر است. 

پس از جنگ جهانی دوم، مدیران صنایع و خدمات در كشورهای مختلف به دلیل عدم اطلاع و توجه كافی به كیفیت و عدم بكارگیری صحیح اجزا آن درفرآیند عملیات، مجبور به تعطیل واحدهای تولیدی و خدماتی خود شدند. در زمانی كه كشورهای غربی درگیر مشكلات بیكاری و ركود اقتصادی بودند، شركتهای ژاپنی با استفاده از نظرات نظریه پردازان علم كیفیت مانند دمینگ، جوران، فیگن بام و ایشی كاوا در راه رشد تولید و خلاقیت و كسب سهم بیشتر بازار قدم های مهمی بر می داشتند. همچنین موسسات تولیدی و خدماتی ژاپن در سایه توجه مناسب به فرهنگ سازمان، بكارگیری مناسب سیستم های صنعتی، بازرگانی و خدماتی و توجه مناسب به عواملی چون مدیریت رفتار و ایجاد انگیزش مناسب و فراهم نمودن جریان اطلاعات فراگیر در بین رده های مختلف سازمانی، سعی در حل مشكلات واحدها و برآورده نمودن خواسته های متغیر مشتریان از طریق بهبود مستمر كیفیت و كاهش هزینه های عملیات خود نموده و آنها همچنین كاهش دوره بازگشت سرمایه را به عنوان اصلی ترین هدف سازمان خود قرار داده اند(كزازی،1378).

مدیریت کیفیت فراگیر یک فلسفه مدیریتی است که نیازهای مشترک و اهداف شرکت را جدایی ناپذیر می داند، در تجارت، صنعت و خدمات کاربرد دارد، حداکثر کارآیی و اثربخشی را تضمین می کند، رهبری تجاری را از طریق اعمال حاکمیت در فرآیندها و سیستم ها قوام می بخشد، باعث افزایش کارآیی و نیز جلوگیری از خطاها می شود و سازمان را مطمئن می سازد که کلیه اهداف آن، در جهت برآوردن نیازهای مشتریان است(پترسون ،2008). 

فهرست مطالب
ادبیات نظری و پیشینه پژوهش مدیریت کیفیت فراگیر
ادبیات نظری مدیریت کیفیت فراگیر
مقدمه 54
1-2-2 مفهوم کیفیت 56
2-2-2  ابعاد کیفیت 57
1-2-2-2  ابعاد کیفیت در بخش خصوصی 58
2-2-2-2 ابعاد کیفیت در بخش عمومی(دولت) 59
3-2-2 تاریخچه مدیریت کیفیت جامع 59
4-2-2 مفهوم مدیریت کیفیت جامع(TQM) 60
5-2-2 فلسفه مدیریت کیفیت جامع 61
6-2-2 پیشگامان کیفیت 62
1- 6- 2- 2 دمینگ 62
2- 6- 2- 2   کرازبی 63
3- 6- 2- 2  جوران 66
4- 6- 2- 2   فایگنبام‌ 67
5- 6- 2- 2  ایشی‌ كاوا 68
6- 6- 2- 2    شوارت  70
7- 6- 2- 2  شینگو 71
8- 6- 2- 2    كاندو  71
9- 6- 2- 2    اوكلند 72
7-2-2  ویژگی های کلیدی  TQM 72
8-2-2   نیازمندی های اساسی اجرای TQM 73
9-2-2   عوامل مؤثر در موفقیت TQM 73
10-2-2    علل ناكامی مدیریت كیفیت جامع 74
11-2-2   اصول سیستم مدیریت کیفیت 76
12-2-2  گامهای پیاده سازی سیستم مدیریت کیفیت 76
13-2-2   اندازه گیری کیفیت خدمات(مدل سروکوال) 77

2-2- پیشینه تحقیق مدیریت کیفیت فراگیر
2-2-1- تحقیقات داخلی
2-2-2- تحقیقات خارجی
2-2-3- مقایسه پیشینه تحقیقات با موضوع این تحقیق
2-3- چارچوب مفهومی تحقیق
2-4- جمع بندی
منابع و مأخذ
6-1- منابع فارسی
6-2- منابع انگلیسی