مطالعه پوشش گیاهی و تاثیر آن بر لغزش زمین در مناطق زلزله زده

مقدمه

زمين لغزش نوعي حرکت دامنه­اي است که منجر به جابجايي مواد سطحي دامنه­هاي پرشيب مي­شود. زمين لغزش يکي از پديده­هاي طبيعي است و زماني که از فعاليت­هاي انساني تاثير پذيرد پديده­اي خطرناک می­گردد. وجود عوامل مستعد کننده ناپایداری دامنه­ها نظیر شیب، زمین­شناسی و کاربری اراضی از جمله عوامل ایجاد خسارت فراوان به منابع طبیعی و مسکونی، از قبیل هدر رفت سریع خاک، تخریب اراضی کشاورزی، مسکونی، جنگل­ها، جاده­ها و غ می­باشد. در واقع زمین لغزش یک پدیده مخرب طبیعی است و باعث به وجود آمدن خسارات جبران ناپذیری می­شود که دفع آنها مستلزم صرف وقت و هزینه هنگفتی است. شناخت نواحی مستعد وقوع زمین لغزش و حرکات توده­ای از ضروریات مدیریت منابع طبیعی و برنامه­ریزی توسعه­ای و عمرانی است. عوامل مختلفي نظير پستي و بلندي، اقليم، زمين شناسي، تكتونيك، پوشش گياهي و خصوصيات خاك در ايجاد حركت­هاي توده­اي زمين دخالت دارند كه بعضي بصورت طبيعي و بعضي بر اثر دخالت غير اصولي انسان در طبيعت به وجود مي­آيند. تخريب و از بين بردن جنگل يکي از عواملي است که باعث تشديد زمين لغزش مي­شود. يكي از عوامل بي ثباتي دامنه­ها نيروي گرانش است و به همين دليل براي پايدارسازي زمين، كاهش نيروي محركه و افزايش نيروي مقاوم آن بايد مدنظر قرار گيرند. آب نيز يكي ديگر از عوامل ناپايداري زمين مي­باشد كه در سطح باعث تخريب و فرسايش شده و در قسمتهاي عميق تر به غير از فرسايش باعث ايجاد فشار آب منفذي و كاهش مقاومت زمين نيز مي شود. تا كنون طرح ها و روش هاي متعددي در جهت پايداري دامنه و مهار رانش زمين پيشنهاد شده اند.

گزارش حاضر حاصل مطالعه پوشش گياهي مي باشد كه منطقه­ی شمال باختری سرپل ذهاب به منظور شناخت خصوصيات اكولوژيكي پوشش گیاهی و بررسي توان منطقه براي توسعه پايدار با ديدگاه حفاظت منابع خاك می­باشد. هدف اين تحقيق شناسايي پوشش گیاهی این منطقه و تاثیر آن بر عوامل موثر بر زمين لغزش و همچنين مشخص کردن پتانسيل مناطق مختلف اين حوضه از لحاظ وقوع لغزش جهت کاستن خسارات ناشي از آن است. در اين پروژه از طريق تفسير عکس­هاي هوايي و بررسي­هاي ميداني، زمين لغزش­هاي رخ داده در منطقه سرپل ذهاب در استان کرمانشاه شناسايي شده و با استفاده از معيارهای موثر در لغزش زمين (شامل شيب زمين، جهت دامنه، پوشش زمين، فاصله تا گسله­هاي اصلي، شاخص سبزينگي، شاخص تراکم پوشش گياهي، بارش سالانه، جنس زمين، فاصله با راه­هاي اصلي و فاصله با رودخانه) پتانسيل وقوع زمين لغزش در محيط سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) ارزيابي شده است. يافته­ها نشان مي­دهد که درصد بالایی از منطقه محدوده مورد مطالعه، پتانسيل بالايي براي وقوع زمين لغزش دارد. همچنین طبق مطالعات صورت گرفته در منطقه مورد نظر تاثیر پوشش گیاهی بر کنترل لعزش زمین معنادار نیست و بیشترین تاثیر مربوط به زمین ساخت و جنس سنگ­ها می­باشد.

هدف

هدف از مطالعات پوشش گياهي در این پروژه تعیین پوشش گیاهی، شناسایی گیاهان مناسب منطقه که توانایی کنترل لغزش و ارائه روش­های مناسب جهت استقرار پوشش گیاهی و نیز تاثیر پوشش گیاهی مراتع منطقه مورد نظر بر روی لغزش زمین و برنامه­ريزي در جهت احياء و اصلاح مراتع براي كاهش رواناب سطحي و فرسايش خاك و در نتیجه کنترل لغزش زمین مي­باشد. همچنين براي برآورد تعداد و نوع مناسب دام منطقه و استفاده مجاز از مراتع اقدام به تعيين ظرفيت مراتع گردید.