بررسی مسئولیت جزایی در امور پزشکی در حقوق کیفری ایران

قابل ویرایش 56 صفحه

مقدمه:
دیر زمانی است که توجه قانونگذاران و محاکم ممالک مختلف به بررسی جوانب گوناگون مسئولیت پزشکان و شاغلین به حرف پزشکی معطوف گردیده است. به شهادت تاریخ حتی در میان باستانی ترین اقوام شناخته شده نیز حرفة طبابت از چنان ارزش و احترامی برخوردار بوده که برای استعمال شایستة آن قوانین و نظافتی وضع کرده بودند. با مطالعة مجموعه های قانونی بجا مانده از آن دوران معلوم می شود که قسمتی از آنها به تنظیم امور طلبی و فعالیت اطباء و نیز تعیین میزان مسئولیت و مجازات پزشکان خطا کار اختصاص داشته است.
این روند در طول تاریخ و با رشد فرهنگ و تمدن جوامع انسانی متحول شده و تکامل یافته است. به حدی که امروز در اکثر کشورها قوانین و مقررات نسبتا دقیقی راجع به جرائم، مسئولیت جزایی و همچنین توجیه اقدامات متصدیان امور پزشکی وضع و تدوین شده است. زیرا این گروه از افراد جامعه عهده دار انجام یکی از مشکلترین و در عین حال سودمندترین مشاغل اجتماعی بوده است و همین اهمیت و حساسیت شغلی، خصوصا با توجه به اینکه بیماران و مراجعین به انها اعتماد و اطمینان زائد الوصفی جسم و جان و اسارر نهان خویش را در معرض معالجه و نظر ایشان قرار می دهند، تهیه و تدوین ضوابط و مقرارتی را در این مورد ایجاب می نماید. بنابراین در عنصر حاضر سعی دولتها بر این است تا با وضع قوانینی به شرح وظایف و اختیارات این افراد پرداخته و به اقتضای مورد مسئولیت شغلی، مدنی و کیفری ایشان را پیش بینی نمایند تا در صورت وقوع خطا، تخلف یا بزهی از سوی آنان، جامعه، زیاندیده و یا مبنی علیه بتواند به تعقیب و مجازات ایشان مبادرت نماید.
در کشور ما ایران نیز این سخن مصداق داشته و از بدو تأسیس مجالس قانونگذاری تا به اکنون، قوانین و مقررات عدیده ای راجع به این امر تصویب و منتشر شده است. اما چون در امور پزشکی و به تبع آن مقررات مربوط به آن از تنوع و گستردگی خاصی برخوردار می باشد و حتی امکان دارد که در یکی از این موارد قوانین ناهمگون و یا معارضی نیز وضع شده باشد، لذا به دلیل ضرورت استخراج قواعد و احکام معتبر و تشخیص قوانین معتبر از منسوخ با افراد آگاهی بر حقوق حاکم بر مسئولیت جزایی متصدیان امور پزشکی در نظام کیفری ایران و همچنین به علت موضوع و نیز فقدان و یا نقصان منابع و تحقیقات مربوطه، تصمیم گرفته شد تا مسئولیت جزایی این افراد مورد بررسی و دقت نظر قرار گرفته و از لابه لای تمامی قوانین و مصوبات مواردی به عنوان اصول، قواعد و مقررات حاکم بر این موضوع، شناسایی و تعیین گردد. ضمنا انگیزه دستیابی به چنین هدفی با توجه به اینکه اقدامات پزشکی تخصصی بوده و اثبات وقوع جرم و حدوث کیفری در هر مورد منوط به بررسی دقیق و گاها نظر خواهی از کارشناسان امر است، تقویت گردید.
پس از آگاهی از اهمیت موضوع و اهداف تدوین این رساله، شایسته است تا به نحوة تقسیم بندی و بیان مطالب اشاره ای مختصه گردد.

فهرست مطالب:
مقدمه
بخش اولتعیین اصطلاحات
مبحث اول تعیین مسئولیت جزایی
بند اول معنای لغوی
بند دوم معنای اصطلاحی
مبحث دومشرایط تحقق مسئولیت جزایی
بند اول وجود عنوان مجرمانی ق برای فعل و ترک فعل
بند دوم ارتکاب فعل یا ترک فعل مجرمانه
بند سوم قابلیت روانی تحمل مسئولیت کیفری
بند چهارمفقدان سوانح تحقق مسئولیت کیفری
بخش دومبررسی تحلیل مبانی مسئولیت جزایی در امور پزشکی درج کیفری ایران (از ص 69 تا 86)
بخش سومبررسی تحلیلی مبانی توجیه اقدامات متصدیان امور پزشکی در ح ک ایران (از ص 98 تا 113)
بخش چهارم موارد و شرایط توجیه اقدامات متصدیان امور پزشکی در ح ک ایران
مبحث اول موارد توجیه اقدامات متصدیان امور پزشکی در قانون مجازات اسلامی 137 (201 – 189)
مبحث دومشرایط حاکم بر توجیه اقدامات متصدیان امور پزشکی در قانون مجازات اسلامی (222-210)
بخش پنجمجرایم متصدیان امور پزشکی و تعیین حدود مسئولیت جزایی
مبحث اول جرایم ناقص تمامیت حسی و روانی اشخاص (از 118 تا 137)
نتیجه

منابع و ماخذ:
منابع قانونی
الف) قوانین و مقررات موضوعه
1- قانون اساسی ایران، اصلاحی 1368
2- قانون مدنی
3- قانون مجازات عمومی اصلاحی 1352
4- قانون مجازات اسلامی مصوب 1370
2- منابع و مأخذ فارسی
الف) فرهنگها
1- جعفری لنگرودی، دکتر محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، چاپدوم، کتابخانه گنج دانش، پائیز 1367.
2- دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، جلدهای 12 – 16- 32- 33- 37- 44. ناشر موسسه لغتنامه دهخدا
3- معین، دکترمحمد، فرهنگ فارسی. جلدهای 1 و 3، چاپ پنجم. موسسه انتشارات امیرکبیر 1362.
ب) کتب
1- ادیب، دکتر محمدحسین. پزشک قانونی، چاپ سوم، اتشارات شرکت سهامی چهره 1338.
2- پاد، دکتر ابراهیم، حقوق کیفری اختصاصی، جداول چاپ سوم 1352
3- حکمت، دکتر سعید، پزشکی قانونی چاپ سوم، اتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1366.
4- صانعی، دکتر پرویز. حقوقدان جزای عمومی. دو جلد چاپ چهارم. کتابخانه گنج دانش پاییز 1371
5- کاتوزیان، دکتر ناصر، مقدمه علم حقوق، چاپ ششم، نشر اقبال، 1364
6- نجم آبادی دکتر محمود – تاریخ طب ایران، جلد اول، چاپ اول، چاپهنر بخش 1341.
7- نوربها، دکتر رضا، زمینه حقوق جزای عمومی. چاپ اول، ناشر کانون وکالا دادگستری مرکز، زمستان 62
ج) تعذیرات
1- نروبها، دکتر رضاف حقوق کیفری عمومی، تقدیرات در دوره کارشناسی ارشد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، بهار 1370
د) نشریات حقوقی
1- روحانی فواد، قتل در قانون انگلستان، مجموعه حقوقی، سال دوم، شماره 470، سال 1317
3 منابع و مأخذ خارجی
الف ) به زبان عربی
1- عوده، عبدالقادر، التشریح الفبایی الاسلامی، الجزء الاول، بیروت. دارالکتاب العربی بدون تاریخ

---