دانلود مبانی نظری رشته ترویج و آموزش کشاورزی
مبانی نظری ترویج کشاورزی
2-3- ترویج كشاورزی
2-3-1- تعاریف ترویج :
ترویج معادل واژه انگلیسی Extensionبه معنی رایج كردن و روان كردن است (لغت نامه دهخدا)و دارای تعاریف متعددی است كه هر یك از اندیشمندان از دیدگاههای متفاوت بسته به شرایط فرهنگی كشور خویش بیان خاصی از این واژه داشته انداما آنچه مسلم است ،ترویج مهمترین عامل توسعه روستایی و توسعه روستایی تنها اصل توسعه ملی است.- بیان تعریفی از اصطلاح ترویج كار مشكلی است و این دقیقاً بدین لحاظ است كه ترویج در راستای دستیابی به اهداف گوناگون به طرق مختلف تشكیل و سازمان مییابد بنابراین اصطلاح مزبور در نظر افراد مختلف دارای معانی متفاوتی است كه به برخی از آنها اشاره می كنیم .
ترویج عبارتست از فرایند مستمر عرضه اطلاعات ثمر بخش به مردم ( بعد اطلاع رسانی ترویج ) و كمك آنان جهت كسب معلومات ، مهارتها ، طرز تلقی های لازم به منظور استفاده مؤثر از این اطلاعات و یا تكنولوژی ( بعد آموزشی ترویج ) ( سوان سون ، 1370 ) .
- ترویج عبارتست از خدمت یا نظامی كه از طرق مراحل آموزشی به روستاییان كمك میكند تا فنون و روشهای كشاورزی خود را بهبود بخشیده و بر درآمد و كارآیی تولید خود بیفزایند ، سطح زندگی خویش را بالاتر ببرند و معیاریهای آموزشی و اجتماعی زندگی روستایی را برتری بخشند ( همان منبع ). - از نظر فاركوهار ( 1968 ) ترویج در برگیرنده تمام ابعاد محیطی است كه كشاورز در آن زندگی میكند و آن را به عنوان عرصة قانونی و میدان عملیات مشروع خود تلقی می نماید او ترویج كشاورزی را یك سیستم یا یك نوع خدمت میداند كه مردم را از طریق روشهای آموزشی كمك میكند تا روشها و فنون كشاورزی خود را اصلاح كند و آن را بهبود بخشند و كارآیی و بازدهی خود را افزایش داده و درآمد خود را بالا ببرند ولذا از یك سطح زندگی بهتری برخوردار گشته و استانداردهای آموزشی و اجتماعی زندگی روستایی را ارتقاء بخشند ( زمانی پور، 1373 ).
- برتوس هاوركوت ، ترویج را به معنای فعالیتهای برنامه ریزی شده برای انتقال دانش و یا مهارتها و یا تغییر نگرش روستاییان میداند كه توسط تشكیلاتی با هدف دستیابی به نوع معینی از توسعه روستایی و در بستر یك برنامه توسعه جامع تر و با استفاده از وسایل مختلف ارتباطی اجرا میشود ( زمانی پور ، 1373 ).. - ترویج بعنوان یك مكتب آموزشی خاص و یا بعنوان یك مؤسسه برای آموزش و تنویر افكار "" گروهای هدف "" و اشاعه روشهای نوین در زمینه های متعدد در دنیای امروز مورد استفاده قرار میگیرد لذا ترویج دارای یك مفهوم اعم بوده و چنین توصیف میشود :
ترویج اشاعه و نشر است یعنی دانش از یك مبداء و كانون مركزی در بین عده ای از مردم كه بتوانند از آن استفاده كنند منتشر میشود ( شهبازی ، 1372 ).
گراول و تامبر (1368)ترویج را یك برنامه و یك فرایند كمك به مردم روستایی برای خودیار سازی آنان در جهت افزایش تولید و ارتقاء سطح زندگی شان میداند همچنین ترویج را نوعی آزادی برای روستاییان تعریف كرده است بطوری كه مردم را یاری می كندتا از استقلال عملی كه سازنده یك جامعه مردمی است استفاده نمایند.به طور كلی ترویج عملاً و اساساً هدفهای آموزشی را دنبال می نماید و در صدد آن است كه در زمینه های مختلف اطلاعات مورد نیاز مردم را در اختیارشان قرار دهد و در پذیرش ایده های مناسب وكسب مهارتهای مورد نیاز جهت استفاده از پدیده پذیرفته شده با مردم همكاری نماید و آنان نیز با استفاده از این معلومات كسب شده كیفیت زندگی خود را بهبود بخشند( ملك محمدی ، 1372 ).
براین اساس فلسفة مكتب آموزشی ترویج نیز بر سه ركن :
1- تداوم آموزشی مؤثر و مفید
2- تحكیم ارادة خودیاری
3- پرورش حس همیاری
استوار میباشد ، بدین ترتیب فلسفة مكتب ترویج حكم بر ساختن فردی دارد تا به استعدادهایی كه در وجود خویش است آگاهی یابد و به درجه‌ای از علم و آگاهی نایل گردد كه اراده خودیاری در وی بروز و رشد نماید و متكی به خویشتن پرورش یابد سپس با پرورش این مهارتها فرد در عین فراگیری به فرا دهی دانسته های خود به دیگران و همیاریهای اجتماعی مبادرت نماید ( شهبازی ، 1372 ).
2-3-2- ماهیت ترویج كشاورزی :
بطور خلاصه نكات زیر بیانگر ماهیت آموزشی ترویج میباشد :
1- ترویج یك نظام آموزشی خارج از چهارچوب مدرسه و غیر رسمی است كه در آن بزرگسالان و جوانان جنبه های علمی امور را فرا میگیرند .
2- ترویج با آن نوع آموزشی ارتباط پیدا میكند كه كاربردی مستقیم و فوری دارد ، از اینرو ترویج هم خود را صرفاً به كسب سیستمهایی كه جنبه تئوری محض دارند آن هم تنها بخاطر بدست آوردن چنین اطلاعاتی ، معطوف نمی دارد .
3- هدف ترویج ایجاد دگرگونی در معلومات ، مهارتها و گرایشهای افراد بشر است .
4- ترویج به منزلة پل ارتباطی دو سویه است كه از یك سوی آن اطلاعات مراكز پژوهشی به جانب مردم در جریان است و از سوی دیگر مشكلات دیگر مردم را برای بررسی بطرف مراكز تحقیقاتی روانه میسازد .
5- كار ترویج براساس نیازهایی كه خود مردم احساس میكنند پایه گذاری میشود و الزاماً برحساب برنامه هایی كه در سطح بالا طرح ریزی می كردند تعیین نمی شود در واقع ترویج برنامه ای است متعلق به مردم كه دولت نیز در اجرای آن سهمی دارد و به منزله برنامه دولت كه فقط مردم در آن شركت داده شده باشند نیست .
6- در آموزش ترویج این فرد است كه تصمیم نهایی را در مورد پذیرش یك اندیشه و یا یك فعالیت میگیرد و از سوی دیگر مشاركت افراد در امور جنبه داوطلبانه دارد .
7- ترویج هماهنگ با فرهنگ قومی و باتوجه به رسوم ، عقاید و تعصبات افراد جامعه عمل میكند .
8- ترویج خانواده را بعنوان یك واحد محسوب و همة افراد آن را در رسیدن به سرحد كمال یاری می نماید .
9- ترویج شامل آموزشهایی در جهت آگاهی ، علاقمندی و انگیزه برای پذیرش تكنولوژی جدید و تأمین رضامندی است
10- ترویج بكار گرفتن روشهای مختلف آموزش را برای ایجاد دگرگونی های سریع اساسی می داند .
11- عامل ترویج ( مروج ) در جهت بیكار كردن خود فعالیت مینماید بنحوی كه مردم بتدریج به او نیاز كمتری داشته و برای انجام امور متكی به خود و مستقل باشند .
12- وظیفة واقعی ترویج كوتاه كردن فاصله زمانی بین كشف یك پدیدة جدید و پذیرش آن توسط اكثریت مردم میباشد .
13- هدف ترویج بهبود جنبه های معنوی وانسانی است به عبارت دیگر در ترویج دست آوردهای فیزیكی یا مادی به تنهایی مورد نظر نمی باشد ( گراول و تامبر ، 1368 ).
فهرست مطالب
مبانی نظری ترویج کشاورزی
ترویج كشاورزی
تعاریف ترویج
ماهیت ترویج كشاورزی
اهمیت و گستره ترویج
فلسفه ترویج
اصول ترویج
اهداف ترویج
پیشینه ترویج وآموزش كشاورزی در جهان و ایران
رهیافت های ترویج
روشها و رهیافت های ترویجی مبتنی بر كشاورزان
رهیافت ارزیابی روستایی مشاركتی
رهیافت تحقیق و ترویج نظام های زراعی
رهیافت تسهیم هزینه
رهیافت كشاورزاول و آخر
رهیافت مشاركتی ترویج كشاورزی
مفهوم مشاركت در مباحث ترویج
مشاركت از دیدگاه صاحبنظران ترویج
مفهوم ترویج مشاركتی
اهمیت مشاركت عمومی در برنامه های ترویجی
اهمیت مشاركت عمومی(كشاورزان) در برنامه های ترویج را میتوان بشرح ذیل خلاصه نمود
ترویج آمرانه و مشاركتی
سازمانای غیر دولتی و ترویج
منابع