بررسی فقهی و حقوقی تکرار جرم و سیر تحولات تقنینی آن در نظام کیفری ایران
تعداد صفحات : 120 قابل ویرایش
چکیده
جرم و پدیده مجرمانه همواره برای جامعه بشری خطرناک بوده است . اما گاهی اوقات جرم بواسطه حالت خاصی جامعه را تهدید ویژه می کند و خطرات جبران ناپذیری برای فرد و جامعه همراه دارد . برای جلوگیری از ارتکاب چنین اعمال مجرمانه ای قانونگذار تدابیر خاصی اندیشیده است . تشدید مجازات در صورت تعدد و تکرار جرم از جمله این تدابیر است که مورد توجه اکثر حقوقدانان قرار گرفته است. تکرار جرم حالت کسی است که پس از محکومیت قطعی در دادگاه صالح، مرتکب جرم دیگری شود . این پدیده از جمله دقیق ترین و سخت ترین مباحث حقوق کیفری است از آن جهت که هم با مسائل جزایی مرتبط است و هم با مسائل اجتماعی و هم با عدالت و اجرای آن . این موضوع به عنوان معضل مشترک تمام نظام های حقوق کیفری جهان مطرح است .اسلام نیز قرنها پیش به این امر دقت داشته و به تشدید مجازات در صورت تکرار جرم پرداخته است . با این حال بحثی با عنوان مستقل تکرار جرم در کتابهای فقهی مطرح نشده ولی در ضمن مباحث به آن اشاره شده و مبانی آن تشریح شده است . تکرار جرم حالتی است که شخص به خاطر ارتکاب جرم و بعد از اجرای حکم محکومیت جزایی قبلی، مجددا مرتکب جرم دیگری شده باشد ، برای تحقق تکرار جرم ، لازم است که لااقل دو محکومیت جزایی وجود داشته باشد. امروزه کیفیت و حدود تاثیر تکرار جرائم بر مجازات در حقوق جزا از مباحث قابل توجه و جدی است . با توجه به اینکه قانون مجازات اسلامی نیز بر گرفته از نظام کیفری و فقه اسلامی است ، لذا بررسی نظام جزایی اسلام در فقه و مذاهب مختلف در این مورد امری ضروری به نظر می رسد . در مبحث تکرار جرم که بیشتر در بحث حدود مطرح شده است فقیهان به تشدید مجازات حکم کردند. در این پژوهش سعی شده تکرار جرم در فقه خاصه وعامه و همچنین در حقوق جزا با توجه به سیر تاریخی و مجازاتهای چهارگانه به صورت مجزا بررسی شود.
واژگان کلیدی : تکرار جرم، بررسی فقهی، بررسی حقوقی، تشدید مجازات، سیر تقنینی
مقدمه. 1
الف) بیان مسأله. 1
ه)پیشینه تحقیق. 3
و) اهداف تحقیق. 3
1-بررسی فقهی و حقوقی تکرار جرم و سیر تحولات تقنینی آن در نظام کیفری ایران. 3
فصل اول : کلیات.. 5
مبحث اول : مفاهیم و اصطلاحات. 6
گفتار اول : مفهوم تکرار جرم. 6
بند اول : مفهوم تکرار جرم در حقوق ایران. 6
بند دوم : تعریف حقوق دانان از تکرار جرم. 7
بند سوم : مفهوم فقهی تکرار جرم. 8
گفتار دوم : تعدد جرم. 10
بند اول : مفهوم تعدد جرم. 10
بند دوم : مقایسه تکرار و تعدد جرم. 12
گفتار سوم : سابقه تاریخی تکرار جرم. 12
گفتار چهارم : تشدید مجازات. 13
بند اول : تعریف تشدید مجازات. 14
بند دوم : اقسام تشدید مجازات. 14
گفتار پنجم : حکم،مبنا و هدف تشدید مجازات در تکرار جرم. 15
بند اول : حکم تشدید مجازات در تکرار جرم. 15
بند دوم : مبنای تشدید مجازات در تکرار جرم. 17
بند سوم : هدف یا حکمت تشدید مجازات در تکرار جرم. 17
گفتار ششم : آیات مورد استناد به تشدید مجازات در صورت تکرار جرم 18
مبحث دوم : انواع تکرار، حدود تشدید و مطالب مرتبط با آن. 20
گفتار اول : انواع تکرار جرم. 21
بند اول : تکرار جرم موقت و دائم. 21
بند دوم : تکرار جرم تصاعدی و ساده. 22
بند سوم : تکرار جرم عام و خاص. 23
گفتار دوم : اقسام تکرار کنندگان جرم. 23
بند اول : تکرار کنندگان جرم از نظر سن. 23
بند دوم : تکرار کنندگان جرم از نظر جنس. 24
بند سوم : تکرار کنندگان جرم مجرد و متأهل. 24
بند چهارم : تکرار کنندگان جرم ساده و حرفه ای. 24
گفتار سوم : طرق مختلف مجازات تکرار جرم. 25
بند اول : از نظر ماهیت جرایم ارتکابی. 26
بند دوم : از نظر فاصله زمانی بین محکومیت اول و جرم ارتکابی ثانوی 26
گفتار چهارم : حدود تشدید مجازات در تکرار جرم. 27
بند اول : حدود تشدید در قانون و حقوق. 27
بند دوم : حدود تشدید در فقه امامیه. 28
گفتار پنجم : تکرار جرم از منظر جرم شناسی و آیین دادرسی کیفری 30
بند اول : تکرار جرم از منظر جرم شناسی. 31
بند دوم : تکرار جرم و آیین دادرسی کیفری. 33
فصل دوم : جایگاه تکرار جرم در فقه امامیه و حقوق کیفری 34
مبحث اول : جایگاه فقهی تکرار جرم. 35
گفتار اول : مبانی تکرار جرم در حقوق جزای اسلام. 35
گفتار دوم : قاعده تکرار جرم حدی. 36
گفتار سوم : تکرار جرم در انواع حدود. 37
بند اول : تکرار جرم در زنا. 37
بند دوم : تکرار جرم در لواط. 38
بند سوم : تکرار جرم در مساحقه. 39
بند چهارم : تکرار جرم در قذف. 40
بند پنجم : تکرار جرم در شرب مسکر. 42
بند ششم : تکرار جرم در قوادی. 43
بند هفتم : تکرار جرم در سرقت. 44
بند هشتم : تکرار جرم در ارتداد. 44
بند نهم : تکرار جرم در محاربه. 45
گفتار چهارم : تکرار جرم در قصاص و دیات. 46
گفتار پنجم : تکرار جرم در تعزیرات. 47
بند اول : اقوال فقها. 47
بنددوم : بررسی و تحلیل. 48
مبحث دوم : جایگاه حقوقی تکرار جرم. 51
گفتار اول : تکرار جرم در حدود بر اساس قانون سال 1370 و 1392 51
بند اول : تکرار جرم در زنا. 51
بند دوم : تکرار جرم در لواط و مساحقه. 52
بند سوم : تکرار جرم در قذف. 53
بند چهارم : تکرار جرم در شرب خمر. 53
بند پنجم : تکرار جرم در سرقت حدی. 54
بند ششم : تکرار جرم در محاربه. 54
گفتار دوم : تکرار جرم در قصاص و دیات بر اساس قانون سال 1370 و 1392 55
گفتار سوم : تکرار جرم در قانون تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده 1375 56
گفتار چهارم : حدود اجرای تشدید در تکرار جرایم تعزیری و بازدارنده 57
بند اول : استفاده از مجازات های تکمیلی و تتمیمی در تشدید مجازات 59
بند دوم : حدود اجرای تشدید مجازات از نظر اداره حقوقی قوه قضائیه 59
بند سوم : عدم عدول از حداکثر مجازات در صورت تکرار برخی از جرایم تعزیری. 61
فصل سوم : تحولات تقنینی تکرار جرم.. 63
مبحث اول : سیر تقنینی مقررات تکرار جرم در قانون مجازات تا قبل از نقلاب. 64
گفتار اول : تکرار جرم معیار عام تشدید مجازات در سیر قوانین تصویبی 64
گفتار دوم : تکرار جرم در قانون جزای عرفی 1294 هجری شمسی. 65
گفتار سوم : تکرار جرم در قانون مجازات عمومی 1304. 67
بند اول : پذیرش افتراقی الگوی کیفری در قانون مجازات عمومی 1304 67
بند دوم : شرایط تحقق تکرار جرم در قانون مجازات عمومی 1304. 69
بند سوم : ایرادات و انتقادات وارد بر قانون مجازات عمومی. 75
گفتار چهارم : تکرار جرم در قانون اصلاحی مصوب 1310. 77
گفتار پنجم : تکرار جرم در قانون مجازات عمومی 1352. 78
مبحث دوم : سیر تقنینی مقررات تکرار جرم در قانون مجازات بعد از انقلاب 80
گفتار اول : تکرار جرم در قانون راجع به مجازات اسلامی 1361. 80
گفتار دوم : مواد قانون مجازات اسلامی 1370 در خصوص تکرار جرم 83
گفتار سوم : شرایط تحقق تکرار جرم در قانون مجازات اسلامی 1370 83
بند اول : تکرار کننده جرم. 84
بند دوم : ماهیت جرم قبلی. 84
بند سوم : حکم دادگاه. 85
بند چهارم : محکومیت به مجازات تعزیری یا بازدارنده. 85
بند پنجم : اجرای مجازات. 86
بند ششم : ارتکاب جرم قابل تعزیر. 88
گفتار چهارم : بررسی تکرار جرم در قانون مجازات اسلامی 1392. 89
بند اول : شروط تحقق تکرار جرم در قانون مجازات اسلامی 1392. 89
بند دوم : مجازات تکرار جرم در قانون مجازات اسلامی 1392. 92
بند سوم : جمع تشدید و تخفیف مجازات در خصوص تکرار کنندگان جرم بر اساس قانون مجازات اسلامی 1392. 93
گفتار پنجم : اختیار تشدید مجازات تکرار جرم در قوانین قبل و بعد از انقلاب. 93
نتیجه گیری و پیشنهادات. 95
پیشنهادات. 96
فهرست منابع. .
الف: منابع فارسی. 97
ب: منابع عربی. 99