نظریه اشتباه در حقوق مدنی

پروژه نظریه اشتباه در حقوق مدنی

نوع فایل: word

قابل ویرایش 110 صفحه

مقدمه:

برای بحث دربارة اشتباه بهتر است ابتدا مادة 190 قانون مدنی را مطالعه نمود چون در این ماده از شرایط اساسی صحت معامله صحبت شده و بند اول آن قصد و رضای طرفین معامله را یكی از شرایط دانسته است.

برای انعقاد هر عقدی طرفین باید قصد و رضا یعنی اراده داشته باشند و آنها نه فقط بایستی اراده خود را بصورت ایجاب و قبول اظهار دارند بلكه رضای طرفین باید موجود باشد. در مورد قصد باید دانست كه قصد یا موجود است و یا معدوم.

بدیهی است كه در صورت عدم وجود قصد، معامله باطل خواهد بود ولی رضا ممكن است موجود و در عین حال معلول باشد. طبق مادة 199 قانون مدنی، موجبات معلول بودن رضا دو امر است: اكراه- اشتباه.

این ماده فقط اكراه و اشتباه را موجب عدم نفوذ دانسته است. البته با مطالعة مواد 416 و 439 قانون مدنی به این نتیجه میرسیم كه تدلیس و غبن نیز در نفوذ معامله بی‌تأثیر نیست. منتهی فقط به مغبون حق فسخ میدهد. ولی جای بحث فقط در اشتباه است. زیرا قانون صراحت دارد كه اشتباه موجب عدم نفوذ معامله است. پس این را به عنوان یكی از موارد عیوب اراده مورد بحث قرار می‌دهیم.

فهرست مطالب:

مقدمه

بخش اول: اشتباه بطور كلی

فصل اول: تعریف اشتباه

فصل دوم: اقسام اشتباه

فصل سوم: آثار اشتباه و شرایط تأثیر آن

فصل چهارم: موارد حقوقی اشتباه:

مبحث اول: اشتباه در نوع معامله (ماهیت عقد)

مبحث دوم: اشتباه در موضوع عقد

مبحث سوم: اشتباه در شخص طرف عقد

مبحث چهارم: اشتباه در قیمت مورد معامله

مبحث پنجم: اشتباه در جهت یا علت معامله

مبحث ششم: اشتباه در انگیزه یا داعی

فصل پنجم: موارد غیر حقوقی اشتباه

الف- اشتباه ناشی از جهل به قانون

ب- اسنادی كه اشتباهاً امضاء میشود

بخش دوم: بطلان عقد در اثر اشتباه

فصل اول. مفهوم بطلان و خصائص وویژگی های آن  

مفهوم بطلان و خصائص و ویژگیهای آن

مبحث اول: تعاریف و مفاهیم

گفتار اول: مفهوم كلی لغوی و اصطلاحی بطلان  

بند اول: مفهوم لغوی و اصطلاحی بطلان در حقوق ایران  

گفتار دوم: مقایسه مفهوم بطلان بامفاهیم مشابه

بند اول: عقد باطل و عقد فاسد  

بند دوم: بطلان عقد و انفساخ آن  

بند سوم: مقایسه عقد باطل و عقد قابل فسخ  

بند چهارم: مقایسه عقد باطل و عقد غیر نافذ

بند پنجم: مقایسه بطلان عقد و عدم قابلیت استناد

مبحث دوم: خصائص و ویژگیهای بطلان در قراردادها به طور كلی

گفتار اول: مختصات وویژگیهای بطلان  

بند اول: فقدان اثر تملك در قرارداد باطل  

بند دوم: اثر قهقرائی بطلان  

بند سوم: عدم تأثیر اجازه بر عقد باطل  

بندچهارم: عدم تغییر وضعیت عقد باطل به عقد صحیح  

گفتار دوم: خصائص و ویژگی های بطلان دربرخی از قراردادها

بند اول: ویژگی های بطلان در قرارداد نكاح  

بند دوم: ویژگی های بطلان در قراردادهای احتمالی  

فصل دوم: بطلان قرارداد بواسطه اشتباه  

منابع و مأخذ

منابع ومأخذ:

منابع فارسی:

1- حقوق مدنی: تالیف آقای دكتر حسن امامی، جلد اول، چاپ چهارم.

2- حقوق مدنی: تالیف آقای دكتر ناصر كاتوزیان، جلد اول، (مقدمه اموال- كلیات- قراردادها).

3- حقوق مدنی: تالیف دكتر مصطفی عدل (منصورالسلطنه) چاپ هفتم.

4- تاثیر اراده در حقوق مدنی: تالیف دكتر جعفری لنگرودی.

5- حقوق مدنی: تالیف استاد محمد بروجردی عبده.

6- امامی، دكتر سید حسن، حقوق مدنی، جلد:( 1،2،5) چاپ چهارم، انتشارات اسلامیه، سال 1363 هـ. ش.

7- امیری قائم مقامی، دكتر عبدالمجید، كلیات حقوق تعهدات، جلد (1)، چاپ اول، نشر میزان، تهران، بهار 1378.

8- بروجردی، عبده، محمد، مجموعه حقوق، شماره 4، سال 1316.

9- جعفری لنگرودی، دكتر محمد جعفر، دائره المعارف حقوق مدنی و تجارت، جلد اول، چاپ مشعل آزادی، 1357.

10- جعفری لنگرودی، دكتر محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، چاپ بنیاد راستا، خرداد 1366.

11- جعفری لنگرودی، دكتر محمد جعفر، مسبوط در ترمینولوژی، چاپ اول، چاپ احمدی، تهران 1378.

12- جعفری لنگرودی، دكتر محمد جعفر، حقوق اموال، چاپ اول، چاپ گنج دانش، تهران 1368.

13- جعفری لنگرودی، دكتر محمد جعفر، وصیت و ارث، چاپ دوم، چاپ دانشگاه تهران، تیرماه 1370.

14- جوان، دكتر موسی، مبانی حقوق، جلد (2)، چاپ رنگین، تهران 1327 هـ.ش.

15- حسینی، سید محمدرضا، قانون مدنی در رویه قضائی، چاپ اول، چاپ محمد، سال 1379. هـ. ش.

16- خلعتری، امیرارسلان، حقوق تجارت، مطبعه اطلاعات، تهران 1312 هـ. ش.

17- ذوالمجدین، زین العابدین، فقه و تجارت، انتشارات دانشگاه تهران، تهران 1326.

18- ستوده تهرانی، دكتر حسین، حقوق تجاترت، جلد چهارم، نشر دادگستر، تهران 1374.

19- سنگلجی، محمد، كلیات عقود و ایقاعات، اپ چهارم، مهر 1374.

20- شهیدی، دكتر مهدی، حقوق مدنی «اصول تشكیل قراردادها و تعهدات»، جلد اول، چاپ اول، نشر حقوقدان، تهران 1377.

21- شهیدی، دكتر مهدی، حقوق مدنی «اصول قراردادها و تعهدات»، جلد دوم، چاپ اول، عصر حقوق، تهران 1379.

22- شایگان، دكتر سیدعلی، حقوق مدنی، به كوشش محمد رضا بندرچی، چاپ اول، تهران 1375.

23- صفایی، دكتر سید حسین و قاسم راده، دكتر سید مرتضی، حقوق مدنی «اشخاص و مهجورین»، چاپ چهارم، انتشارات سمت، تهران 1378.

24- صالحی، محمد و دكتر جانعلی، حقوق زیان دیدگان و بیمه اشخاص ثالث، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، بهمن 1372.

25- عدل، مصطفی منصور السلطنه، حقوق مدنی، چاپ هشتم، چاپخانه گلشن، تهران1354.

26- عمید،‌دكتر موسی، تقریرات وصیت، به كوشش سهراب امینیان، چاپ تهران.

27- عابدیان، دكتر میرحسین، شروط باطل و تأثیر آن در عقد، چاپ اول، ققنوس، تهران 1379.

28- قائم مقام فراهانی، محمد حسین، حقوق تجارت «ورشكستگی و تصفیه، انتشارات دانشگاه تهران 1368.

29- كاتبی، حسینقلی، حقوق تجارت، چاپ دوم، انتشارات كتاب فروزان، 1364.

30- كاتوزیان، دكتر ناصر، تحولات حقوق خصوصی، مجموعه مقالات اهدائی به استاد سید حسن امامی، انتشارات دانشگاه تهران، شماره 1272، تهران 1329.

31- كاتوزیان، دكتر ناصر، حقوق مدنی «خانواده»، چاپ اول، انتشارات دادگستر، پائیز 1379.

32- كاتوزیان، دكتر ناصر، نظریه عمومی تعهدات، چاپ اول، نشر یلدا، زمستان 1374.

33- كاتوزیان، دكتر ناصر، حقوق مدنی «قواعد عمومی قراردادها»، جلد (1،2،3،4)، چاپ چهارم،‌ انتشارات بهمن برنا، تهران 1374.

34- كاتوزیان، دكتر ناصر، حقوق مدنی «وصیت در حقوق مدنی ایران»، چاپ كانون وكلا، تهران 1369.

35- كاتوزیان، دكتر ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی، جلد اول، دانشكده علوم اداری و مدیریت بازرگانی، تهران 1344 هـ. ش.

36- كاتوزیان، دكتر ناصر، حقوق مدنی «معاملات معوض عقود تملیكی «بیع، معاوضه، اجاره، قرض»، چاپ ششم انتشار با همكاری شركت بهمن برنا، انتشارات مدرس، تهران 1374.

37- كاتوزیان، دكتر ناصر، عقود معین، مشاركتها و صلح، عطایا، انتشارات بهنشر، تهران 1374.

38- كاتوزیان، دكتر ناصر، حقوق مدنی «الزامهای خارج از قرارداد ضمان قهری»، جلد اول (مسئولیت مدنی)،چاپ دانشگاه تهران، زمستان 1374.

39- كاتوزیان، دكتر ناصر، اعتبار امر قضاوت شده در دعاوی مدنی، چاپ پنجم، نشر دادگستر، تابستان 1376.

40- كاتوزیان، دكتر ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی «قرارداد ایفاع»، چاپ اول، بی جا، شركت انتشار و شركت بهمن برنا، 1370 هـ. ش.

41- محقق داماد، دكتر سید مصطفی، قواعد ففه، بخش مدنی، چاپ سوم، انتشارات سمت، پائیز 1379.

42- میرشفعیان، مهدی، راهنمای طرح دعوی (2)، دادخواستها و قرارها و احكام، چاپ دوم، نشر دادگستر، بهار 1377.

43- محمدی، دكتر ابوالحسن، قواعد فقه، چاپ اول، نشر یلدا، پائیز 1373.

44- میر محمد صادقی، دكتر حسین، مروری بر حقوق قراردادها در انگلستان، ترجمه از كتاب مروری بر حقوق قراردادهای انگلستان رابرت و اكسبری، چاپ اول، نشر حقوقدان، زمستان 1377.

ب: مقالات و جزوات و پایان نامه ها

45- درودیان، دكتر حسنعلی، تقریرات درس متون به زبان فارسی، نیمسال دوم، 80-79.

46- درودیان، دكتر حسنعلی، تقریرات درس حقوق مدنی (3)، دانشكده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.

47- سلجوقی، محمود، عنصر جهت در تعهدات و معاملات، مجله كانون وكلای دادگستری، 74-73.

48- شهیدی، دكتر مهدی، جزوه حقوق مدنی (3)،دانشگاه شهید بهشتی تهران، نیمسال اول 74-73.

49- صادقی نشاط، دكتر امیر، بیع كالی به كالی، مجله دانشكده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، بهار 1379.

50- صفایی، دكتر سید حسین، نظریه جهت در قراردادها(1)، جهت در حقوق فرانسه، نشریه دانشكده حقوق و علوم سیاسی دانشكده تهران، شماره 8، 1350 هـ. ش.

51- صفایی، دكتر سید حسین، اشتباه در شخص طرف قرارداد در حقوق ایران و فرانسه، نشریه دانشكده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 4، 1349 هـ.ش.

52- طباطبائی، دكتر علیمحمد، بطلان و انحلال و فسخ، مجله كانون وكلاء، سال پنجم، شماره 39.

53- عالمی، شمس الدین، تحلیل یك جریان قضایی مربوط به امر ورشكستگی، مجله حقوقی وزارت دادگستری سال بیستم، تهران 1357.

54- قاسم زاده، دكتر سید مرتضی، تاثیر متقابل تسلیم، فصلنامه دیدگاههای حقوقی، دانشكده علوم قضایی و خدمات اداری، سال سوم، بهار 1377.

55- كاتوزیان، دكتر ناصر، رفع تعارض قوانین و اجرای قوانین كیفری خفیف تر، مجله حقوقی وزارت دادگستری شماره 10، آبانماه 1354.

56- لواسانی، محمود، انواع بطلان در حقوق مدنی فرانسه، مجله كانون وكلاء، شماره 12، سال 16، مهر و پائیز 1343.

57- موسوی بجنوردی، سید محمد، قاعده اقدام، مجله دیدگاههای حقوقی، نشریه دانشكده علوم قضائی و خدمات اداری.

58- موسوی بجنوردی، سید محمد، آیا نهی در معاملات موجب فساد است یا نه؟ فصلنامه حق، شماره سوم، سال 1355.

كتابهای خارجی:

1- منابع و مآخذ عربی

59- انصاری، شیخ مرتضی، مكاسب، بمطبعه الاطلاعات، طبع فی التبریز، ربیع الآخر 1375.

60- اصفهانی، محمد حسین، كتاب الاجاره، دارالكتب الاسلامیه، چاپ اول، 1375، ه.ق

61- البحرانی، یوسف ، الحدائق الناصره فی احكام العتره الطاهره، المجلد (21)،بی جاء دارالكتب الاسلامی، بی تا.

62- بهجت بدوی، الدكتور حلمی، مجله القانون و الاقتصاد، لبحث فی الشئون القانونیه و الاقتصادیه من الوجهه المصریه، السنه الثالثه، العدد الثالث، ذوالخجه سنه 1351- مارس سنه 1933.

63- الجزایری، عبدالرحمن، كتاب الفقه علی المذاهب الاربعه، المجلد (3)، الطبعه اسابعه، بیروت. دار ایحاء التراث العبری ، 1986، م

64- الحسینی العاملی، محمود جواد، متفاح الكرامه فی شرح القواعد العلامه، المجله (6) موسسه آل بیت.

65-الحسینی جزایری، نعمت الله، فروق اللغات، چاپ نمایندگی فرهنگی ج. 1.1، دمشق 365 ه.ش.

66-حرالعاملی،شیخ محمدبن الحسین. وسائل الشیعه، جلد 12، باب 40 از ابواب التجاره، حدیث 3.

67-حجازی، دكتر عبدالحی، النظریه العامه للالتزام، الجزء الثانی، مصادر الالتزام، مطبقه نهضه مصر، 1954م

68-حسینی روحانی، محمد صادق، فقه الصادق، جلد شانزدهم، انتشارات دارالكتاب قم، چاپ سوم، 1413ه.ق.

69-الحی، حسن بن یوسف بن المطهر، تذكرالفقهاء، المكتبه المرتضویه، بی تا، تهران، مسأله 4و5

70-رستم بازالبنانی، سلیم، شرح المجله، طبعه الثالثه، المطبعه الادبیه بیروت، سنته 1923

71- الزحیلی، وهبه، العقود المسماة فی قانون المعاملات المدنیه الاماراتی و القانون المدنی الاردنی ، دمشق 1407 ه. ق.

72- الذنون، حسن علی، نظریه العامه الالتزام، المجلد(1)، مصادر الالتزام، بغداد، مطبعه المعارف، 1949.

73-سنهوری، عبدالرزاق احمد، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، نظریه الالتزام بوجه عام، مصادر الالتزام. دارالنهضه العربیه قاهره، ابریل سنه 1975

74- سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بكر، الشباه و انظایرفی قواعد و فروع فقه الشافعیه، مطبه مصطفی البابی الحلبی، مصر 1378، ه. ش. 1956 م.

75- العاملی جبلی، زین الدین بن علی الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، المجلد (3). منشورات جامعه النجف الدینیه با تعلیقات سید محمد كلانتر

76- العاملی جبلی، زین الدین بن علی، مسالك الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، المجلد (6.3) اطبعه الثانیه، المطبعه پاسدار اسلامی موسسه المعارف اسلامی، 1416 ه. ق.

77- طباطبائی حكیم، سید محسن، مستمسك العروه الوثقی، جزء الثانی العشر، الطبعه الثالثه، مطبعه الاداب، النجف 1329 ه.ق.

78-طباطبائی حكیم سید محسن، العروه الوثقی، مكتب الوجدانی، قم 1400 ه. ق.

79- علامه حلی، تبصره المتعلمین فی احكام الدین نوشته حاج شیخ ابوالحسن شعرائی، كتابفروشی اسلامیه.

80-كاظم خراسانی، آیت ا… شیخ محمد، كفایه الاصول، المجلد (1) الطبعه السادسه، با حواشی میرزای مشكینی، چاپخانه اسلامیه ،1366

81-كاشانی، ابن مسعود، بدایع الصنایع فی ترتیب الشرایع (المجلد (7) دارالكتب العلمیه، بیروت 1406 ه.ق

82- محمصانی، دكتر صبحی، قوانین فقه اسلامی، درالتزامات و عقود، جلد دوم، ترجمه جمال الدین جمالی محلاتی، اپ فاروس ایران ، تهران 1347

83-المحقق الثانی، الشیخ علی بن الحسن الكركی، جامع المقاصد فی شرح القواعد، المجلد (4) الطبعه الاولی،بیروت، موسسه آل البیت (ع) لاحیاء الثراث، 1411 ه.ق 1991 م.

84-الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید (1): تالیف دكتر عبدالرازق احمد السنهوری.المد جزفی شرح القانون المدنی (1): تالیف دكتر عبدالمجید الحكیم.

منابع و مآخذ به زبان انگلیسی:

85-The Low of contract, 2 ed, by G. C. cheshire and C.H. S. Fifoot.

86-Am outline of the law of contract and tort, by G.G.G. Rob1, and John Brooks.

87-Affin, M, Digest of commercial law, the commacial law of france, 4 th edition, 1969.

88-Chitty, contract, general principles, London, 25 th edition, 1983.

89-Thiro, the Law of contract, Edition by G.C. Cheshir and C.H.S. fifoot, London, 1952.

90-Treitel, G.H., The Law of contract, ninth Edition, London 1995

منابع و مآخذ به زبان فرانسوی

91-carbonnier, Jean, Droit civil, La famils, Lesincapacites, T.2, 1976

92-Marty et Reynaud, Droit civil, T.I, Paris. 1961.

93-MAZEAUD, Henri ET Leon, Lecons de Droit Civil. Tome Premier,