بررسی ماده 1104 قانون مدنی و مقایسه آن با حقوق مصر
تعداد صفحات : 157 قابل ویرایش
برای اینکه حقوق و قوانین موضوعه ، به هدف نهایی خود که همانا برقراری نظم در جامعه می باشد برسد ، لازم است که رعایت قواعد و تمهیدات آن که به طور خاص در متون قانونی متبلور می گردد اجباری باشد ، چراکه دستوراتی که نتواند اجرای خود را بر دیگران تحمیل کند حقوقی محسوب نمی شود و حتی اگر در زمره مواد قانونی آورده شود ، تنها توصیه ای اخلاقی بشمار می رود . از اینرو می توان به ماده 1104 قانون مدنی ایران اشاره کرد که مقرر می دارد : "زوجین باید در تشیید مبانی خانواده و تربیت اولاد با یکدیگر معاضدت نمایند" .
حال با توجه به اینکه عرف امروزی ، همانگونه که انجام برخی وظایف از جمله کسب درآمد و تامین حوائج مادی خانواده را بر عهده مردان قرار داده است ، در مقابل انجام امور منزل را از وظایف زنان می داند و یا اینکه حتی به موجب برخی مواد قانونی،زن می تواند اجرت المثل امور و یا هزینه هایی که به دستور شوهر و بدون قصد تبرع در منزل وی انجام داده است را از شوهر مطالبه نماید و از طرفی در شرع ما ، الزام زن به انجام کارهای منزل و یا بیرون از منزل ممکن نیست ، لذا ضرورت ایجاب می نماید که جمع مراتب فوق با ماده صدر الذکر مورد بررسی قرار گرفتهواز اینرو پژوهش حاضر در راستای تبیین و تشریح این موضوع کوشیده است .
با توجه به مراتب فوق و در راستای الزام زوجین به تشیید در مبانی خانواده ، اگرچه امروزه اشتغال و فعالیت اقتصادی زن در بیرون از خانه ، تا حدود زیادی پذیرفته شده و حتی از نظر شرعی نیز مورد سفارش قرار گرفته است ، لیکن با توجه به اینکه از یک سو عرف امروزی ، زن را مکلف به تامین هزینه های زندگی مشترک با شوهر نمی داند و از سوی دیگر ، کلیت اشتغال زن از منظر فقهی و قانونی ، منوط به اجازه و رضایت شوهر می باشد ، لذا زن تکلیفی در خصوص اشتغال و کسب درآمد ، به منظور تامین هزینه ها و مخارج زندگی مشترک با شوهر ندارد و نتیجتاً این امر از مصادیق معاضدت وی در تشیید مبانی خانواده به شمار نمی رود و بنابراین اولاً الزام و اجبار زن به اشتغال و فعالیت اقتصادی به منظور کسب درآمد ، به استناد تکلیف قانونی وی مبنی بر معاضدت در تشیید مبانی خانواده ممکن نمی باشد و ثانیاً ، قوانین و ضمانت اجراهای قانونی پیش بینی شده در قوانین موضوعه ایران که در راستای امکان مطالبه و اخذ هزینه های پرداخت شده توسط زن از شوهر و یا مطالبه اجرت المثل کارها و اموری که زن در منزل شوهر و به دستور وی انجام داده است ، تدوین گردیده اند ، قابل توجیه می باشد .
همچنین باید توجه داشت که معاضدت ذکر شده در ماده مزبور ، مفهومی عرفی است که ریشه در شرع مقدس اسلام ( اعم از کتاب و سنت ) و اراده قانونگذار دارد و هدف از آن تضمین حقوق فردی و جمعی افراد در خانواده می باشد که البته اگرچه قانونگذار در راستای تحقق و تضمین اجرای اراده خود ، ضمانت اجراهایی را هم در این خصوص در نظر گرفته است ، لیکن این موضوع الزاماً به معنای حصول نتیجه مطلوب در پی توسل به این ضمانت اجراهای قانونی نیست .
مقدمه
الف . موضوع تحقیق ( بیان مساله ) .. 1
ب . ضرورت تحقیق . 3
پ . سوالات اصلی تحقیق .. 4
ج . فرضیات تحقیق . 5
چ . پیشینه و سوابق تحقیق .. 6
ح . روش تحقیق . 7
خ . ساختار و سازماندهی تحقیق .. 8
فصل اول : کلیات 9
مبحث اول : مفاهیم ، تعاریف و پیشینه قوانین حقوق خانواده در ایران و مصر .. 11
گفتار اول : خانواده 12
بند اول : مبانی و پیشینه تشکیل خانواده . 14
بند دوم : اهمیت تحکیم روابط در خانواده 15
بند سوم : نقش خانواده در تربیت اولاد 17
بند چهارم : پیشینه قوانین حقوق خانواده در ایران و مصر . 18
گفتار دوم : تشیید ، معاضدت و تربیت 22
بند اول : اهمیت معاضدت زوجین در تشید مبانی خانواده . 24
بند دوم : اهمیت معاضدت زوجین در تربیت اولاد . 25
بند سوم : اشکال و ابعاد تربیت اولاد .. 26
مبحث دوم : ماده 1104 قانون مدنی و مستندات قانونی و فقهی آن . 28
گفتار اول : معاضدت زوجین درتشیید مبانی خانواده . 30
بند اول : از منظر قانون . 31
بند دوم : از منظر کتاب و سنت 34
گفتار دوم : معاضدت زوجین در تربیت اولاد .. 37
بند اول : از منظر قانون . 38
بند دوم : از منظر کتاب و سنت 41
فصل دوم : تکالیف زوجین و مصادیق معاضدت در تشیید مبانی خانواده در ایران و مصر .. 44
مبحث اول : تعهدات و تکالیف مشترک و اختصاصی زوجین و مصادیق آن . 46
گفتار اول : تعهدات و تکالیف مشترک میان زوجین 48
بند اول : سکونت مشترک .. 49
بند دوم : حسن معاشرت . 52
بند سوم : وفاداری . 55
گفتار دوم : تعهدات و تکالیف اختصاصی زوج 58
بند اول : ریاست و اداره خانواده 59
بند دوم : پرداخت نفقه زوجه .. 62
بند سوم : پرداخت اجرت المثل به زوجه . 68
گفتار سوم : تعهدات و تکالیف اختصاصی زوجه .. 71
بند اول : تمکین عام .. 72
بند دوم : تمکین خاص . 76
مبحث دوم : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از تخلف زوجین از معاضدت 79
گفتار اول : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از تخلف زوجین از انجام وظایف مشترک 80
بند اول : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از عدم سکونت مشترک .. 81
بند دوم : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از عدم حسن معاشرت . 84
بند سوم : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از عدم وفاداری . 86
گفتار دوم : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از تخلف زوج از انجام وظایف اختصاصی . 89
بند اول : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از عدم اداره خانواده 90
بند دوم : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از عدم پرداخت نفقه زوجه .. 92
بند سوم : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از عدم پرداخت اجرت المثل . 96
گفتار سوم : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از تخلف زوجه از انجام وظایف اختصاصی . 99
بند اول : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از عدم تمکین عام 100
بند دوم : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از عدم تمکین خاص 104
فصل سوم : تکالیف زوجین و مصادیق معاضدت در تربیت اولاد در ایران و مصر .. 108
مبحث اول : تعهدات و تکالیف مشترک و اختصاصی زوجین و مصادیق آن .. 110
گفتار اول : تعهدات و تکالیف مشترک میان زوجین . 111
بند اول : نگهداری اولاد 112
بند دوم : تربیت اولاد . 117
گفتار دوم : تعهدات و تکالیف اختصاصی زوج 120
بند اول : پرداخت نفقه اولاد . 121
بند دوم : ولایت بر اولاد 124
گفتار سوم : تعهدات و تکالیف اختصاصی زوجه 129
رضاع . 130
مبحث دوم : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از تخلف زوجین از معاضدت 134
گفتار اول : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از تخلف زوجین از وظایف مشترک .. 135
بند اول : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از عدم نگهداری اولاد . 136
بند دوم : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از عدم تربیت اولاد .. 140
گفتار دوم : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از تخلف زوج از انجام وظایف اختصاصی .. 144
بند اول : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از عدم پرداخت نفقه اولاد . 145
بند دوم : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی عدم ایفای وظایف ناشی از ولایت بر اولاد . 148
گفتار سوم : ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از تخلف زوجه از انجام وظایف اختصاصی . 151
ضمانت اجرا و مسئولیت مدنی ناشی از عدم رضاع . 152
نتایج پژوهش 154
فهرست منابع و ماخذ .. 157