دانلود مقاله بررسی بازار فولاد در جهان و ایران

دانلود مقاله بررسی بازار فولاد در جهان و ایران به صورت فایل ورد  word و قابل ویرایش می باشد و دارای ۴۵  صفحه است . 

 فهرست مطالب

مقدمه
فصل اول : بازار جهانی فولاد
۱-۱)مقدمه
۱-۲) تولید فولاد در جهان
۱-۲-۱) رشد تولید فولاد در مناطق مختلف جهان
۱-۲-۲) دلایل کاهش رشد تولید فولاد در کشورهای صنعتی
۱-۳) رابطه تولید فولاد با میزان درآمد کشورها
۱-۴) بزرگترین شرکت های تولیدکننده فولاد در جهان
۱-۵) بررسی تکنولوژی های تولید فولاد
۱-۶) ساختار بازار جهانی فولاد
۱-۷) تجارت جهانی فولاد و محصولات فولادی
۱-۷-۱) صادرات و واردات جهانی
۱-۷-۲) تعرفه فولاد و محصولات فولادی در جهان
۱-۸) قیمت گذاری و بورس
۱-۹) قیمت فولاد و محصولات فولادی
فصل دوم : بازار فولاد در ایران
۲-۱) مقدمه
۲-۲) تولید فولاد درایران
۲-۲-۱) تولید فولاد خام
۲-۲-۲)تولید محصولات فولادی
۲-۳) ساختار بازار
۲-۴)پیش بینی تولید فولاد در برنامه چهارم توسعه
۲-۵) مصرف فولاد و محصولات فولادی در ایران
۲-۶) صادرات و واردات فولاد و محصولات فولادی در ایران
۲-۷) تعرفه فولاد و محصولات فولادی
۲-۸) قیمت گذاری فولاد و محصولات فولادی
۲-۹) عملکرد فولاد در بورس فلزات تهران
۳) خلاصه و جمع بندی
۳-۱) توصیه های سیاستی
منابع و ماخذ

فهرست منابع و ماخذ:

 ۱-     بورس فلزات تهران:

۲-     بورس فلزات تهران(۱۳۸۵)، نگرشی بر عملکرد بورس فلزات تهران از ابتدای راه اندازی تا پایان خرداد ۱۳۸۵، مدیریت آمار و ارزیابی عملکرد

۳-     پایگاه ملی داده های علوم زمین:

۴-     سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان(۱۳۸۴)، بررسی تحلیل طرحهای فولاد در کشور، معاونت کالاهای سرمایه ای و خدمات زیر بنایی

۵-     سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران:

۶-     صادقی، حسین (۱۳۷۳)، تحلیل اقتصادی صنعت فولاد برای سالهای ۱۳۷۰-۱۳۵۰ ، پایان نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس

۷-     گمرک جمهوری اسلامی ایران، سالنامه آماری بازرگانی خارجی، سالهای مختلف

۸-     متوسلی، محمود و علی زاهدطلبان (۱۳۷۶)، تحلیلی بر تولید و مصرف فولاد، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره ۵۰، دانشگاه تهران

۹-     معاونت برنامه ریزی و امور اقتصادی، وزارت بازرگانی (۱۳۸۳)، بررسی بازار فولاد کشور، دفتر مطالعات اقتصادی

۱۰-  معاونت برنامه ریزی و امور اقتصادی، وزارت بازرگانی (۱۳۸۴)، لایحه قانون رقابت مبانی نظری و تجربه کشورها، دفتر مطالعات اقتصادی

۱۱-  موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، (۱۳۸۴) ، مزایا و محدودیت‌های ورود سیمان به بورس، گزارش  پژوهشی.

۱۲-  ماهنامه اقتصاد ایران ، شماره های مختلف

۱۳-  مرکز پژوهشهای مجلس، بررسی عملکرد بورس فلزات تهران، ۱۳۸۴

مقدمه

فولاد ترکیب بسیار متنوعی از آهن، کربن و عناصر آلیاژی است به طوری­که می‌توان با تغییر مقدار و نوع این عناصر، ترکیبات مختلف فولادی با خواص بسیار جالب و متفاوت را تولید نمود. اگرچه تاریخچه تولید فولاد به حدود ۳۰۰۰ سال قبل برمی‌گردد، ولی روش­های جدید جهت تولید محصولات فولادی در قرن ۱۹ میلادی به کارگرفته شدند. توسعه تکنولوژی تولید فولاد در آن زمان، باعث تولید مقادیر بسیار زیاد این محصول گردید و در نتیجه کاربردهای جدیدی جهت استفاده از آن مثلاً در راه‌آهن و صنایع اتومبیل‌سازی به وجود آمد که از آن زمان تا به حال، دامنه کاربرد و تولید این محصول روزبه‌روز گسترش بیشتری یافته است.

علاوه بر ارزانتربودن فلز فولاد که سبب مصرف فوق العاده آن می شود،
می توان به ویژگی های قابلیت آلیاژسازی و امکان انجام عملیات حرارتی و دیگر عملیاتی که سبب ایجاد خصوصیات بسیار متنوعی در فولاد می شود اشاره کرد. ویژگی های مذکور تنوع عظیمی درکاربرد فولاد ایجاد کرده است. دامنه این تنوع از سوزن و سنجاق تا کشتی های عظیم الجثه اقیانوس پیما و آسمان خراشها گسترش دارد. ماشین آلات ساخته شده از فولاد، همه آنچه که موردنیاز روزانه بشر است را می سازند. چنین گستره وسیعی از تنوع کاربرد که امکان پایه گذاری و راهبری صنایع گوناگون را میسر ساخته ، مقدار مصرف آهن و فولاد را به معیاری برای داوری درمورد گستردگی صنعت درکشورها مبدل کرده است. صنعت فولاد به عنوان یکی از پایه‌های مهم اقتصادی هر کشور تلقی می شود و در برخی مطالعات مصرف سرانه فولاد را به عنوان شاخصی برای ارزیابی صنعتی بودن یک کشور برشمرده‌اند.

در بیش از ۶۱ کشور فولاد تولید می شود و آهن و فولاد سهمی ۲٫۵ درصدی از تجارت جهانی کالا را در برداشته و سهم آن از صادرات کالاهای کارخانه ای نیز بالغ بر ۳٫۳ درصد است. در ایران نیز فولاد با حضور در بخش­های مهم تولیدی و صنعتی کشور، نقش بسیار مهمی را ایفا می­کند.  این گزارش به شناخت بازار جهانی فولاد پرداخته و جایگاه ایران در این بازار تبیین می شود.

این گزارش در دو فصل تنظیم شده است، در فصل اول وضعیت فولاد در بازار جهانی مورد بررسی و در آن تولید ، تکنولوژی ، ساختار بازار فولاد و تجارت جهانی فولاد و محصولات آن مورد مطالعه قرار می گیرد.[۱] در فصل دوم نیز وضعیت تولید ، مصرف، ساختار بازار و تجارت  فولاد و محصولات فولادی در کشور مورد بررسی قرار خواهد گرفت، در نهایت  جمع بندی و نتیجه گیری خواهد شد.

فصل اول-  بازار جهانی فولاد و محصولات فولادی

۱-۱)مقدمه

در این فصل به بررسی تولید، تکنولوژی ، رشد تولید فولاد در مناطق مختلف جهان  و نیز دلایل کاهش رشد تولید فولاد در کشورهای صنعتی پرداخته می شود و  در ادامه رابطه تولید فولاد با میزان درآمد کشورها مورد بررسی قرار خواهد گرفت، در نهایت با ارایه آمارهای تولید بزرگترین شرکت­های تولید‌کننده فولاد در جهان به بررسی ساختار بازار جهانی آن پرداخته خواهد شد و نیز وضعیت تجارت جهانی  فولاد و نحوه قیمت گذاری  فولاد و بورس مورد بررسی قرار می گیرد.

۱-۲) تولید فولاد و محصولات فولادی در جهان

امروزه در ۶۱ کشور، ۹۸ درصد فولاد و محصولات فولادی جهان تولید می شود .  بر اساس آمارهای منتشره از سوی IISI [2] میزان تولید فولاد جهان در سال ۲۰۰۵ میلادی بالغ بر ۱۲۹/۱ میلیارد تن بوده است. این میزان تولید نسبت به تولید سال ۲۰۰۴ بالغ بر ۵٫۹ درصد رشد نشان می دهد. در این سال کشورهای  چین ،ژاپن و آمریکا ، تولید کنندگان عمده فولاد بودند. رشد تولید جهانی فولاد در سال ۲۰۰۵ ، ادامه روندی است که در دهه اخیر به صورت مستمر ادامه داشته است. در نمودار (۱) روند تولید جهانی فولاد خام طی ۱۵ ساله اخیر ترسیم شده است.

 قاره آسیا از عمده ترین نواحی تولید فولاد تلقی می شود به نحوی که در سال ۲۰۰۵ بیش از نیمی از فولاد جهان در این قاره تولید شد .  در این میان چین سهم عمده را داشت. چین با تولید قریب به ۳۴۰ میلیون تن فولاد ، ۳۱ درصد فولاد جهان را تولید کرد. افزایش تولید چین باعث شده است که رشد تولید فولاد در جهان، بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ ، به بیش از ۵ درصد برسد، در حالیکه در همین مدت، رشد تولید فولاد جهان، بدون در نظر گرفتن سهم چین، ۱٫۶۸ درصد برآورد شده است. ژاپن نیز با تولید ۱۱۲٫۵  میلیون تن فولاد از دیگر کشورهای عمده تولید کننده فولاد در آسیا محسوب می شود. ‍

از دیگر نواحی عمده تولید فولاد جهان اروپا است که ۲۹٫۴ درصد تولید جهانی در سال مذکور در این قاره صورت گرفت. نیمی از تولید فولاد اروپا در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا و مابقی در سایر کشورهای اروپایی صورت می گیرد. در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا بالاترین میزان تولید فولاد به ترتیب مربوط به کشورهای آلمان( ۴۴٫۵ میلیون تن) ، ایتالیا(۲۹٫۱ میلیون تن) و فرانسه (۱۹٫۵ میلیون تن )بوده است.

در امریکای شمالی نیز ۱۱٫۲ درصد فولاد جهان تولید شده که بیشتر  آن در ایالات متحده (۷۴ درصد) بوده است، در امریکای جنوبی ۴درصد و در افریقا ۱٫۶ درصد و در خاورمیانه ۱٫۴ درصد و سرانجام در اقیانوسیه ۰٫۸درصد فولاد جهان تولید شده است.

انتظار می رود که  تا سال ۲۰۱۰ تولید سالیانه چین به حدود ۴۰۰ میلیون تن و تولید سالیانه جهان بدون چین به حدود ۹۰۰ میلیون تن برسد.

جدول (۱)- آمار تولید فولاد در مناطق مختلف جهان طی سالهای ۲۰۰۴ -۲۰۰۵       واحد: میلیون تن

همانطور که در جدول فوق ملاحظه می شود، در برخی مناطق جهان تولید فولاد روندی نزولی و در برخی دیگر افزایش بسیار اندکی داشته است و تنها در منطقه آسیا شاهد رشد حدود ۱۵ درصد تولید فولاد می باشیم که آن هم مربوط به تولید کشور چین می باشد که از حدود ۲۸۰ میلیون تن در سال ۲۰۰۴ به حدود ۳۴۰ میلیون تن در سال ۲۰۰۵ (رشدی حدود ۲۵ درصد) رسیده است.

 کشور ایران با تولید حدود ۶/۹ میلیون تن فولاد در سال ۲۰۰۵، بالاترین سهم را در منطقه خاورمیانه داشته و سهم آن از تولید جهانی فولاد حدود ۰٫۸ درصد می‌باشد.

۱-۲-۱)رشد تولید فولاد و محصولات فولادی در مناطق مختلف جهان[۳]

رشد تولید فولاد در کشورهای مختلف صنعتی، در سال‌های بین ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴  قابل تامل است؛تولید فولاد و محصولات فولادی ژاپن در این مدت حدود ۱٫۲ درصد افزایش داشته است. در همین مدت، رشد تولید در آمریکا منفی بوده است؛ البته این رشد منفی را باید به بحران‌های اقتصادی آمریکا نسبت داد که حتی سبب ورشکستگی بعضی از تولیدکنندگان آمریکایی نیز شده است. به طور کلی، تولید فولاد و محصولات فولادی در آمریکای شمالی به سبب تاثیرپذیری از بحران‌های اقتصادی آمریکا، رشد منفی داشته است.

رشد تولید فولاد و محصولات فولادی در اروپا، در سال‌های بین ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ حدود ۰٫۹ درصد بوده، که یکی از دلایل رشد کم آن واردات فولاد و محصولات فولادی با قیمت پایین از سایر کشورها می‌باشد. در مقابل، تولید فولاد و محصولات فولادی در کشورهای اروپای شرقی، هنوز جای رشد دارد. میزان رشدی که طی ده سال آینده برای تولید فولاد و محصولات فولادی جهان پیش‌بینی می‌شود، بین ۱٫۷ تا ۲٫۵ درصد است که بیشترین رشد مربوط به کشورهای در حال توسعه نظیر چین و هند خواهد بود. با در نظر داشتن جایگاه این دو کشور پرجمعیت در دسته‌بندی ارایه شده برای کشورهای مختلف، و در جهت رشد و توسعه آنها می‌توان گفت این کشورها در آینده نیاز به تولید فولاد و محصولات فولادی بسیار زیادی خواهند داشت.

۱-۲-۲)دلایل کاهش رشد تولید فولاد در کشورهای صنعتی[۴]

یکی از مسایلی که در زمینه تولید فولاد قابل توجه است، سعی کشورهای پیشرفته به انتقال تولید فولاد و محصولات آن به کشورهای در حال توسعه است که یکی از دلایل مهم آن را می‌توان آلاینده بودن صنعت فولاد ، ذکر کرد. شایان ذکر است که، استانداردهای محیط زیست در کشورهای پیشرفته بسیار سخت‌گیرانه‌اند در حالی که در کشورهای در حال توسعه توجه چندانی به استانداردها در این زمینه نمی‌شود. همچنین، ارزان بودن نیروی انسانی و فراوانی مواد اولیه در برخی کشورهای در حال توسعه، زمینه های لازم برای انتقال فولاد به این کشورها را فراهم نموده است . لذا تولید بالا و قیمت پایین تولید در کشورهای در حال توسعه نظیر برخی کشورهای آمریکای جنوبی، تهدیدی جدی برای صنایع فولاد کشورهای پیشرفته به حساب می‌آید.

عوامل مذکور سبب شده است که کشور آمریکا برای بقای صنایع فولاد خود مجبور به وضع قوانین تعرفه‌ای برای واردات فولاد شود. همچنین با توجه به این عوامل، کشورهای پیشرفته به سمت سرمایه‌گذاری در بخشهایی از صنعت فولاد با آلایندگی کمتر و ارزش افزوده بیشتر مانند نورد، فولادهای آلیاژی و کیفی و محصولات نهایی جدیدحرکت می نمایند.

۱-۳)رابطه تولید فولاد با میزان درآمد کشورها