پایان نامه نقش دولت در توسعه آموزش رايگان
نوع فایل: word
قابل ویرایش 180 صفحه
پایان نامه برای دریافت درجه ی کارشناسی
مقدمه:
امروزه در ميان تمامي جوامع، بهره‌گيري از آموزش و پرورش عمومي و آموزش عالي از اهميت خاصي برخوردار است. علت اصلي اين اهميت را بايد در نقشي كه آموزش به عنوان ابزاري براي ايجاد يا حفظ وحدت ملي و ارتقاي سطح زندگي مردم ايفا مي‌كند، جستجو كرد. در دهه‌هاي اخير جهان شاهد گسترش سريع آموزش عمومي و عالي در كشورهاي مختلف بوده است.
يكي از پديده‌هاي مشخص قرن حاضر گرايش عمومي به آموزش و پرورش رسمي و بهره‌گيري از آموزش عالي براي ارتقاي سطح معلومات است. اين توجه در مرحله‌ي اول از دگرگوني نظام طبقاتي جامعه ناشي شده است. در دنياي امروز خانواده به اين واقعيت پي برده است كه همه امكانات رشد، خاص يك طبقه‌ي معين نيست و از طريق مدرسه مي‌توان آنچه را كه در گذشته به طبقات ممتاز جامعه تعلق داشت براي فرزند خويش نيز تأمين كند. در جامعه‌ي امروز مهارت و تخصص از وسايل مؤثر تأمين زندگي بهتر و رفاه بيشتر است و برداشت عمومي، مهارت و تخصص را در تحصيلات رسمي جستجو مي‌كند.
امروزه نگرش به آموزش از نگاه حق مدارانه ريشه مي‌گيرد و در بحث «حقوق ملت» سخن از انسان است، انساني كه حق دارد از اساسي‌ترين لازمه‌ي زندگي خويش يعني حق آموزش و پرورش بهره‌مند گردد.
توجه‌ي دولت‌ها به آموزش همگاني و تأكيد قانوني جامعه بر وجوب اشتغال به تحصيل گروه واجب التعليم از ديگر شاخص‌هاي توسعه‌ي آموزش است. انديشه‌ي اين كه دولت بايد مسايل آموزش و پرورش را به دست گيرد، از خواست‌هاي همگان بوده و امر بديهي است، زيرا عدالت و دموكراسي اجتماعي با گسترش آموزش و پرورش پيوند تنگاتنگ دارد. اگر مفهوم دموكراسي و عدالت اجتماعي دربردارنده‌ي انديشه‌ي برابري بخت و امكان موفقيت شهروندان در يك جامعه‌ي ملي در همه‌ي زمينه‌هاست، آموزش و پرورش نخستين عامل گسترش برابري و دموكراسي اجتماعي است. چون اگر دولت فرايند توسعه‌ي آموزش را به دست نگيرد و اجرا و انجام اين كار فقط تحت كنترل بخش خصوصي قرار گيرد، خواه ناخواه ثروتمندان مي‌توانند از آموزش بهره گيرند و مستمندان از آن به دور مي‌مانند، دير يا زود اختلاف و ناهماهنگي‌هاي اجتماعي در سطح جامعه بروز مي‌يابد.
قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، بعنوان مبين نهادهاي فرهنگي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي جامعه ايران براساس اصول و ضوابط اسلامي، در اصول خود بهره‌مندي مردم از آموزش رايگان را در سطوح آموزش عمومي و عالي به صراحت بيان داشته است. اما در جامعه چه در سطح آموزش عمومي و آموزش عالي، به خاطر افزايش رشد جمعيت و محدوديت منابع، امكانات دولتي به اندازه نيازهاي جامعه نبوده و اين امر موجب بي‌توجهي به حقوق مردم شده است.
بنابراين در جامعه‌اي مبتني بر انديشه‌هاي اسلامي، رفتارهاي غيرعادلانه روح و روان هر انسان آزاده‌اي را جريحه‌دار مي‌سازد.
آنچه موجب شد تا موضوع «نقش دولت در توسعه‌ي حق آموزش رايگان» بعنوان كار تحقيقي يا پايان‌نامه بدان پرداخته شود، اشتغال در كسوت دبيري آموزش و پرورش و تعامل با اقشار مختلف مردم و ملاحظه‌ي تعارضات موجود در سطح مراكز آموزشي در زمينه‌ي تصريح آموزش رايگان در اصول قانون اساسي و رويه‌اي خلاف قوانين و مقررات در جامعه مي‌باشد. يكي ديگر از دغدغه‌هاي اصلي مردم رشد فزاينده‌ي جوانان متقاضي آموزش عالي و توسعه‌ي مراكز آموزش عالي غيردولتي با اخذ شهريه‌هاي كلان است كه به نوعي نقش دولت را نسبت به گسترش آموزش رايگان تحت شعاع قرار مي‌دهد.
در اين كار تحقيقي در پي پاسخ به اين پرسش‌ها كه؛
دولت در نظام جمهوري اسلامي ايران در جهت توسعه‌ي حق آموزش رايگان چه وظايفي دارد؟
آيا اخذ وجه در سطح مدارس آموزش و پرورش به عناوين مختلف خلاف مقررات است؟ راهكار مقابله با اين معضل چيست؟
آيا گسترش موسسات خصوصي آموزشي چه در سطح آموزش عمومي و آموزش عالي خلاف قوانين و مقررات اساسي كشور است؟
آيا دولت بر تكليف خويش در قبال اصل 30 قانون اساسي عمل كرده است؟
چالش‌هاي فراروي آموزش رايگان چيست؟ آيا هنوز مي‌توان از رايگان بودن آموزش و پرورش و آموزش عالي براي همه، سخن گفت؟
بنابراين تحقيق فوق در دو فصل؛ 1) حق آموزش و دولت
2) تحليل نظام آموزشي ايران و آموزش رايگان، تقسيم شده است.
در فصل اول به مفهوم حق و حوزه‌ي حق آموزش و ديدگاه اسلام و اسناد حقوق بشر در قبال آموزش، همچنين مفهوم كاركردي توسعه‌ي آموزش و ماهيت دولت و كاركرد آن در تحقق حق آموزش پرداخته شده است.
در فصل دوم چالش‌هاي فراروي آموزش رايگان و تحليل حقوقي نظام آموزش رايگان در جمهوري اسلامي ايران ارائه گرديده است.
اميد است با بيان موارد نقض قوانين و مقررات و ارائه راهكار صحيح، حقوق ملت در چارچوب ضوابط و مقررات حاكم بر جامعه رعايت گردد.
فهرست مطالب:
مقدمه:
فصل اول: حق آموزش و تئوري دولت
بخش اول : مفهوم حق و حوزه ي حق آموزش
مبحث اول: تحليل هوفلد از مفهوم حق
بند اول: چهار قلمرو مفهوم حق
حق - ادعا (مطالبه) (Claim-Right)
حق - آزادي/اختيار (Liberty/Privilage-Right)
3- حق - قدرت (Power-Right)
حق - مصونيت (Immunity-Right)
بند دوم: آثار حقوقي مفهوم حق (تحليل مفهوم وظيفه يا تعهد)
تعهد به وسيله و تعهد به نتيجه
ماهيت تعهدات دولت در قبال حق آموزش
مبحث: حق آموزش از ديدگاه اسناد بين المللي حقوق بشر و اسلام 15
بند اول: حق آموزش از نگاه اسناد بين المللي حقوق بشر
اعلاميه ي جهاني حقوق بشر
ميثاق حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي
ساير اسناد بين المللي حقوق بشر
بند دوم: ديدگاه اسلام نسبت به حق آموزش
قرآن و تعليم و تربيت
سيره ي معصوم و آموزش
بخش دوم: توسعه‌ي آموزش و تئوري دولت
مبحث اول: توسعه‌ي آموزش گامي در جهت توسعه‌ي انساني
بند اول: سرمايه گذاري آموزشي شاخصي از فرايند توسعه
بند دوم: ضرورت توسعه‌ي آموزش
بند سوم: رويكرد دولت‌ها در توسعه‌ي آموزش
بند چهارم: عدم تعادل توسعه‌ي آموزشي در ايران
مبحث دوم: ماهيت دولت و كاركرد آن در تحقق حق آموزش
بند اول: دولت محدود يا مشروطه
الف) ويژگي دولت مشروطه
ب) كاركرد دولت مشروطه در توسعه ي حق آموزش
بند دوم: دولت رفاه
الف) بررسي ابعاد اقتصادي و اجتماعي دولت رفاه
ب) دولت رفاه و حق آموزش
بند سوم: دولت طبقاتي
الف) ويژگي دولت طبقاتي
ب) رويكرد دولت طبقاتي و حق آموزش رايگان
بند چهارم: مفاهيم دولت در نظام جمهوري اسلامي ايران
الف) مفهوم دولت اسلامي
تئوري دولت اسلامي
بينش دولت اسلامي در زمينه‌ي حق آموزش
ب) مفاهيم حقوقي دولت در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و حق آموزش
دولت در مفهوم حاكميت
دولت در مقام تصدي
فصل دوم: تحليل نظام آموزشي جمهوري اسلامي ايران و آموزش رايگان
بخش اول: چالش‌هاي فراروي آموزش رايگان
مبحث اول: فرايند خصوصي‌سازي آموزش
بند اول: اهداف و مزاياي خصوصي سازي آموزشي
الف) اهداف خصوصي‌سازي:
ب) مزاياي خصوصي سازي محور استدلال مدافعان
ج) پاسخ به دلايل موافقان خصوصي سازي
بند دوم: شكل‌هاي خصوصي سازي
بند سوم: خصوصي‌سازي آموزشي در ايران
الف) خصوصي سازي در آموزش و پرورش
ب) خصوصي‌سازي در آموزش عالي
مبحث دوم: تأمين هزينه‌هاي آموزش
بند اول: چه كساني بايد هزينه‌هاي آموزشي را بپردازند؟
بند دوم: تأمين منابع مالي آموزش و پرورش
بند سوم: آموزش عالي و تأمين منابع مالي
الف) وضعيت آموزش عالي از لحاظ كميت
ب) راه‌هاي تدارك منابع مالي جديد آموزش عالي
بخش دوم: تحليل حقوقي نظام آموزش رايگان در جمهوري اسلامي ايران
مبحث اول: آموزش رايگان در قانون اساسي
بند اول: بررسي صورت مشروح مذاكرات مجلس بررسي نهايي قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران
بند دوم: اصول قانون اساسي و آموزش رايگان
مبحث دوم: نظام حقوقي آموزش و پرورش (عمومي) و آموزش رايگان
بند اول: آموزش و پرورش دولتي و آموزش رايگان
الف) آيا سرانه‌ي دانش‌آموزي كفاف آموزش رايگان را مي‌دهد؟
ب) آئين نامه‌ها و مصوبات اداره‌ي مدارس دولتي در رابطه با كمك‌هاي مردمي
ج) تحليل حقوقي آئين نامه‌ها و تصويب نامه‌هاي مطروحه
بند دوم: ماده 88 قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت و
خودگرداني آموزش و پرورش
الف) ماده 88 و آئين نامه و تصويبنامه مربوط به آن
ب) بررسي حقوقي ماده 88 و آيين‌نامه‌هاي مربوط به آن
بند سوم: مدارس غيردولتي (غيرانتفاعي)
الف) قوانين، مقررات و دستورالعمل‌هاي مدارس غيرانتفاعي
ب) آموزش رايگان و مدارس غيرانتفاعي
بند چهارم: آموزش و پرورش خاص (مدارس دولتي با شرايط خاص)
الف) آموزشگاههاي علمي آزاد
ب) مدارس دولتي با شرايط خاص
مبحث سوم: بررسي حقوقي نظام آموزش عالي در جمهوري اسلامي ايران و آموزش رايگان
بند اول: قوانين برنامه پنجساله توسعه و آموزش عالي
الف) مواد قانوني برنامه‌هاي پنج ساله توسعه و توسعه‌ي آموزش رايگان
ب) نقد قانون برنامه پنج ساله‌ي توسعه در زمينه‌ي آموزش عالي
بند دوم: دوره‌ها و مؤسسات آموزش عالي زيرنظر وزارت علوم، تحقيقات و فناوري
الف) دوره‌هاي نوبت دوم (شبانه)
ب) دانشگاهها و مؤسسات غيردولتي زير نظر وزارت علوم تحقيقات و فن‌آوري
دانشگاه پيام نور
موسسات آموزش عالي غيردولتي غيرانتفاعي
بند سوم: دانشگاه آزاد اسلامي
نتيجه‌گيري
فهرست منابع
منابع و مأخذ:
الف) كتب
1- آقايي، بهمن، «فرهنگ حقوق بشر»، انتشارات گنج دانش، چاپ اول، 1376.
2- ابوالحمد، عبدالحميد، «مباني سياست»، انتشارات توس، 1370.
3- الماسي، محمد، «تاريخ آموزش و پرورش اسلام و ايران»، شركت نشر دانش امروز، چاپ اول، 1370.
4- اينگهارت، رونالد، «تحول فرهنگي در جامعه‌ي پيشرفته صنعتي، ترجمه مريم وتر، انتشارات كوير، چاپ دوم، 1382.
5- بارنز، جك، «چشم انداز دگرديسي در آموزش»، ترجمه شهره ايزدي، نشر طلايه پرسو، چاپ دوم، 1382.
6- بشيريه، حسين، «جامعه‌شناسي سياسي»، نشرني، چاپ هشتم، 1381.
7- بشيريه، حسين، «آموزش دانش سياسي»، موسسه نگاه معاصر، 1382.
8- پتريك، فيتس، «نظريه رفاه»، ترجمه هرمز همايون‌پور، نشر گام‌نو، 1381.
9- حجتي، سيد محمد باقر، «اسلام و تعليم و تربيت»، چاپ و نشر فرهنگ اسلامي، 1363.
10- راجرز، دانيل سي و راچلين، هرش‌اس، «اقتصاد آموزش و پرورش»، ترجمه ابوالقاسم حسينيون، ناشر معاونت فرهنگي آستان قدس رضوي، 1370.
11- راسخ، محمد، «حق و مصلحت»، انتشارات طرح‌نو، چاپ اول، 1381.
12- رادمرزي، سيدمهدي، «نظام آموزش عالي در نگاه قوانين و مقررات»، انتشارات مشرقين، 1380.
13- رضوي، حسين، «بازده اقتصادي سرمايه‌گذاري آموزش در سطوح مختلف تهران»، سازمان برنامه بودجه، 1357.
14- زاهدي اصل، محمد، «مباني رفاه اجتماعي»، انتشارات دانشگاه علامه طباطبايي، چاپ اول، 1381.
15- ساخاروپولوس، جرج و وودهال، مورين، «آموزش براي توسعه»، ترجمه پريدخت وحيدي و حميد سهرابي، سازمان برنامه و بودجه، 1371.
16- شعباني، قاسم، «حقوق اساسي»، انتشارات اطلاعات، تهران، چاپ هشتم 1379.
17- شيخ زاده، مصطفي و رضازاده، بهرام، «بررسي شيوه‌هاي تأمين و جذب كمك‌هاي مالي در آموزش و پرورش، شوراي تحقيقات اداره‌ي كل آموزش و پرورش استان آذربايجان، 80-1379.
18-طباطبايي مؤتمني، منوچهر، «آزاديهاي عمومي و حقوق بشر»، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1375.
19- عظيمي، حسين، «نقش آموزش و پرورش در توسعه»، پژوهشكده تعليم و تربيت، 1382.
20- عمادزاده، مصطفي، «مباحثي از اقتصاد آموزش و پرورش»، انتشارات جهاد دانشگاهي اصفهان، چاپ ششم، 1374.
21- فاجرليند.ا، «تعليم و تربيت و توسعه‌ي ملي»، ترجمه سيد مهدي سجادي، انتشارات تربيت، 1371.
22- قاري سيد فاطمي، سيد محمد، «حقوق بشر در جهان معاصر»، انتشارات دانشگاه شهيد بهشتي، 1382.
23- كاتوزيان، ناصر، «مباني حقوق عمومي»، نشر دادگستر، چاپ اول، 1377.
24- مدني، سيد جلال‌الدين، «حقوق اساسي و نهادهاي سياسي»، ناشر مؤلف، چاپ چهارم، 1375.
25- معين، محمد، «فرهنگ فارسي»، موسسه انتشارات اميركبير، چاپ دهم، 1375.
26- معيري، محمد طاهر، «مسايل آموزش و پرورش»، انتشارات اميركبير، 1380.
27- موحد، محمدعلي، «در هواي حق و عدالت»، نشر كارنامه، چاپ اول، 1381.
28- وينسنت، اندرو، «نظريه‌هاي دولت»، ترجمه حسين بشيريه، نشرني، چاپ سوم، 1381.
29- هاشمي، سيد محمد، «حقوق اساسي جمهوري اسلامي ايران»، جلد اول، دانشگاه شهيد بهشتي، چاپ اول، 1374.
30- هلك، ژاك، «سرمايه‌گذاري براي آينده»، ترجمه عبدالحسين نفيسي، انتشارات مدرسه، چاپ اول، 1371.
31-ـــــــــــــــــــ، «جنبه‌هاي كاربردي خصوصي‌سازي»، گروه پژوهش سازمان ملل متحد، ترجمه رضا پاكدامن، انتشارات مجد، چاپ اول.
ب) مقالات و جزوات
32- اميدي، يزدان، «بررسي بودجه آموزش عالي در سال 1383، نامه‌ي آموزش عالي، سال اول شماره (3)، تيرماه 1383.
33- تسنيمي، عباسعلي و سجادي، سيدمهدي، «نقدي بر مباني خصوصي‌سازي مراكز آموزش عالي»، فصلنامه‌ي پژوهش و برنامه‌ريزي در آموزش عالي، شماره 20، سال 1380.
34- تقي‌پور ظهير، علي، «نظام برنامه‌ريزي توسعه آموزش عالي»، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ريزي در آموزش عالي، سال اول، شماره 3، 1372
35- تونز، د.ر، «خصوصي‌سازي در بخش آموزش عالي»، ترجمه هادي شيرازي بهشتي، فصلنامه‌ي پژوهش و برنامه‌ريزي آموزش عالي، سال اول، شماره چهار، زمستان 72.
36- جانسون، د.ب، «شهريه»، ترجمه عبدالحسين نفيسي، گزيده مقالات دايرة‌المعارف آموزش عالي، موسسه‌ي پژوهش و برنامه‌ريزي آموزش عالي، 1376، تهران.
37- چترچي، نوشين، «آموزش عالي و قانون اساسي»، مجموعه مقالات نخستين سمينار آموزش عالي - دانشگاه علامه طباطبايي - تهران - 1376.
38- حاضري، علي محمد، «تأملي در پشتوانه‌هاي نظري خصوصي‌سازي آموزش عالي، مجموعه مقالات نخستين سمينار آموزش عالي در ايران، دانشگاه علامه طباطبايي، تهران، چاپ اول.
39- حج فروش، احمد، «ضرورت و فلسفه‌ي مشاركت‌هاي مردمي در آموزش و پرورش»، فصلنامه‌ي فرهنگ مشاركت، شماره دوم، 1373.
40- روشن، احمدرضا، «يك دهه با آموزش عالي»، نامه‌ي آموزش عالي، سال اول شماره يك، ارديبهشت 1383.
41- زارعي، محمد حسين، «درآمدي بر مباني نظري تحول اداري»، فصلنامه‌ي مديريت دولتي، شماره 33، 1378.
42- زارعي، محمد حسين، «مسئوليت دولت»، تقررات درسي دوره‌ي دكتراي حقوق عمومي، دانشگاه شهيد بهشتي، نيمسال اول 84-1383.
43- سپهري، حسين، «واژگان‌شناسي يا ترمينولوژي مشاركت»، فرهنگ مشاركت، شماره‌ي دوم، زمستان 1373.
44- سجادي، سيدمهدي، «آيا خصوصي (غيرانتفاعي) شدن مدارس به بهبود آموزشي كمك مي‌كند.»، خلاصه مقالات بهبود كيفيت آموزشي، اداره كل آموزش و پرورش شهر تهران، 1374.
45- سلجوقي، خسرو، «مشاركت در آموزش و پرورش از نگاهي ديگر»، فصلنامه‌ي فرهنگ مشاركت، شماره هفتم، بهار 1375.
46- شادي طلب، ژاله، «مشاركت مردم در مديريت»، ماهنامه‌ي جهاد، تهران، 1372.
47- ظهور، حسن، «طرح توسعه پيشنهادي آموزش عالي در جمهوري اسلامي ايران، فصلنامه‌ي پژوهش و برنامه‌ريزي در آموزش عالي، شماره 16 و 15، سال 77.
48- عمادزاده، مصطفي، «تأمين مالي دانشگاهها»، نامه‌ي آموزش عالي، شماره يك، ارديبهشت 1383.
49- علوي، ي، «دين و دولت»، ماهنامه‌ي آفتاب، شماره‌ي سي و چهارم، فروردين و ارديبهشت 1383.
50- فاضلي، عصمت، «ضرورت گسترش آموزش فراگير»، نامه‌ي آموزش عالي 5، سال اول، شهريور 1383.
51- قارون، معصومه، «مروري بر نحوه‌ي تأمين منابع مالي آموزش عالي»، فصلنامه پژوهش برنامه‌ريزي آموزش عالي، شماره 20 سال 1380.
52- قراگوزلو، محمد، «دولت و توسعه»، فصلنامه اطلاعات سياسي - اقتصادي، شماره 168-167، مرداد و شهريور 1380.
53- لارونس، ساها، «دانشگاهها و توسعه‌ي ملي» ترجمه‌ي محمدرضا افضلي، نشريه نگاه‌نو 1374.
54- ناصري، محمدباقر، «حكومت اسلامي در ايران»، مجموعه مقالات حكومت در اسلام، سازمان تبليغات اسلامي، 1366.
55- نوري نائيني، محمد سعيد و دژپسند، فرهاد، «بررسي اقتصادي شهريه در آموزش عالي»، فصلنامه‌ي پژوهش و برنامه‌ريزي در آموزش عالي، شماره يك، سال دوم، 1373.
56- هاتان، ني، «تبيين چارچوبي از حق انساني براي توسعه پايدار عادلانه»، ترجمه‌ي محمد حسين زارعي، فصلنامه‌ي مديريت دولتي، شماره 44، 1378.
57- هاربيس، فردريك و مايرز، جالزا، «نيروي انساني و رشد اقتصادي»، ترجمه حسين مؤتمن، تهران، 1350.
58- يمني دوزي سرخابي، محمد، «تحليل نظام آموزش از ديدگاه توسعه»، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ريزي آموزش عالي، شماره يك، سال اول، 1372.
59-ــــــــــــــــ، توسعه‌ي مبتني بر دانايي، نامه‌ي آموزش عالي، سال اول، شماره3، تير 1383.
ج) قوانين، اسناد و مدارك
60- صورت مشروح مذاكرات مجلس بررسي نهايي قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران .
61- قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران.
62- قوانين برنامه‌ي پنج ساله‌ي توسعه‌ي اول، دوم، سوم، چهارم
63- قانون تشكيل شوراهاي آموزش و پرورش و آيين‌نامه‌هاي اجرايي آن، مصوب 1372، انتشارات مدرسه، چاپ اول، 1380.
64- مجموعه مصوبات شوراي عالي آموزش و پرورش، دبيرخانه شوراي عالي آموزش و پرورش، انتشارات مدرسه، چاپ چهارم، 1382.
65- مجموعه قوانين، بخشنامه‌ها و مقررات مدارس غيرانتفاعي كشور، وزارت آموزش و پرورش، معاونت مشاركت‌هاي مردمي مدارس غيرانتفاعي، چاپ دوم.
66- مجموعه قوانين آموزش عالي (تا پايان 1372) وزارت فرهنگ و آموزش عالي، جلد اول 1372 - جلد دوم 1374.
67- ماده 88 قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت، مصوب 1380، ناشر آذر برزين، چاپ اول 1381.
د) منابع اينترنتي
68- http://www.spk-Gov.ir
69- http://www.iranculture.org
70- http://www.sci.org
71- http://www.iernet.org
72- http://www.irphe.ir
73- http://www.Irandoc.com
74- http://www.Ip.ata.ac.ir
فایل دانلودی حاوی فایل word می باشد.