تحلیل حقوقی جرم نشر اکاذیب در رسانه های جمعی

قابل ویرایش 33 صفحه

مقدمه:
انتشار و اشاعه با سوء نیت اخبار دروغ و وقایع خلاف واقع انتشار و اشاعه اخبار دروغ و وقایع خلاف واقع به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی را نشر اکاذیب گویند. به عبارت دیگر، مقصود از اشاعه اکاذیب آن است که مرتکب مطالب و کارهایی را که می داند حقیقت ندارد، عملا و عامدا علیه شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی شایع و اظهار کند و بدون این که اعمال معینی را به افراد معینی نسبت دهد، اخبار یا مطالب بی اساس و دروغ را بیان کند. رسانه ها تاثیری عمیق و گسترده بر اخلاق و تفکر اجتماعی آحاد افراد جامعه دارند که امروزه با توجه به گسترش روز افزون تکنولوژی های انتقال اطلاعات در گسترده ترین ابعاد، امکان رخداد جرائمی چون نشر اکاذیب در فضای رسانه ای بسیار محتمل خواهد بود؛ لذا پیش بینی قانونگذار در زمینه کیفیات این رخداد و ارکان مجرمانه این جرم بسیار حیاتی است.
با نگاهی گذرا به گذشته رسانه ها، معین است که مثلا در حوزه روزنامه نگاری،روزنامه نگاران فراوانی در طول تاریخ به چوبه دار آویخته شده و یا تهاجم حکومت ها به رسانه ها با حربه و سلاح سانسور بوده است. شیخ احمد رومی در سال1895، سید جمال الدین اسدآبادی در سال 1901، جهانگیر صوراسرافیل و ملک المتکلمین در سال 1908، شیخ محمد خیابانی در سال 1919، میرزاده عشقی در سال 1924، فرخی یزدی در سال 1939، محمد مسعود در سال 1948، کریم پورشیرازی در سال 1955، خسرو روزبه در سال 1958، خسرو گلسرخی در سال 1974 و بسیاری دیگر از کسانی که در راه آزادی بیان - صرف نظر از نوع بیانشان - جان خود را از دست دادند نمونه هایی از این دست روزنامه نگاران هستند بنابراین بیش از 90درصد از تاریخ روزنامه نگاری همواره با سانسور و تهدید و... همراه بوده است.
اما این همه بعد قضیه نیست بلکه گاهی روزنامه نگاران و اصحاب رسانه یا مولفین و مصنفین، خود موجب ورود ضرر و زیان نابه جا و غیرقانونی به اشخاص به ویژه از طریق نشر اکاذیب می شوند که باید در قوانین مختلف برای جبران آن راهکارهایی مهیا شود.

فهرست مطالب:
مقدمه
رسانه ها
تحلیل حوزه قضایی از نشر اکاذیب رسانه ای
اینترنت
بررسی حقوقی ارکان مجرمانه نشر اکاذیب در رسانه ها
عنصر مادی جرم هتک حرمت و نشر اکاذیب
رکن معنوی جرم هتک حرمت و نشر اکاذیب
مقایسه نشر اکاذیب رسانه ای با افترا و قذف و توهین
شیوه های جبران خسارت رسانه ها در قالب قانون
نتیجه گیری
منابع و مآخذ

منابع و مأخذ:
1) حقوق کيفري اختصاصي1 استاد ابراهيم ياد انتشارات دانشگاه تهران 1352صفحه352
2) مفهوم تشويش اذهان عمومي نگارنده-روزنامه حيات نو مورخ 2/8/81 و مقاله غيرمجرمانه روزنامه شرق مورخ 83/10/17
3) مقدمه ای بر مسئولیت مدنی ناشی از ارتباطات اینترنتی، باقر انصاری، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 62
4) قواعد عمومی قراردادها، ناصر کاتوزیان، جلد4، چاپ دوم، شرکت انتشارات تهران، 1376
5) مسئولیت مدنی، حسینعلی حسینی نژاد، انتشارات جهاد دانشگاهی شهید بهشتی، 1370
6) مسئولیت مدنی رسانه های گروهی، باقر انصاری-جهانسوز شیخ الاسلامی کندولوسی-مهدی مهدیزاده-پروانه تیلا، انتشارات تدوین و تنقیح قوانین ریاست جمهوری، 1381
7) مسئولیت مدنی، علیرضا باریگلو، نشر میزان، 1387
8) مبانی مسئولیت مدنی، سید مرتضی قاسم زاده، نشر میزان، 1383
9) ضمان قهری، ناصر کاتوزیان، نشر میزان، 1378
10) الزامهای خارج از قرارداد، ناصر کاتوزیان، نشر میزان، 1378
11) قانون مجازات اسلامی
12) حریم خصوصی افراد در جریان بین الملل داده ها، حسن نورالهی بیدخت (مترجم)، نشریه رسانه، سال دهم، شماره 2
13) حقوق اساسی جمهوری اسلامی، سید محمد هاشمی، جلد 2، قم، 1357
14) مقاله مالکیت فکری، دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان؛ بهار 89، پورقربان- عجم اکرامی تحت نظر علیرضا حسنی
15) حقوق رسانه،پیتر کری،جوساندرز ترجمه حمید رضا ملک محمدی نشر میزان 1386
16) جرائم مطبوعاتی، عباس شیخ الاسلامی، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 1380

---