مقدمهیک بررسی نشان می‌دهد همواره تعداد زیادی از مبتلایان به ایدز از بروز اختلالات روانی به دنبال بیماری رنج می‌برند که "افسردگی" مهمترین علت مشاوره روانپزشکی در این بیماران است. بر اساس مقاله‌ای که توسط "میترا قسیمی" و "نرگس رحمانی" در اولین همایش سراسری ایدز از پیشگیری تا نوتوانی ارایه شد، بین ۴تا ۴۰درصد بیماران ایدز از افسردگی رنج می‌برند که علایم آن با توجه به نوع شخصیت ، داشتن تاریخچه روان رو موقعیت روانی استرس زا در افراد مختلف متفاوت است.
افسردگی شایعترین علت مشاوره روانپزشکی در بیماران مبتلا به ایدز است
یک بررسی نشان می‌دهد همواره تعداد زیادی از مبتلایان به ایدز از بروز اختلالات روانی به دنبال بیماری رنج می‌برند که "افسردگی" مهمترین علت مشاوره روانپزشکی در این بیماران است. بر اساس مقاله‌ای که توسط "میترا قسیمی" و "نرگس رحمانی" در اولین همایش سراسری ایدز از پیشگیری تا نوتوانی ارایه شد، بین ۴تا ۴۰درصد بیماران ایدز از افسردگی رنج می‌برند که علایم آن با توجه به نوع شخصیت ، داشتن تاریخچه روان رو موقعیت روانی استرس زا در افراد مختلف متفاوت است.
همچنین بر اساس این مقاله اضظراب یک احساس ناخوشایند و نامتناسب است که معمولا با علایم فیزیولوژیک همراه است.بیماران مبتلا به عفونت ویروس ایدز به هر نوع اختلال اضطرابی مبتلا می‌شوند. با پیشرفت بیماری ایدز در بیمار احتمال افزایش افسردگی بالا می‌رود که در کنار آن شیوع اعتیاد و وابستگی دارویی نیز در این دسته از بیماران افزایش می‌یابد.
بر این اساس بیش از نیمی از بیماران که به تازگی ایدز برای آنها مطرح است اعتیاد دارویی دارند و در واقع بیماران کنترل مصرف مواد و دارو را از دست داده‌اند. بر اساس این مقاله شیوع جنون در مراحل انتهایی ایدز حدود ۱تا۵ درصد است که علل آن در بیماران مبتلا به ایدز شامل اختلالات روانشناختی اولیه (اسکیزوفرنی،دوقطبی)،اختلالات روانشناختی ثانویه (مصرف مواد مخدر)، مسمومیت عصبی روانی ثانویه با مصرف داروهای ضد ویروس،شیمی درمانی،عفونت های قارچی،ویروسی ،باکتریای است.
ایدز و افسردگیهمچنین "خودکشی" نیز موقعیت روانی شایعی است که در بیماران مبتلا به ایدز بروز می‌کند.
بر این اساس "مشاوره" فرآیندی است که از درهم آمیختن علم و هنر به دست می‌آید و برای حل یک بحران تشکیل میشود و در این خصوص توسط سیستم‌های مراقبت بهداشتی و اجتماعی رسمی و غیر رسمی خدماتی ارایه میشود. انواع مشاوره (بحران،حل مشکل،تصمیم‌گیری ) در کاهش علایم عوارض روانی ایدز به کار می‌رود.دارودرمانی،روان درمانی حمایتی،شناخت درمانی و رفتار درمانی نیز در درمان این عوارض نقش مهمی دارند.
ایدز از طیف وسیعی تشکیل شده است که در یک قطب آن سندرم‌های شدید ایدز و در قطب دیگر عفونت‌های بدون علامت مطرح است و این بیماران نسبت به تمام اختلالات طبی دیگر از جمله عفونت،تومور و سندرم‌های عصبی روانی آسیب پذیر هستند.
نتایج منفی بیماری روی سلامت روان افراد تاثیر گذاشته و سبب بروز عوارض روانی در بیماران میشود.این عوارض کیفیت زندگی افراد را کاهش داده و خطر بروز روابط جنسی غیرایمن و رفتارهای انتقال‌دهنده ایدز را افزایش می‌دهد.
تعداد افراد مبتلا به تا مهرماه سال ۱۳۸۴در ایران به ۷هزار و ۵۱۰ نفر رسیده که از این تعداد ۷هزار و ۱۴۵نفر مرد بوده‌اند. کشورهای جنوب صحرای آفریقا بیشترین آلودگی به ایدز را درخود جای داده‌اند و در آسیا نیز کشورهای چین و هند از وضعیت نگران‌کننده ای برخوردار هستند. اولین همایش سراسری "ایدز از پیشگیری تا نوتوانی" اول و دوم اسفندماه سال جاری در تالار امام علی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد.
مبتلایان به ویروس HIV به دلیل طردشدگی از جامعه دچار اختلالات روانی می‌شوند که شایعترین آنها افسردگی است.
زهرا زری مقدم کارشناس سلامت روان مرکز بهداشت استان مرکزی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه بیماری HIV درمان قطعی ندارد و داروهای نگهدارنده تنها از انتشار ویروس جلوگیری می‌کنند که این امر نیز می‌تواند افت جسمانی فرد را در پی داشته باشد، گفت: متاسفانه بیماری HIV و ایدز گذشته از رنج بیماری با نوعی انگ اجتماعی برای فرد همراه است.
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه این بیماری بواسطه تزریق و در برخی موارد به دلیل انجام رفتارهای جنسی پرخطر به افراد منتقل می‌شوند، جامعه پذیرای این بیماران نیست و با دید منفی به آنها نگاه می‌کند. البته طرد کردن این بیماران و نگرانی از مبتلا شدن به این بیماری در ارتباط با این افراد، ناشی از عدم آگاهی جامعه است، چراکه ویروس HIV یا بیماری ایدز از طریق دست دادن، ارتباطات اجتماعی، روبوسی و ... منتقل نمی‌شود، اما این عدم آگاهی باعث شده است که این افراد دچار طردشدگی از جانب جامعه شوند.
این کارشناس سلامت روان مرکز بهداشت استان مرکزی با تاکید براینکه این نگاه منفی جامعه و نداشتن اطلاعات باعث شده است که این افراد خدمات مناسبی دریافت نکنند و به تنهایی دچار شوند، افزود: افسردگی شایعترین مشکل و اختلال روانی است که برای افراد مبتلا به ویروس HIV بروز می‌کند و جامعه در ایجاد این اختلال نقش اصلی را دارد.
زری مقدم با بیان اینکه این شرایط آینده خوبی را برای آنها در پی ندارد و علاوه بر افسردگی بازخوردهای منفی جامعه اختلال‌هایی چون اضطراب و استرس را برای آنها رقم می‌زند، گفت: جامعه هنوز نیازمند آگاهی در خصوص این ویروس است و رسانه باید تلاش بیشتری در خصوص تبیین کردن روش‌های انتقال و درمان این ویروس داشته باشد.
وی تاکید کرد: باید باورهای غلطی که در خصوص این ویروس در جامعه تسری یافته است، کنار برود و مردم بدانند که ویروس HIV هرگز با روبوسی و دست دادن و ارتباطات اجتماعی منتقل نخواهد شد.
این کارشناس معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک با اشاره به تغییر الگوی انتقال این ویروس از تزریق به ارتباطات جنسی که می‌تواند قشر جوان را بیش از گذشته در معرض خطر قرار دهد، اظهار کرد: با توجه به اینکه ارتباطات جنسی محافظت نشده امروز عامل اصلی شیوع و انتقال ویروس HIV در بین افراد است، لازم است که اطلاع رسانی کافی در بین دانش آموزان و دانشجویان صورت گیرد.
وی با بیان اینکه خوشخبتانه دانشگاه علوم پزشکی اراک دوره‌های مهارت زندگی را برای دانشجویان و مخاطبین خود برگزار می‌کند که می‌تواند تاثیر مثبتی در آگاهی‌بخشی به آنان داشته باشد، گفت: علاوه بر این کلینیک مبارزه با بیماری‌های رفتاری به صورت رایگان مشاوره ارائه می‌کند.
زری مقدم پذیرش بیماری از طرف بیمار را یکی از راهکارهای مناسب و موثر در کنترل و جلوگیری از پیشرفت بیماری عنوان کرد و افزود: در خصوص این بیماری عموما داروهای ضد ویروسی به منظور جلوگیری از انتشار ویروس در بدن و کنترل آن تجویز میشود، اما در کنار اقدامات درمانی برای سلامت جسم باید برای سلامت روان این بیماران تلاش بسیاری صورت گیرد که این امر از طریق مشاوره میسر است.
کارشناس سلامت روان مرکز بهداشت استان مرکزی تصریح کرد: این بیماری از نظر جسمی به سرعت فرد را از پای نمی‌اندازد، اما این افراد از نظر روانی باید برای جلوگیری از بروز افکار منفی و اختلالات افسردگی و اضطراب به صورت مستمر تحت درمان قرار گیرند و در درجه اول بیماری خود را بپذیرند، چراکه این مهم کمک شایانی در درمان جسمی و سلامت روانی آنها خواهد داشت.