بررسی موقعيت نفت و گاز کشور در بازارهای نفت و گاز جهان

قابل ویرایش 106 صفحه

مقدمه
1.ميزان ذخاير بالفعل و بالقوه نفت خام کشور و تاثير تزريق گاز بر آنها
ميزان ذخاير« نفت خام در جاي» کشور حدود 450 ميليارد بشکه تخمين زده مي شود. از اين ميزان، تا پايان سال 1380 جمعاً حدود 54 ميليارد بشکه از مناطق خشکي و دريايي برداشت شده است.
ميزان ذخاير بالفعل نفت خام کشور با توجه به ذخاير کشف شده جديد، حدود 37 ميليارد بشکه است. اين رقم بر اساس گزارش هاي ارائه شده از مناطق خشکي و اطلاعات نگارنده از مناطق دريايي است. ارقام رسمي ارائه شده با توجه به حجم ميعانات گازي و حجم نفت خام بالقوه از حدود 92 ميليارد بشکه تا 130 ميليارد بشکه بوده است.
ميزان ذخاير بالقوه نفت خام ( برداشت ثانويه) کشور حدود 50 ميليارد بشکه است. اين رقم، حدود 5 ميليارد بشکه نفت قابل بهره برداري- که در 50 تاقديس شناخته شده کوچک، واقع شده است ـ را شامل مي شود که هنوز حفاري اکتشافي در آنها شروع نشده است؛ 45 ميليارد بشکه ديگر نيز در مخازن نفتي شناخته شده واقع شده است.
تنها راه بالفعل نمودن حدود 45 ميليارد بشکه نفت موجود در مخازن ايران، تزريق گاز به ميزان لازم و کافي در آنهاست. ميزان گاز مورد نياز جهت تزريق در اين مخازن به منظور بالفعل نمودن اين ذخاير، حدود 20 ميليارد پاي مکعب در روز است. چنين حجمي از گاز مورد نياز را مي توان از ذخاير پارس جنوبي، پارس شمالي ( مخازن گاز کشف شده G و F واقع در خليج فارس)، گازهاي همراه که قسمت اعظم آن سوخته مي شود و ساير مخازن گاز ايران تامين نمود. بر اساس محسبات مهندسي مخازن انجام شده قبل و بعد از انقلاب، به ازاي تزريق 5/2 تا 4 هزار پاي مکعب گاز مي توان يک بشکه نفت اضافي از مخازن نفتي ايران به دست آورد.
بنابراين اگر قيمت نفت را حدود 24 دلار براي هر بشکه فرض نماييم « قيمت سايه اي» هزار پاي مکعب گاز، حدود 6 تا 10 دلار است. قيمت گاز صادراتي ايران به ترکيه بر اساس قيمت نفت 24 دلار، کمتر از 3 دلار براي هر هزار پاي مکعب در نظر گرفته شده است، ضمن آنکه فاصله آن حدود 1000 کيلومتر دورتر از محل تزريق است. علاوه بر اين، بايد به اين نکته توجه کرد که گاز تزريقي براي نسل هاي آينده باقي خواهد ماند.
ملاحظه مي شود که تزريق گاز در مخازن نفتي، با صرفه ترين نحوه استفاده از آن است. در عين حال، اين روش از نظر اصول، تنها راه صيانت از مخازن نفتي و تبديل نفت بالقوه به نفت بالفعل براي نسل هاي آينده کشور است.

فهرست مطالب:
1.ميزان ذخاير بالفعل و بالقوه نفت خام کشور و تاثير تزريق گاز بر آنها
سياستهاي تزريق گاز و مقايسه اي از ذخاير نفت و گاز ايران با ذخاير نفت
2.عربستان
3.فقدان سياست روشن منطقه اي و جهاني در بخش نفت و گاز
4.سوابق استعماري
1.فن آوري پيشرفته و تحميل آن به جهان سوم.
5.اعمال مقاصد شرکت هاي عامل نفت
1-5- ايجاد محيط استعماري
2-5- مقاومت ها و تلاش ها
3-5- تغيير شرکتهاي عامل نفت به شرکتهاي خدمات ايران ( OSCO)
6.مروري بر 22 سال گذشته
7.اولين پيشنهاد سرمايه گذاري در ايران از طرف شرکت ژاپني جپکس
8.عدم توفيق برنامه افزايش توليد
9.قرارداد سيري ـ توتال
10.قرارداد « الف» درود
11.تحقیق در مورد نوروز ـ سروش ـ شل
12.تحقیق در مورد سلمان
13.تحقیق در مورد مسجد سليمان
14.تحقیق در مورد LNG
15.تحقیق در مورد ارتقاء سقف توليد به 5 ميليون بشکه در روز
مقايسه قرارداد شرکت سابق خدمات نفتي ايران ( OSCO) با قراردادهاي
16.بيع متقابل
17.چگونه مي توان سقف توليد فعلي را ثابت نگه داشت
18.جمع بندي و نتيجه گيري
10. شرکت امريکايي SANTAFE
17. شرکت نفتي Elf .
مقاله دوم ضرورت تزريق گاز به ميدان هاي نفتي
تحليلي بر بخش بالادستي گزارش وزارت نفت تحت عنوان « نفت و توسعه ـ گزارش
اهم فعاليت هاي وزارت نفت 1379- 1376 »
1.ضرورت تزريق گاز به ميدان هاي نفتي
2.مبناي برنامه ريزي وزارت نفت
3.روش اجرايي سياست افزايش توليد و توسعه ظرفيت
4.نگاهي به پروزه هاي انجام شده يا در دست انجام
1-4. تحقیق در مورد سيري «A» و «E»
2-4. ميدان درود
3-4. ميدان سروش ـ نوروز
ج) انتقال گاز همراه ميدان هاي سروش و نوروز به جزيره خارک.
4-4. تحقیق در مورد فروزان ـ اسفنديار
5-4. تحقیق در مورد سلمان
6-4. تحقیق در مورد پارس جنوبي
7-4. تحقیق در مورد مسجد سليمان
8-4. تحقیق در مورد تبديل ميدان گازي سراجه جهت قله تراشي گاز تهران
5. جمع بندي و نتيجه گيري
منابع اصلي

منابع و مأخذ
منابع اصلي
خوانندگان محترم مي توانند براي کسب اطلاعات بيشتر در مورد مسائل فني مندرج در دو مقاله به منابع زير مراجه نمايند.
1.Madaoui, K. and Sakthkumar, S., "Lean Gas Injection in Water Flooded Oil Reservoir, a Systematic Investigation for Field Application", Presented at 7th European IOR Symposium, Moscow, Oct. 1993.
2 . Madaui, K., Sakthikumar, S., Thiebot, L., and BOUVIER, G.,
"Experimental and Numerical Investigation into the Feasibility of Gas Injection in Water Flooded Reservoirs",Presented at 21st Annual Convention of Indonesian Petroleum Association, Oct. 1992, Jakarta, Indonesia.
3. Onill N., "Fahud Field Review A Switch from Water to Gas Injection in Fahud Field (Oman),"SPE Paper 15 691 Presented at Fifth SPE in the Middle East Held in Bahrain", March 7-10, 1987
4. Saidi, A. M., "Twenty Years of Gas Injection History into Well Fractured Haft Kel Field (Iran)," SPE paper 35 309, presented at SPE Meeting Held in Villahermosa, Mexico, March. 3-7, 1996

1. نفت و توسعه، گزارش اهم فعاليت هاي وزارت نفت (1379- 1376)، اداره کل روابط عمومي وزارت نفت، خرداد 1380، صفحه 8. در اين مقاله هر جا از «گزارش وزارت نفت» نامبرده شده به منظور همين گزارش است.
2. Liquified Natural Gas
3. براي پيشنهاد طي گزارشي در تاريخ 30/5/1374 خدمت آقا يرفسنجاني رئيس جمهور وقت ارسال شد و ايشان طي پي نوشتي به وزير نفت، آقاي آقازاده نوشتند که « بررسي کنيد و توضيح دهيد».
4. Department of Energy
5. Energy Information Administration
6. صفحه 20 گزارش وزارت نفت.
7. گزارش IEA تحت عنوان سناريو با قيمت 20- 15 دلار براي هر بشکه در ماه آوريل 1999 در لندن منتشر شد و نگارنده طي گزارشي مورخ 18/5/1378 آن را خدمت آقا يخاتمي رئيس جمهور محترم ارسال نموده است.
8. صفحه 20 گزارش وزارت نفت.
9. گزارش IEA تحت عنوان سناريو با قيمت 20- 15 دلار براي هر بشکه، آوريل 1999 ـ لندن.
10. اطلاعات و مذاکرات نگارنده با کارشناسان نفتي نروژ، انگلستان و مکزيک.
11. اين مطلب به اطلاع مسئولان شرکت نفت آن کشور ( PEMEX) با اعداد و ارقام کامل رسيده است.
12. گزارشهاي ارائه شده مناطق خشکي و اطلاعات نگارنده از مناطق دريايي و تاقديس هاي کوچک موجود در کشور.
13. اين مطلب طي گزارشهاي متعد در سال 1371 خدمت آقاي رفسنجاني رئيس جمهور وقت و سپس در تاريخ 1/8/1379 با تفصيل و بررسي کامل خدمات آقاي خاتمي رئيس جمهور محترم ارسال شده است.
14. اين موضوع را ضمن مشاهده برنامه طرح و مذاکره با مسئولان تحقیق در مورد بالا بردن سقف توليد، حضوراً به استحضار متصديان مي رساندم.
15. اين نکته طي نشست هايي در سال هاي 1376 در بخش مطالعات بين المللي وزارت امور خارجه و سپس در سال 1380 در موسسه مطالعات بين المللي انرژي ارائه شده است.
16.Gaslift
17. اين موضوع طي گزارش مورخ 30/5/1374 خدمت آقاي رفسنجاني رئيس جمهور وقت ارسال شد. در اين گزارش عدم توانايي مخازن سيري E و A به ميزاني که شرکت نفت توتال ادعا کرده بود نيز با استدلال فني بحث شده است.
18. در حال حاضر که قرار است موضوع پايين تر بودن سطح توليد از ميزان مقرر در قرارداد به حکم ارجاع شود، آيا معقول تر نيست که با سطح توليد پايين تريبه حکم مراجعه نماييم؟ ضمن اين که در اين صورت صدمه کم تري نيز به مخزن وارد مي شود.
19. اين موضوع طي گزارش هاي متعدد مورخ 1/4/1377 و 19/8/1378 و 25/2/1378 خدمت آقاي زنگنه وزير نفت ارسال شده است.
20. به نمودار شماره 2 در پايان مقاله مراجعه شود.
21. نفت استخراجي معمولاً داراي مقداري گاز محلول است. نقطه حباب (Bubbl Point) فشاري است که کم تر از آن، اولين حباب گاز از نفت خارج مي شود.
22. اين مطلب براي اولين بار طي گزارش مورخ 2/4/1373 خدمت آقاي رفسنجاني رئيس جمهور وقت ارسال شد و ايشان طي پي نوشتي چنين اظهار کردند « نکات قابل توجهي دارد. گرچه تازه نيست و قبلاً مطرح بوده و به خصوص در مورد سرعت عمل تزريق و الويت استخراج پارس جنوبي و عدم عجله در فروش گاز به مسافت دور دست و اولويت مصرف داخلي در شرايط فعلي قيمت گاز، توجه ويژه لازم است.»
23. اين مطلب نيز طي گزارش مورخ 12/10/1373 خدمت آقاي رفسنجاني رئيس جمهور وقت ارسال گرديد.
24. اين مطلب طي نشستي که در تابستان 1379 در موسسه مطالعات بين المللي انرژي برگزار گرديد مطرح شد و گزارش مربوط به چاپ رسيد.
25. Sofre Gas

---