بررسی تطبیقی دادرسی منصفانه در جرائم اطفال
تعداد صفحات : 155
فرمت : ورد و قابل ویرایش
فهرست مطالب
چکیده. 1
مقدمه.. 2
بیان مسأله 2
اهداف تحقیق 3
پیشینه تحقیق.. 4
سؤالات تحقیق.. 4
فرضیه های تحقیق 4
روش تحقیق 5
فصل اول: مبانی، اصول و اهداف دادرسی منصفانه اطفال بزهکار 6
مبحث اول : انواع اطفال موضوع دادرسی منصفانه 7
گفتار اول : اطفال و نوجوانان در معرض خطر . 7
گفتار دوم : اطفال قربانی و شاهد جرم. 8
گفتار سوم :اطفال بزهکار. 9
مبحث دوم : مسوولیت کیفری اطفال. 12
گفتار اول : مسوولیت کیفری 13
گفتار دوم : تعریف اهلیت جنایی.. 13
گفتار سوم : بلوغ کیفری 14
گفتار چهارم : سیاست جنایی افتراقی 14
مبحث سوم : سن مسوولیت کیفری در نظامها و مقررات مختلف حقوقی 15
گفتار اول : سن مسوولیت کیفری در مقررات حداقل استاندارد سازمان ملل متحد برای دادرسی نوجوانان (مقررات پکن).. 15
گفتار دوم : سن مسوولیت کیفری در کنوانسیون حقوق کودک.. 15
گفتار سوم :سن مسوولیت کیفری اطفال و نوجوانان در ایران. 16
مبحث چهارم : پیدایش دادرسی منصفانه اطفال بزهکار در پرتو رویکردها. 19
گفتار اول : تاثیر رویکرد اقتصادی – اجتماعی.. 19
گفتار دوم : رویکردتاریخی – جزایی 19
الف- مکتب نئو کلاسیک. 20
ب- مکتب تحققی. 20
ج- مکتب دفاع اجتماعی 20
مبحث پنجم : تاثیر اعلامیه ها ، قطنامه ها و کنوانسیون های بین المللی موثر در دادرسی منصفانه اطفال بزهکار 21
گفتار اول : اعلامیه ها.. 21
گفتار دوم : قواعد حداقل استاندارد سازمان ملل برای دادرسی نوجوانان ( قواعد پکن).. 22
گفتار سوم : میثاق حقوق مدنی و سیاسی . 23
گفتار چهارم : کنوانسیون حقوق کودک 23
گفتار پنجم : قواعد سازمان ملل برای حمایت از نوجوانان محروم از آزادی 26
گفتار ششم :تاثیر کمیته حقوق کودک در ارتقا دادرسی منصفانه اطفال بزهکار. 27
مبحث ششم :اصول عمومی و تدابیر خاص ناظر بر دادرسی منصفانه اطفال بزهکار . 28
گفتار اول : اصول عمومی 28
الف – اصل برائت.. 28
ب – اصل عطف به ما سبق نشدن قوانین کیفری 29
ج – اصل تفسیر کودک مدارانه 30
د – اصل قانونی بودن. 31
ه – اصل شخصی بودن 32
و- اصل تساوی. 33
ز- اصل تناسب 34
گفتار دوم : تدابیر خاص . 36
الف – جرم زدایی 36
ب – عدم برچسب زنی.. 38
ج – قضا زدایی. 40
د – کیفر زدایی. 43
ه – جرم انگاری.. 44
فصل دوم : تضمین های ناظر به دادرسی منصفانه اطفال بزهکار در مرحله قبل از محاکمه 46
مبحث اول : تشکیلات و مقامات انتظامی ، تحقیق و تعقیب. 48
گفتار اول : تشکیلات و مقامات انتظامی در دادرسی منصفانه اطفال بزهکار.. 49
گفتار دوم : تشکیلات و مقام تحقیق و تعقیب در دادرسی منصفانه اطفال بزهکار 53
مبحث دوم : اصول و حقوق تضمین کننده دادرسی منصفانه در مرحله قبل از محاکمه . 56
گفتار اول : حق آزادی.. 56
گفتار دوم : حق برخورداری از شرایط انسانی بازداشت و جدا سازی از بزرگسالان 60
گفتار سوم : حق داشتن ارتباط با محیط خارج از بازداشتگاه 65
گفتار چهارم : حق اطلاع یافتن از دلایل دستگیری و اتهام. 68
گفتار پنجم : حق حضور فوری نزد مقام قضایی در مرحله تحت نظر 70
گفتار ششم : حق محاکمه و حضور در دادگاه در زمان معقول یا آزادی از بازداشت 72
گفتار هفتم : حق اعتراض به اعتبار قرار بازداشت موقت 74
گفتار هشتم : حق برخورداری از وکیل قانونی. 75
فصل سوم: تضمین¬های ناظر به دادرسی منصفانه اطفال بزهکار در مرحله ضمن و پس از محاکمه 79
مبحث اول : تضمین های ناظر به مرجع رسیدگی کننده اعم از تشکیلات و مقامات قضایی 80
گفتار اول : حق دسترسی به محاکمه در دادگاه صالح ،مستقل و بی طرف 81
گفتار دوم : استقلال محکمه 81
گفتار سوم : بی طرفی دادرسی کیفری 83
گفتار چهارم : تشکیلات و صلاحیت دادگاه ویژه اطفال بزهکار.. 84
الف- صلاحیت مرجع قضایی. 86
1-صلاحیت مرجع قضایی با توجه به سن اطفال (صلاحیت شخصی ) 86
2-صلاحیت مرجع قضایی با توجه به نوع جرم ( صلاحیت ذاتی ) 86
3-صلاحیت مرجع قضایی با توجه به محل وقوع جرم (صلاحیت محلی ) 87
ب- صلاحیت مقام رسیدگی کننده . 89
مبحث دوم : تضمین های ناظر به دادرسی منصفانه اطفال بزهکار ضمن محاکمه. 91
گفتار اول : دادرسی غیر علنی و احترام به حریم خصوصی . 91
گفتار دوم : تساوی در برابر دادگاه. 92
گفتار سوم : ممنوعیت عطف به ما سبق نشدن قوانین جزایی. 94
گفتار چهارم : رسیدگی بدون تاخیر.. 94
گفتار پنجم : فرض بر بی گناهی اطفال بزهکار. 96
گفتار ششم : عدم توقیف طفل ضمن محاکمه . 98
گفتار هفتم : دادرسی به نفع طفل با توجه به حقوق قانونی.. 100
مبحث سوم : تضمین های ناظر به مرحله تصمیم گیری و اتخاذ تدابیر. 104
گفتار اول : نحوه تصمیم گیری در خصوص طفل بزهکار 104
الف – واکنش متناسب با اوضاع و احوال حاکم بر جرم 105
ب – واکنش متناسب با سنگینی جرم. 106
ج – واکنش متناسب با منافع طفل و نیاز جامعه.. 108
گفتار دوم : اتخاذ تدابیر توسط مراجع صلاحیتدار 109
الف – انواع تدابیر اتخاذ شده از سوی مقامات صلاحیتدار 109
1- تصمیمات غیر نهادی.. 109
2-تصمیمات نیمه نهادی 113
3-تصمیمات نهادی. 114
ب – آثار تدابیر اتخاذ شده از سوی مقام صلاحیتدار 115
گفتار سوم : حق تجدید نظر خواهی نسبت به حکم.. 116
گفتار چهارم : ممنوعیت محاکمه مجدد. 118
نتیجه گیری و پیشنهادات 120
منابع فارسی.. 122
منابع انگلیسی 126
چکیده انگلیسی.. 127
چکیده
اطفال و نوجوانان به لحاظ سنّی و شخصیتی در برابر وقایع اجتماعی، از جمله انحراف و بزهکاری، آسیب پذیر تر از دیگران هستند و زمانی که مرتکب جرم می شوند از نظر حقوقی در مقاطع سنّی خاصی تا اندازه ای تابعان حقوق کیفری به شمار می روند و می بایست از اقدامات تأمینی و تربیتی برخوردار شوند و در این فرایند باید مشمول حمایت های حقوقی واقع شوند و سیاست افتراقی در دادرسی اطفال و نوجوانان بزهکار اتخاذ گردد.
اقتضائات دوران کودکی، به عنوان مرحله شکل گیری شخصیت انسان، ایجاب می کند نظام دادرسی خاصی با در نظر گرفتن احساسات و عواطف کودک در رسیدگی به جرایم وی اتخاذ گردد.
دادرسی کیفری ویژه اطفال که از بدو تماس کودک و نوجوان با مقامات انتظامی و قضایی، به لحاظ ارتکاب اعمال مغایر با قانون جزا، تا خاتمه رسیدگی به اتهام او جریان دارد از حیث ضرورت تأمین هدف والای انسانی، اصلاح و تربیت و پیشگیری از وقوع جرم ایشان، واجد اهمیت فراوان است.
شیوه دادرسی اطفال و نوجوانان دارای وجوه افتراق متعددی با شیوه دادرسی بزرگسالان می باشد. از جمله اینکه پلیس و قضاتی که منحصراً یا غالباً در دادرسی اطفال فعالیت دارند باید از طریق ایجاد دوره های آموزشی با علوم مختلفی از قبیل روانشناسی کودک، مددکاری اجتماعی و جرم شناسی آشنایی کاملی داشته باشند. دادرسی باید کاملاً غیر علنی و با حفظ حریم اطفال انجام گیرد.
قانونگذار ایران در سال 1338 با تصویب قانون تشکیل دادگاه اطفال بزهکار بر انجام این امر مهم همّت گماشت و بدین ترتیب دادگاه اطفال تشکیل گردید و کانون اصلاح و تربیت به جای زندان و دارالتأدیب مأمن اطفال بزهکار شد در حال حاضر مواد 219 به بعد قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری (مصوب 1378) با تأسی به قانون سال 1338 در رسیدگی به جرایم اطفال، شرایطی را به نفع کودکان در نظر گرفته است از جمله تشکیل دادگاه ویژه، الزام قاضی به انجام تحقیقات مقدماتی، الزام به تعیین وکیل برای طفل بدون سرپرست یا بدسرپرست و غیر علنی بودن دادرسی.
در این راستا، لایحه رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان که در حال گذراندن فرایند تصویب می باشد و هنوز به صورت قانون لازم الاجرا در نیامده است، می تواند در شناخت و معرفی دادرسی منصفانه اطفال و نوجوانان بزهکار با راهکارهای جدید و اتخاذ روش های مؤثرتر کمک شایان ذکری بنماید.
قوانین کیفری شکلی، ناظر به کیفیت جرم، تعقیب متهمان، تحقیقات مقدماتی جرایم، نحوه محاکمه، سازمان و صلاحیت مراجع قضایی، طرق شکایت از آراء کیفری و چگونگی اجرای احکام جزایی است که مقنن با لحاظ اصول دادرسی منصفانه و منطبق با دستاوردهای کنوانسیون حقوق کودک و اسناد بین المللی سازمان ملل متحد در زمینه دادرسی اطفال و نوجوانان بزهکار باید منافع عالیه کودک و نوجوانان را رعایت نماید لذا بررسی اسناد سازمان ملل متحد و قوانین کیفری ایران در این زمینه می تواند در جهت اصلاح قوانین موجود در مورد دادرسی اطفال بزهکار و نظام عدالت ویژه کودکان، مؤثر واقع شود.
کلید واژه ها:
بزهکاری، اطفال و نوجوانان بزهکار، رسیدگی و دادرسی منصفانه، قوانین و مقررات کیفری ایران، اسناد بین المللی، سازمان ملل متحد.