پایان نامه بررسی رابطه فرهنگ سازمان و خلاقیت سازمانی در سازمان امور مالیاتی کشور
تعداد صفحات : 177 صفحه و قابل ویرایش
چکیده
این پژوهش به بررسی رابطه فرهنگ سازمان و خلاقیت سازمانی در سازمان امور مالیاتی کشور پرداخته است. ابعاد فرهنگ سازمان با استفاده از پرسشنامه هافستد بصورت فاصله قدرت، اجتناب از عدم اطمينان ، فرد گرائي و مرد سالاري مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه مورد بررسی در این پژوهش مشتمل بر 360 نفر (مدیران و کارکنان واحدهای امور مالیاتی شرق تهران) می باشد. روش نمونه گیری تصادفی بوده و با استفاده از فرمول کوکران، تعداد نمونه 186 برآورد گردیده است. اطلاعات گردآوری شده از دو پرسشنامه فرهنگ سازمانی هافستد و خلاقیت سازمانی با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شد. نتایج حاکی از ارتباط معنی دار در جهت مستقیم بین فرهنگ سازمان و خلاقیت سازمانی میباشد. باتوجه به نتایج فردگرایی/ جمع گرایی با ضریب 357/0 و پس از آن فاصله قدرت با ضریب 263/0 بیشترین تاثیر را در جهت مستقیم با خلاقیت سازمانی داشته اند. همچنین مردسالاری با ضریب 325/0 - بیشترین تاثیر را در جهت معکوس و بعد از آن اجتناب از عدم اطمینان با ضریب 180/0 - را دارا بوده اند.
کلیدواژه: خلاقیت سازمانی، فرهنگ سازمانی، فردگرایی ، فاصله قدرت، سازمان امور مالیاتی کشور
فصل اول 11
کلیات پژوهش 11
1-1- مقدمه 12
1-2- بیان مسأله... 13
1-3- ضرورت پژوهش 16
1-4- اهداف پژوهش 18
1-5- سوالات پژوهش 18
1-6- فرضیه پژوهش 19
1-7- تعریف واژه ها و اصطلاحات 19
2 فصل دوم 21
ادبيات تحقیق 21
2-1- مقدمه... 22
2-2- خلاقیت و مفاهيم مربوط به آن 23
2-2-1- اهميت و اهداف خلاقیت 24
2-2-2- مفهوم خلاقيت و نوآوري 25
2-2-3- نحوه شکل گيري خلاقیت.. 26
2-2-4- مراحل فرآيند خلاقيت 27
2-2-5- فرايند خلاقیت در سازمان 28
2-2-6- ويژگي هاي فرايند خلاقیت 30
2-2-7- انواع خلاقیت 31
2-2-8- مدلهاي خلاقیت سازماني 35
2-2-9- عوامل تأثيرگذار بر خلاقيت و نوآوري سازماني 36
2-2-10- موانع خلاقيت و نوآوري در سازمان ها 38
2-3- فرهنگ و مفاهيم مربوط به آن 39
2-3-1- تعاريف فرهنگ سازماني 42
2-3-2- ويژگي هاي فرهنگ سازماني 43
2-3-3- اجزاء فرهنگ سازمانی 44
2-3-4- چارچوب فرهنگ سازماني 45
2-3-5- مدلهاي مختلف فرهنگ سازماني 46
2-3-6- انواع فرهنگ سازماني از ديد دفت 47
2-3-7- ابعاد فرهنگ سازمانی از ديد هافستد 49
2-3-8- نقش فرهنگ در سازمان.. 49
2-4- رهبري و مفاهيم مربوط به آن 50
2-4-1- تعاريف رهبري 50
2-4-2- دسته بندي تئوری های رهبری.. 51
2-4-3- معروف‌ترين نظريه هاي رفتار رهبري.. 52
2-5- استراتژي و مفاهيم مرتبط با آن 57
2-5-1- تعاریف استراتژی 57
2-5-2- عناصر استراتژی 58
2-5-3- مروري بر مفاهيم و تعابير اجراي استراتژي.. 59
2-5-4- طبقه بندي كلي از نگرشهاي مختلف در اجرای استراتژی.. 60
2-5-5- عوامل موثر بر اجراي استراتژي.. 63
2-5-6- مدل هاي اجراي استراتژي 65
2-6- مديريت استراتژيك و مفاهيم مرتبط با آن 80
2-6-1- تعاریف مدیریت استراتژیک 80
2-6-2- روند تاریخی مدیریت استراتژیک.. .80
2-6-3- تعاريف مديريت استراتژيك 82
2-6-4- مدل هاي مختلف مديريت استراتژيك 85
2-7- ساختار و مفاهيم مربوط به آن 87
2-7-1- تعاريف ساختار 87
2-7-2- ابعاد ساختار سازماني 88
2-7-3- انواع ساختار سازماني 93
2-7-4- انواع ساختار سازماني 95
2-8- پیشینه تحقیق 98
3 فصل سوم 102
3-1- مقدمه... 103
3-2- روش پژوهش 103
3-3- جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری 103
3-4- روش و ابزار گردآوری اطلاعات 104
3-5- متغیرهای پژوهش و مدل مفهومی 104
3-6- روایی و پایایی پرسش نامه 106
3-7- روشهای تجزيه و تحليل اطلاعات 107
3-7-1- تحليل توصيفي داده‌ها 108
3-7-2- آمار استنباطی و آزمون فرضیات 108
3-8- تشریح آزمون ها و روش های پژوهش 108
3-8-1- آزمون کولموگروف- اسمیرنوف 108
3-8-2- آزمون تي- استيودنت 109
3-8-3- تحلیل واریانس 111
3-8-4- رتبه‌بندي فرضيات آزمون فريدمن.. 112
3-8-5- آنالیز فاکتور pls 113
4 فصل چهارم 119
4-1- مقدمه 119
4-2- توصیف نمونه 119
4-3- بررسی روایی و پایایی پرسشنامه 124
4-3-1- روایی پرسش نامه 124
4-3-2- پایایی پرسش نامه 124
4-4- بررسی نرمال بودن متغیرهای پژوهش 126
4-5- آزمون تفاوت میانگین نمونه بر اساس اطلاعات جمعیت شناختی 126
4-5-1- آزمون تی- استیودنت 126
4-5-2- آنالیزواریانس 128
4-5-3- آزمون فریدمن جهت اولویت بندی شاخص های فرهنگ سازمانی 133
4-6- تحلیل فاکتور با روش PLS 136
4-6-1- آنالیز فاکتور با روش PLS و نرم افزار VPLS 137
4-6-2- آماتوصیفی متغیرهای مدل به تفکیک سوالات پرسشنامه 138
4-6-3- بررسی صحت مدل ساختاری 141
4-6-4- بررسی صحت مدل اندازه گیری شده 141
4-6-5- ارزیابی میزان متمایز بودن یک فاکتور از سایر فاکتورها و حذف فاکتورهای پرت 143
4-6-6- آزمون فرضیات و تفسیر ضرایب متغیرهای مدل با استفاده از آنالیز فاکتور با روش PLS 146
4-6-7- بررسی همبستگی زوجی بین متغیرهای پژوهش 147
5 فصل پنجم 148
نتیجه گیری و پیشنهادات 148
5-1- مقدمه... 149
5-2- نتیجه گیری 150
5-2-1- آزمون تفاوت میانگین نمونه بر اساس اطلاعات جمعیت شناختی 150
5-2-2- آزمون فریدمن جهت اولویت بندی شاخص های فرهنگ سازمانی 151
5-2-3- تحلیل فاکتور با روش PLS 153
5-3- پیشنهادات 155
5-4- پیشنهادات برای تحقیقات آتی 156
5-5- محدودیتهای پژوهش 157
منابع و ماخذ 157
پیوست 161
پرسشنامه 161
الف- سوالات جمعیت شناختی : 162
ب- سوالات فرهنگ سازمانی : 162
پ) سوالات مربوط به خلاقیت سازمانی 165
خروجی نرم افزار 171
شکل2 1: ارتباط مفهومی بین عوامل مختلف فردی- گروهی و سازمانی در بروز خلاقیت سازمانی (بیات، 1375) 36
شکل2 2: انواع فرهنگ سازماني از ديد دفت 47
شکل2 3: فرایند مدل استراتژی صنعتی 71
شکل2 4: شماتیک مدل استونر و فریمن 74
شکل2 5: مدل برنامه ریزی استراتژیک وایتمن 75
شکل2 6: ساختاربندي بر حسب وظيفه 94
شکل2 7: ساختاربندي بر حسب محصول 95
شکل2 8: ساختاربندي بر حسب مشتري 95
شکل2 9: ساختاربندي بر حسب منطقه جغرافيايي 96
شکل2 10: ساختاربندي ماتريسي 97
شکل 4 1: نمودار میله ای سن افراد نمونه 118
شکل 4 2: نمودار میله ای تحصیلات افراد نمونه 119
شکل 4 3: نمودار میله ای وضعیت تاهل افراد نمونه 120
شکل 4 4: نمودار میله ای جنسیت افراد نمونه 121
شکل 4 5: مدلسازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار VPLS 135
جدول2 1: مقايسه مدلهاي فرهنگ سازماني 46
جدول2 2: تمايزات بين تدوين و اجراي استراتژي (منبع : ديويد ،1380) 59
جدول2 3: طبقه بندي نظريات سازمان و مديريت بر اساس نظر اسكات (الواني، 1379) 62
جدول2 4: عوامل موثر بر اجراي استراتژي از ديد محققين مختلف 64
جدول2 5: مقایسه تطبیقی مدلهای اجرای استراتژی 78
جدول2 6: تفاوت بين برنامه‌ريزي بلند مدت و برنامه‌ريزي استراتژيك 81
جدول2 7: مدل هاي مختلف مديريت استراتژيك 86
جدول2 8: مقايسه ساختارهاي زيستي (ارگانيكي) ماشيني 94
جدول4 1 : فراوانی و درصد فراوانی سن افراد نمونه 119
جدول4 2: فراوانی و درصد فراوانی تحصیلات افراد نمونه 120
جدول4 3: فراوانی و درصد فراوانی وضعیت تاهل افراد نمونه 121
جدول4 4:فراوانی و درصد فراوانی جنسیت افراد نمونه 122
جدول 4 5: ضریب آلفای کرانباخ کلیه سوالات 123
جدول4 6:ضریب آلفای کرانباخ برای تک تک سوالات 123
جدول4 7: آزمون نرمالیتی با استفاده از آزمون کلموگروف- اسمیرنوف 125
جدول4 8: آزمون تی – استیودنت مستقل جهت بررسی تفاوت میانگین متغیر جنسیت 125
جدول4 9: آزمون تی – استیودنت مستقل جهت بررسی تفاوت میانگین متغیر وضعیت تاهل 126
جدول4 10: آزمون تی – استیودنت مستقل جهت بررسی تفاوت میانگین متغیر سن 127
جدول4 11: آزمون تی – استیودنت مستقل جهت بررسی تفاوت میانگین متغیر تحصیلات 130
جدول4 12: اولویت بندی شاخص های فرهنگ سازمانی 132
جدول4 13: اولویت بندی سوالات مربوط به شاخص مرد سالاري 132
جدول4 14: اولویت بندی سوالات مربوط به شاخص فرد گرائي 133
جدول4 15: اولویت بندی سوالات مربوط به شاخص اجتناب از عدم اطمينان 134
جدول4 16: اولویت بندی سوالات مربوط به شاخص فاصله قدرت 134
جدول4 17: آمار توصیفی مربوط به تک تک فاکتورها و شاخص های آنها 137
جدول4 18::مقدار R2 حاصل از برآورد مدل 140
جدول4 19: میانگین ضریب Α کرونباخ مدل و میانگین پایائی ترکیبی مدل 141
جدول4 20: ماتریس ساختار فاکتور جهت شناسایی سوالات پرت 142
جدول4 21: نتایج ضرایب متغیرها و مقدار آماره تی استیودنت حاصل از مدل ساختاری 145
1-1- مقدمه
جهان امروز بی تردید از ویژگی هاي خاصی برخوردار است. یکی از ویژگی هاي عصر حاضر تغییر و تحولات شگرفی است که در طرز فکر، ایدئولوژي، ارزش هاي اجتماعی، روش هاي انجام کار به چشم می خورد. از جمله پدیده هایی که به شدت تحت تأثیر این تغییرات قرار می گیرند، سازمان ها می باشند. بیشتر تغییراتی که سازمان ها با آن مواجه هستند از چنان شتاب و نیرویی برخوردار است که در دنیاي رقابت افزاي کنونی، هر نوع مقاومتی را درهم کوبیده و همه را با خود به جلو میبرد.
فرهنگ یک سازمان به عنوان بستر ایجاد تغییرات سازمانی، نقشی کلیدي در موفقیت سازمان ها بازي می کند. فرهنگ در یک سازمان به مثابه شخصیت در یک انسان است که شالوده وجودي آن را تشکیل می دهد و باعث تشکل و انسجام سازمان در حرکت به سمت اهداف می شود. از آن جا که فرهنگ سازمانی شکل دهنده رفتار اعضاي سازمان اعم از کارکنان و مدیران در سطوح مختلف است، می تواند توانایی سازمان در ایجاد تغییر و جهت گیري استراتژیک را به نحو چشمگیري تحت تأثیر قرار دهد. بدون داشتن یک فرهنگ سازمانی اثر بخش نمی توان انتظار فعالیت هاي کارآفرینانه داشت.
بنابراین براي غلبه بر مشکلات و تهدیدهایی که متوجه سازمان هاي امروزي است، تنها یک راه حل کارساز است و آن هم ایجاد بستر فرهنگ خلاقیت و نوآوری در سازمان است.
امروزه سازمانها در چنان محيط پويا و پرتلاطمي فعاليت ميكنند كه اندكي درنگو تعلل كافيست تا از صحنه رقابت حذف شوند. از اين رو مقوله خلاقيت و نوآوري از اهميت فراواني برخوردار شده است، زيرا خلاقيت و نوآوري تنها راه نگهداري، تأمين و حفظ مزيتهاي رقابتي است. هربيگ و جاکوبز(۱۹۹۶ )معتقدند که خلاقيت ميتواند مهمترين ابزار رقابتي مديران امروزي براي نيل به راه حلهاي جديد و بهتر در حل مشکلات مشتريان و تجارت باشد.( Herbig and Jacobs, 1996)
بحث خلاقيت و نوآوري در سازمانهاي نوين امروزي لازمه اي است براي حفظ پويايي و توان سازمان در برخورد با تهديدها و مخاطرات محيطي و عنصري ضروري براي موفقيت، انطباق¬پذيري و سازگاري سازمان با شرايط محيطي. بنابراين، سازمانهاي موفق توجه خود را به مقوله خلاقيت معطوف نموده اند (carr and johnsson, 1995) .
لذا با توجه به نقش مهم خلاقیت در سازمان و ارتباط آن با فرهنگ سازمانی لازم است تا با افزایش سطح فرهنگ سازمانی در راستای ایجاد خلاقیت کوشید.