بررسی لايحه قضازدايی و حذف برخی عنوان‌های مجرمانه از قانون

قابل ویرایش 137 صفحه

چکیده
شناخت جرم و مجازات و نحوۀ اجرای آن به گونه ای که نتیجه بخش باشد و موجبات حفظ جامعه را در مقابل خطرات مجرمین فراهم کند از جمله مسائلی است که ذهن اکثریت افرادی که به نوعی مرتبط با این موضوع هستند را به خود جلب کرده.
در این میان تبیین جرم و تلاش در جهت تعیین مبانی آن و شناخت معیارها و اصول لازم برای جرم انگاری از زمان ظهور مکاتب حقوق کیفری تا حال حاضر می تواند نقش اساسی را در داشتن یک سیستم جنائی عالی داشته باشد.
تحقیق حاضر برای رسیدن به مجازات فایده مند، مجازات های اجتماعی را مدنظر قرارداده و در صدد بررسی قضازدائی به عنوان بهترین راهکار است به همین منظور به بررسی لایحه قضازدائی و حذف برخی عناوین مجرمانه که در 6 حوزه(زیست محیطی - امور پزشکی،بهداشتی ،درمانی ودامپزشکی- امور اقتصادی و دارا ئی- کار وامور اجتماعی ،حمل و نقل و نظام مهندسی معدن و ساختمان – ثبت اسناد واملاک وثبت احوال ) مطرح شده پرداخته ،عوامل توجیهی قضازدائی را عنوان کرده و در آخر اصلاح سیاست جنائی را پیشنهاد می کند.

مقدمه
حقوق کیفری اعمالی را که عموماً برای جامعه مضر محسوب می شود تعریف و کیفرهای مباشران آن اعمال را نیز مشخص می نماید در پی احراز عملی ارتکاب یک بزه، ضروری است که مباشر آن کشف شود، ادله جمع آوری گردد و در پایان یک فرآیند که عموماً قضائی است مجرم به کیفر خود برسد. در سالهای دور تمام دغدغه سیستم کیفری بر این بوده که با تحمیل شکنجه روحی و گاهی نیز بدنی، به عنوان انتقام، عمل مجرمانه مجرم را کیفر دهند اما آنچه امروزه مدنظر است شناخت شخصیت روان شناختی و واقعی مجرم علاوه بر شخصیت حقوقی بزهکار است.
به نظر می رسد نگرشی که نسبت به جرم و مجرم وجود داشته است (اینکه جرم عملی مذبون و مجرم باید طرد گردد) در قانون ما نیز نفوذ کرده بود تمامی جرم ها با مجازاتهای سنگین پاسخ داده می شدند هر چند قانون کشور ما قبل و بعد از انقلاب بارها اصلاح شده هنوز در بعضی از آنها سختی را می توان احساس کرد، هنوز هم در بسیاری از آنها مجازاتهای سالب آزادی که به منزله حذف موقت از جامعه است حرف اول را می زند هنوز در برخی از آنها طرد کلی بزهکار (اغدام) از جامعه به چشم می خورد. مطمئناً چنین قوانینی نمی تواند با وضع امروزی جامعه تطابق داشته باشد علاوه بر این موجب ناکارآمدی نظام قضائی خواهد شد چرا که رسیدگی به تک تک جرایمی که مجازات حبس یا سنگین تر در قانون برای آن مقدر شده حتی اگر عمل ارتکابی بسیار بی اهمیت باشد باید تحت سیطره قوه قضائیه صورت گیرد و همین دلیل اطاله دادرسی و ده ها مشکل دیگر را به وجود می آورد.
راه حلی که بیشتر صاحبنظران ارائه می کنند قضازدائی و جرم زدائی است در این تحقیق سعی شده به بررسی این دو موضوع پرداخته شود و به طور خاص لایحه ای که تقدیم مجلس شده مورد ارزیابی قرار گیرد.

فهرست مطالب:
مقدمه
الف تعریف مسأله و سؤالهای اصلی تحقیق
ب)سابقه و ضرورت تحقیق
پ)فرضیات تحقیق
ت)دلیل انتخاب موضوع
ث)روش بررسی
ج)اصطلاحات و مفاهیم پایه (واژه شناسی
1)قانون
2)جرم
3)پدیده جنائی
4)سیاست جنائی
5)قضازدائی
6)جرم زدائی
7)کیفر زدائی
فصل اول جرم انگاری
1 ـ 1 )جرم انگاری و هدف آن
1 ـ2 )جرم انگاری از دیدگاه مکاتب حقوق کیفری
1 ـ2 ـ1 )مکتب فایده اجتماعی
1 ـ 2 ـ 2 )مکتب عدالت مطلق
1 ـ2 ـ3 )مکتب کلاسیک
1 ـ2 ـ4 )مکتب تحققی
1 ـ2 ـ5 )مکتب دفاع اجتماعی
1 )مکتب اثباتی انتقادی
2 )مکتب اصالت عمل کیفری
3 )دفاع اجتماعی ترکیبی
4 )مکتب نفی حقوق جزا
5 )مکتب دفاع اجتماعی نوین
6 )دفاع اجتماعی بر مبنای عدالت ترمیمی
1 ـ2 ـ6 )مکتب نئوکلاسیک
1 ـ2 ـ7 )مکتب نئوکلاسیک جدید
1 ـ3 )منابع شرعی جرم انگاری
1 ـ3 ـ1 )کتاب
1 ـ3 ـ2 )سنت
1 ـ3 ـ3 )اجماع
1 ـ3 ـ4 ) عقل یا قیاس
1 ـ 4 )مراجع داخلی جرم انگاری
1 ـ4 ـ 1 )قانون
1 ـ4 ـ 2 ) آئین نامه
1 ـ4 ـ3 ) مراجع مکمل
1 ـ5 )علوم مرتبط با جرم زدائی
1 ـ5 ـ1 ) جامعه شناسی کیفری
1 ـ5 ـ2 ) جرم شناسی
1 ـ5 ـ3 )روانشناسی جنائی
فصل دوم راهکارهای نوین در عرصه سیاست جنائی
2 ـ 1 )راهکارهای قوه قضائیه در راستای بهبود بخشیدن به مشکلات قوه قضائیه
2 ـ 1 ـ1 )اصلاح ساختار نظام قضائی کشور
2 ـ 1 ـ2 )استفاده از تعدد قضات
2 ـ 1 ـ 3 )تخصصی کردن رسیدگی به دعاوی
2 ـ 1 ـ4 )تثبیت و توسعه شوراهای حل اختلاف و استفاده از روش داوری و حکمیت در
حل وفصل دعاوی
2 ـ 1 ـ5 )بالا بردن سطح علمی مراکز آموزش حقوقی و قضات
2 ـ1 ـ 6 )بازنگری و اصلاح قوانین
2 ـ1 ـ7 )لایحه قضازدائی
2 ـ2 )قضازدائی و جرم زدائی
2 ـ2 ـ1 )قضازدائی
2 ـ2 ـ2 )مفهوم قضا زدائی
2 ـ2 ـ3 )مفهوم قضازدائی در عمل
2 ـ2 ـ4 )قضازدائی و قانون اساسی
2 ـ2 ـ5 )قضازدائی و حقوق اداری
2 ـ2 ـ6 )جرم زدائی
2 ـ2 ـ7 )مفهوم جرم زدائی
2 ـ2 ـ8 )انواع و کارکردهای جرم زدائی
2 ـ2 ـ 9 )جرم زدائی عملی
2 ـ2 ـ10 )نسبت جرم زدائی و قضازدائی
2 ـ2 ـ11 )جرم زدائی و قانون اساسی
2 ـ2 ـ12)جرم زدائی و حقوق اداری
2 ـ2 ـ13 )نتیجه گیری
فصل سوم دلایل توجیهی لایحه
مقدمه
3 ـ1 )مقتضیات زمان و مکان
3 ـ1 ـ 1 )مقتضیات زمان و مکان در قلمرو حقوق کیفری
3 ـ2 )تورم کیفری
3 ـ2 ـ1 )علل و افزایش جمعیت کیفری
3 ـ3 )قضازدائی راهی به سوی تعدیل قوانین کیفری
فصل چهارم لایحه قضازدائی و حذف برخی عناوین مجرمانه از قانون
4 ـ1 )تقدیم لایحه قضازدائی به مجلس از سوی رئیس جمهور
4 ـ2 )فرایند کار لایحه
4 ـ3 )ملاحظاتی درباره محتوی لایحه
4 ـ4 )مقدمه توجیهی
4 ـ5 )کمیسونهای مربوطه
4 ـ6 )تفکیک حوزه ها و بررسی مواد
4 ـ6 ـ1 )حوزه آلودگی هوا
4 ـ6 ـ2 )حوزه منابع طبیعی
4 ـ6 ـ3 )حوزه شکار و صید
4 ـ6 ـ4 )حوزه آب
4 ـ6 ـ5 )حوزه امور پزشکی ،بهداشتی ،درمانی و دامپزشکی
4 ـ6 ـ6 )حوزه کار و امور اجتماعی
4 ـ6 ـ7 )حوزه حمل و نقل.
4 ـ6 ـ8 )حوزه مالیاتهای مستقیم و غیر مستقیم
4 ـ6 ـ9)حوزه ثبت احوال
4 ـ6 ـ10 )حوزه ثبت اسناد
4 ـ7 )بررسی کلی لایحه
4 ـ8 )اصلاح قوانین و تصحیح سیاست جنائی
4 ـ8 ـ1 )اقدام های پیشنهادی
4 ـ8 ـ2)نتیجه گیری
منابع و مأخذ

منابع و مأخذ
1 )آخوندی ،محمود، 1369،آئین دادرسی ،تهران،وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ،جلد3
2 ) ضیائی بیگدلی، محمد رضا، 1380، اسلام و حقوق بین المل، تهران ، کتابخانه گنج دانش
3 ) اسدی ، احمد، 85، پیش به سوی جایگزین های نوین (نقدی بر مجازات حبس ، تهران، کوهسار
4) مظلومان، رضا،1351 ، جرم شناسی و جامعه شناسی کیفری، تهران، اقبال
6 ) اردبیلی، محمد علی 1385، حقوق جزای عمومی، تهران، نشر میزان ، جلد 1
7 ) اردبیلی، محمد علی 1385، حقوق جزای عمومی، تهران، نشر میزان ، جلد 2
8 ) فرجاد، محمد حسین، 1371، روانشناسی و جامعه شناسی جنائی ، تهران، چاپخانه نیکان (همراه با همکاری نشر ویستار)
9) نوربها، رضا، 1386، زمینه حقوق جزای عمومی ، تهران، نشر میزان
10) حسینی سید محمد، 1383، سیاست جنائی در اسلام و در جمهوری اسلامی ایران، تهران، دانشگاه تهران.
11)کی نیا ،مهدی،1374،علم جنائی ،تهران ،دانشگاه تهران ،جلد3
12) بولک، برنار، 1387، کیفر شناسی و ترجمه علی نجفی (ترجمه علی نجفی ابرند آبادی) تهران، مجمع، علمی و فرهنگی مجد
13)بروجردی- مقدادی، محمدرضا - لیلا، 1384، کیفر شناسی نوین یا کیفر های اجتماعی و تجربه ایران و دنیای معاصر، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد
14 ) صلاحی ، جادید،1386 ،کیفری شناسی و دیدگاه های جدید، تهران، بنیاد حقوقی میزان
15)منتظری،حسینعلی،1371،مبانی فقهی حکومت اسلامی،ترجمه محمود صلواتی،تهران ،دانشگاه تهران
16) رضائی، حسن،1382، مقتضیات زمان و مکان در نظام کیفری اسلامی با تاکید بر نظریه اسلام و مکان حضرت امام،قم ،دفتر نشر عقاید اسلامی

مقاله
17)امیری ،حسینعلی ،3/3 / 1385 ،تئوری قضازدائی ادبیات تازهای را وارد مباحث حقوقی کرد،
خبرگزاری فارس ،شماره 85030206650
18)مصباح موسوی ،سید کاظم ،تحلیل نظریه جان هال (پیرامون عصریت کلام و معرفت دینی )،
مجله کیهان فرهنگی ،شماره133
19)کلانتری کیومرث ،1382،تورم کیفری در ایران مجموعه مقالات پیشگیری از وقوع جرم ، رضائی
20)محمد حسین زاده ،عبدالرضا ،1382 ،جایگاه پیشگیری از وقوع جرم در تعالیم اسلام ،مجموعه
مقالات پیشگیری از وقوع جرم
21)عادل ،حداد 2/8/86 ،راهکارهای قوه قضائیه در راستای بهبود بخشیدن به مشکلات قوه قضائیه
،ایسنا
22)نجار ذوکلائی،علی ،1382 ،روانشناسی و پیشگیری از وقوع جرم،مجموعه مقالات همایش علمی
ـ کاربردی
23)دری نجف آبادی ،1387،سیاست های مهم قوه قضائیه ،ارومیه خبر گزاری آفرینش
24)امیری ،موسی ،1387 ،شوراهای حل اختلاف در قضازدائی ،تبلیغات
25)صادقیان ،آرش ،16/9 /1386 ،قضازدائی ،روزنامه اعتماد ملی ،شماره807
26)خرم آبادی ،عبدالصمد ،1386 ،قضازدائی راهی به سوی تعدیل قوانین کیفری ،نشریه مأوی
27)محمدی ،داود ،1382 ،قوه قضائیه و پیشگیری از وقوع جرم،مجموعه مقالات همایش علمی ـ
کاربردی
پایان نامه
28)جاهد، محمد علی،1383 ضرورت جرم زدائی در حقوق کیفری ایران ،دانشگاه مازندران

قوانین
1 ) اصلاحی قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 1351
2 ) آئین نامه اصلاحی ثبت شرکت ها مصوب 1340
3 ) قانون الزام شرکت ها و موسسات ترابری جاده ای به استفاده صورت وضعیت مسافری و بار نامه ،مصوب81
4 ) قانون امور حسبی مصوب 1391
5 ) قانون تاسیس سازمان نظام دامپزشکی ج. ا . ا مصوب 79
6 ) قانون تاسیس شزکت سهامی خاص پایانه های عمومی وسایل نقلیه باربری مصوب 67
7 ) قانون تشکیل سازمان نظام پزشکی ج.ا.ا. مصوب 1374
8 ) قانون ثبت احوال مصوب 55
10 ) قانون ثبت اسناد و املاک 1310
11 ) قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 68
12 ) قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع مصوب 46
13 ) قانون حفاظت و بهره برداری از منابع آبزی ج. ا.ا. مصوب 74
14 ) قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب 53
15 ) قانون دفاتر اسناد رسمی – مصوب 1316
16 ) قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران مصوب 1354
17 ) قانون سازمان دامپزشکی مصوب 50
18 ) قانون کار مصوب 68
19 ) قانون کانون کار شناسان رسمی دادگستری مصوب 1381
20 ) قانون مجازات اسلامی
22 ) قانون مربوط به امور پزشکی داروئی مواد خوردنی و آشامیدنی 1334
23 ) قانون مواد خوردنی آشامیدنی و آرایشی و بهداشتی مصوب 46
24 ) قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا – مصوب 74
25 ) قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرایم رانندگی مصوب 76
26 ) قانون نظام صنفی مصوب82
28) ماده واحد حفظ اعتبار سجلی و جلوگیری از تزلزل آنها ،مصوب 67

اختصارات
ج . ا . ا جمهوری اسلامی ایران
ق م . ا قانون مجازات اسلامی

---