بررسی فقهی وحقوقی سقط جنین با تأکید برقانون جدید مجازات اسلامی سال 1392
تعداد صفحات : 157
فرمت : ورد قابل ویرایش
چکیده
واقعیت این است که سقط جنین، از ادوار گذشته تاکنون، در همه جوامع بشری به دلایل مختلف انجام گرفته و می‌گیرد و همواره نزد اندیشمندان حقوق جزا به عنوان یکی از موضوع های اساسی حقوق کیفری مطرح بوده است سقط جنین یا سقط حمل یکی از جرائمی است که جوامع پیوسته با آن درگیر بوده اند و راه یابی برای مقابله با آن از جمله مسائل و مشکلات جوامع بشری بوده و ازدیرباز نیز مقررات خاصی برای جلوگیری از وقوع این پدیده و تعقیب و مجازات مرتکبان آن تدوین شده است. وبرخی از فمینیست هااین پدیده اجتماعی را به طور مطلق پذیرفته و معتقد به آزادی بی قید و شرط آن هستند. مسلماً این آزادی بدون قید سقط جنین امری مذموم است که حق حیات را از موجودی سلب می‌کند در مقابل، بعضی بر اساس آموزه های دینی، سقط جنین را تحت هیچ شرایطی مجاز نمی دانند. فقهای امامیه قائل به آزادی نسبی سقط جنین شده اند و در موارد محدودی سقط جنین را جایز می دانند. در نظام حقوقی ایران که قوانین و مقررات آن برگرفته از فقه امامیه است، برخلاف نظام های حقوقی جوامع غربی که سقط جنین را نشانه افتخارآمیز شخصیت و آزادی زن می دانند، جنین انسان را موجودی دارای شخصیت انسانی و قابل تکریم و حمایت می داند که مانند سایر انسان ها دارای حقوقی از جمله حق حیات و سلامت است. قانونگذار جمهوری اسلامی ایران سقط جنین را به طور نسبی حرام و مطابق قانون مجازات اسلامی دارای مجازات می داند، بنابر نظر مشهور فقها، سقط جنین بعد از دمیدن روح (چهار و نیم ماهگی) حرام و نامشروع می باشد. اما این رأی در میان فقها مخالفانی دارد که برخی با تمسک به قاعده لاحرج، ضرورت و اضطرار، تزاحم یا اصل تخییر، فتوا به جایز بودن سقط جنین را مجاز دانسته اند، اما با جواز بی قید و شرط آن مخالفت نموده اند.
کلید واژه: سقط جنین، فقه، حقوق، ولوج روح، قصاص، سقط عمدی.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده..1
مقدمه2
1- بیان مسأله..3
2- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.4
3- سؤالات و فرضیه های تحقیق.5
4- سابقه وپیشینه تحقیق5
5- روش تحقیق7
6- ساماندهی تحقیق..7
فصل اول: کلیات..8
1-1- تعریف سقط جنین..10
1-1-1- تعریف لغوی سقط جنین11
1-1-2- تعریف اصطلاحی سقط جنین.12
1-1-2-1- سقط جنین از نظر فقهی12
1-1-2-2- سقط جنین از نظر پزشکی13
1-1-2-3- سقط جنین از نظر فمینیسم14
1-1-2-4- سقط جنین از نظر حقوقی14
1-1-3- ضابطه قانونی حیات جنینی و حیات قابل زیستن..16
1-1-3-1- دوران حیات جنینی مورد حمایت قانونگذار..16
1-1-3-2- دوران حیات قابل زیستن مورد حمایت قانونگذار..16
1-2- تاریخچه سقط جنین..17
1-2-1- دیدگاه ادیان الهی درمورد سقط جنین.20
1-2-1-1- دیدگاه آیین زرتشت..20
1-2-1-2- سقط جنین در یهودیت.22
الف: سقط جنین غیر عمدی.23
ب: سقط جنین عمدی.23
ج: سقط جنین در صورت وجود خطر برای مادر..24
د: بارداری از زنا و سقط جنین24
ه: معلولیت کودک و سقط جنین24
1-2-1-3- سقط جنین در مسیحیت..25
الف: سقط جنین از دیدگاه کاتولیک ها..25
ب: سقط جنین از دیدگاه کلیسای پروتستان26
ج: سقط جنین از دیدگاه کلیسای اورتدوکس.26
1-2-1-4- سقط جنین در قانون حمورابی.27
1-2-1-5- سقط جنین دردین اسلام.28
الف: سقط جنین در فقه اهل سنت..29
ب: سقط جنین در فقه شیعه..31
1-2-2- سابقه قانونگذاری در خصوص سقط جنین درایران..34
1-2-2-1- سقط جنین در ایران قبل از انقلاب..34
1-2-2-2- سقط جنین در ایران بعد از انقلاب..36
1-3- انواع و حالات جنین38
1–3-1- انواع جنین..38
1-3-1-1- جنین مشروع39
1-3-1-2- جنین نامشروع.41
1-3-1-3- جنین ناشی از تلقیح مصنوعی.42
1-3-1-4- جنین شبیه سازی شده.43
1-3-2- حالات جنین..44
1-4- اقسام سقط جنین45
1-4-1- سقط جنین طبیعی45
1-4-1-1- غیرارادی.45
1-4-1-2- سقط ارادی.46
1-4-2- سقط جنین درمانی (طبی).46
1-4-2-1- شرایط لازم برای صدور مجوز سقط درمانی.46
1-4-2-2- ضرورت سقط جنین توسط پزشک47
1-4-3- سقط جنین جنایی.48
1-4-3-1- عمدی..49
1-4-3-2- شبه عمدی.49
1-4-3-3- خطای محض50
1-4-4- سقط جنین ضربه ای..52
فصل دوم: سقط جنین در فقه و حقوق.54
2-1- سقط جنین در منابع اسلامی.56
2-1-1- سقط جنین در قرآن56
2-1-2- سقط جنین در روایات..57
الف: روایات عام..58
ب: روایات خاص58
2-1-3- سقط جنین در دیدگاه فقهای شیعه..59
2-1-4- دیدگاه فقهای اهل سنت درسقط جنین.59
2-1-4-1- مذهب حنفی.60
2-1-4-2- مذهب مالکی60
2-1-4-3- مذهب حنبلی61
2-1-4-4- مذهب شافعی..61
2-1-4-5- دیدگاه فقهای معاصر اهل سنت درسقط جنین..62
2–1-5–ادله حرام ونامشروع بودن سقط جنین درمنابع استنباط..63
الف: کتاب (قرآن)63
ب: سنت..65
1- روایات دال براولویت.65
2- روایات دال بر تأخیر رجم.66
3- روایات دال برمحرمیت مادر از ارث67
ج: بنای عقلا67
د: اجماع68
2-1-6- مواضع حلیت سقط جنین وادله آن.68
2-1-6-1- مرحله اول قبل ازدمیده شدن روح69
الف: قاعده اضطرار.69
ب: شرایط تحقق حالت اضطرار واقدام مضطر.70
2-1-6-2- مرحله دوم بعد از دمیده شدن روح..71
2-2- سقط جنین در حقوق..80
2-2-1- رکن قانونی جرم سقط جنین.80
2-2-2- رکن مادی جرم سقط جنین83
الف: رفتارمجرمانه83
1- ارتکاب فعل مجرمانه..84
2- فراهم ساختن وسایل سقط جنین.86
3- مباشرت در سقط جنین.86
ب: شرایط و اوضاع احوال..90
1- جود جنین90
2- قابلیت استمرار و حیات جنین..90
3- مشروع بودن و نامشروع بودن جنین..91
4- تأثیر رضایت زن حامله.94
5- شخصیت مرتکب94
6- استفاده از وسایل خاص..95
ج: وجود رابطه سببیت.96
د: حصول نتیجه..98
2-2-1-3- رکن معنوی جرم سقط جنین.98
الف: انگیزه در ارتکاب جرم.98
ب: سوءنیت.99
ج: خطای جزایی در سقط جنین.100
2-2-1-4- معاونت در جرم سقط جنین100
2-2-1-5- سقط جنین به امر شوهر102
2-2-1-6- شروع به سقط جنین104
فصل سوم: مجازات سقط جنین درفقه و حقوق.106
3-1– مجازات سقط جنین در فقه.108
3-1-1- مجازات سقط جنین عمدی..108
الف: دیدگاه اول قصاص108
ب: دیدگاه دوم پرداخت دیه110
3-1-2- مجازات سقط جنین غیرعمدی..113
3-1-3- مجازات سقط جنین خطایی114
3-1-4- مقدارومیزان دیه تعیین شده درفقه شیعه115
3-1-5- مقدارومیزان دیه تعیین شده درفقه اهل سنت.116
3-2- مجازات سقط جنین درحقوق..117
3-2-1- مجازات سقط جنین عمدی.117
الف: مجازات سقط جنین به اعتبار وسیله117
1- سقط جنین به واسطه صدمات بدنی117
2- سقط جنین بوسیله وسایل طبیعی یا شیمیایی.120
ب: مجازات سقط جنین به اعتبار شخصیت مرتکب121
1- سقط جنین به مباشرت پزشکان وجراحان..121
2- سقط جنین به مباشرت زن حامله.123
3-2-2- مجازات سقط جنین غیر عمدی وخطایی124
3-2-3- مجازات سقط جنین خطایی ناشی از بی احتیاطی درامور رانندگی.125
نتیجه گیری.126
پیشنهادها130
منابع و مأخذ131
چکیده انگلیسی..138