نوع فایل: word
قابل ویرایش 90 صفحه
مقدمه:
«خداوند وقتي انسان را آفريد از روح خود در آن دميد.» (سوره مبارکه الحِجر، آيه 28).
اين بدان معناست که هدف، خلقت موجودي خدا گونه بوده است که داراي صفات و خصوصياتي باشد تا خليفه خدا روي زمين شود و براي تربيت انسانها از ميان خود آنها راهنماياني برگزيد تا راه راست را به انسانها نشان دهند. نقش تربيتي اين راهنمايان به گونه اي بوده که انسانها در تمامي ابعاد وجوديشان رشد کنند. با مشاهده زندگي گذشتگان خواهيم ديد که معمولاً زندگي افراد جامعه به سه بخش تقسيم مي‌شده است. قسمت اول کار و مشغله روزانه که جهت تأمين معاش خانواده بوده است و قسمت ديگر را خواب و استراحت و تجديد قواي جسمي جهت شروع روزي نو و ادامه کار و تلاش روزانه تشکيل مي‌داده است و بين اين دو زمان، زمان سومي نيز مشاهده مي‌شود که در آن افراد نه کاري انجام مي‌دادند و نه در خواب بودند. البته اين زمان بسيار کوتاه بود و به مرور زمان مدت آن افزايش يافته است. اين مدت زمان از روز را اوقات فراغت (Leisure times) نام نهادند. در زندگي فردي و اجتماعي بسياري از جوامع و ملتهاي امروز جهان، اوقات فراغت بخش مهم و جدانشدني از برنامه‌هاي تربيتي جوانان محسوب مي‌شود و هر اجتماعي با توجه به اين نکته تا چه ميزان از تحولات صنعتي و اجتماعي عصر حاضر تأثير پذيرفته است، از ساعات فراغت به فراخور وضع و موقعيت خويش و بر اساس تواناييهاي اقتصادي خود و نيز اعتقادات و درک ويژه اي که از اوقات فراغت دارند، بهره مي‌گيرند. واضح است که کم توجهي به اين موضوع موجب مي‌شود که افراد نتوانند اوقات بيکاري خود را به نحو مطلوب و دلخواه سپري کنند و از نقش سازنده اي که اين ساعات در پرورش شخصيت و تکميل دانش و معلومات دارند بهره ببرند. يکي از اقشار جامعه، جوانان هستند و آنها سرشار از انرژي جواني مي‌باشند که اين انرژي بايد به گونه اي مورد بهره برداري قرار گيرد (سازمان ملي جوانان، 1381).
جهت دادن صحيح به بهره برداري از انرژي جوانان و برآوردن نيازهاي آنها، مستلزم برنامه ريزي واقع بينانه و صحيح زماني است تا بدين ترتيب از اتلاف وقت و انرژي اين قشر جولگيري به عمل آيد. امروزه استفاده بهينه از وقت و زمان، مهمترين مسأله در کشورهاي مترقي جهان مي‌باشد ولي متأسفانه در کشور ما توجه چنداني به وقت و زمان نمي شود و با از دست دادن اين عنصر بسيار مهم، لطمه‌هاي زيادي از لحاظ اقتصادي، اجتماعي و آموزشي و پرورشي و... به کشورمان وارد مي‌شود، زيرا مديريت زمان کمتر ديده مي‌شود. پس براي افزايش بهره وري، مخصوصاً در واحدهاي آموزشي بهتر است از مديريت زمان (Time management) استفاده شود و اين برنامه ريزي زماني به کارمندان و محصلان از قبيل دانش آموزان و دانشجويان آموزش داده شود (براتي، 1384).
امروزه اين اعتقاد وجود دارد که ريشه بسياري از اضطرابها و فشارهاي روحي انسان عصر حاضر، کمبود وقت يا از دست دادن زمان است. قرن حاضر به دليل گسترش شبکه اطلاع رساني و تهاجم و انفجار اطلاعات، به عنوان «عصر سرعت» شناخته شده است و بشر امروز براي دور نماندن از قافله و زمان خويش و کسب اطلاعات به ناچار، به تلاش مستمر و بي وقفه مي‌پردازد. اين تلاش، بدون برنامه ريزي زماني موجب استرس و فشار رواني مي‌شود (فراست، 1371).
به نظر پژوهشگر، احتمال دارد که مديريت زمان که استفاده بهينه از وقت براي اهداف کوتاه مدت و بلند مدت، با در نظر گرفتن اولويت‌ها و اوقات فراغت فرد است، با سلامت روان و پيشرفت تحصيلي فرد رابطه داشته باشد.
بيان مسأله :
با در نظر گرفتن اينکه يکي از ويژگيهاي عصر کنوني، سرعت ارتباطات است، به همين دليل توجه به مسئله اوقات فراغت نوجوانان و جوانان و جهت دادن به برنامه‌هاي زماني آن امري اجتناب ناپذير خواهد بود. به عبارت ديگر مسئله کنوني، نداشتن برنامه ريزي زماني صحيح در اوقات فراغت آنها مي‌باشد (عليمراديان، 1368).
با توجه به وقت آزادي که در بين ساعات شبانه روز نوجوانان و جوانان مشاهده مي‌شود، اين تحقيق انجام گرفت تا معلوم گردد که براي گذراندن اوقات فراغت به طرز صحيح، چگونه مي‌توان از مديريت زمان بهره برد. لذا محقق با توجه به مطالعات مقدماتي که در اين زمينه انجام داده است بر آن است تا با گردآوري اطلاعات دقيق‌تر، از طريق اجراي يک تحقيق غير آزمايشي از نوع همبستگي، رابطه بين نحوه مديريت زمان در اوقات فراغت را با سلامت روان و پيشرفت تحصيلي مشخص نمايد.
طبق تعريف سازمان طي جوانان، افرادي که داراي سنين 15 تا 29 سال مي‌باشند، جوان محسوب مي‌شوند. ايران به عنوان يکي از کشورهاي مديترانه شرقي داراي جمعيت جوان است.
بانک جهاني در سال 2000، جمعيت 15 تا 29 ساله کشور ما را معادل 1/32 درصد کل جمعيت گزارش نموده است (سازمان ملي جوانان، 1381).
لذا با عنايت به خصوصيات و استعدادهاي بالقوه اين گروه سني در جهت شکوفايي جامعه فردا، لازم است وضعيت سلامت روان اين قشر شناسايي شود و رابطه آن با ساير عوامل به درستي مورد بررسي قرار گيرد (همان منبع ).
بسياري از دانش آموزان و دانشجويان براي استفاده بهينه از اوقات فراغت خود، مدتها قبل و نزديک به زمان امتحانات خود برنامه ريزي صحيح زماني نمي کنند و يا از مديريت زمان اطلاعي ندارند. برخي نيز به رغم اطلاع محدود، از آن استفاده نمي کنند. به نظر پژوهشگر، رابطه نحوه مديريت زمان در اوقات فراغت با ساير متغيرها بايد بررسي شود تا اقدامات لازم و ضروري در پژوهشهاي بعدي انجام گيرد.
از طرفي آموزش و پرورش، به دليل آموزش و تعليم نيروهاي مورد نياز بخشهاي مختلف جامعه در تمامي کشورهاي دنيا اهميت به سزايي دارد. در بحث آموزش و پرورش مفاهيم پيشرفت تحصيلي و افت تحصيلي به ميان مي‌آيد. از پيشرفت تحصيلي، به عنوان يکي از ابعاد پيشرفت در نظام آموزش و پرورش، مفهوم «انجام تکاليف و موفقيت دانش آموزان در گذراندن دروس يک پايه تحصيلي مشخص » يا «موفقيت دانش آموزان در امر يادگيري مطالب درسي»، مستفاد مي‌شود. وجه مخالف پيشرفت تحصيلي، افت تحصيلي است که يکي از معضلات نظام آموزشي مي‌باشد که خود را به شيوه‌هاي گوناگون مانند عدم موفقيت دانش آموزان در دستيابي به اهداف مقاطع تحصيلي مربوطه، مردودي و تکرار پايه‌هاي تحصيلي، ترک تحصيل زودرس و بيکاري و بلاتکليفي نشان مي‌دهد (پورشافعي، 1370).
با توجه به اضطراب و استرس ناشي از دروس و امتحانات مدارس و دانشگاهها در بين نوجوانان و جوانان لزوم يک برنامه ريزي صحيح زماني، يا به عبارتي مديريت زمان جهت استفاده بهينه اوقات فراغت نوجوانان و جوانان، از اهميتي ويژه برخوردار است.
اين پژوهش به طور کلي تلاش دارد که رابطه بين نحوه مديريت زمان در اوقات فراغت را با سلامت روان و پيشرفت تحصيلي مشخص نمايد و مي‌کوشد که به طور اخص آشکار سازد که چه رابطه اي بين نحوه مديريت زمان در اوقات فراغت با سلامت روان جوانان وجود دارد ؟ و اينکه آيا بين نحوه مديريت زمان در اوقات فراغت با پيشرفت تحصيلي آنها رابطه وجود دارد ؟ يا خير؟
فهرست مطالب:
فصل اول : کلیات پژوهش
مقدمه
بیان مسئاله
اهداف تحقیق
فرضیه های تحقیق
سوال های تحقیق
ضرورت و اهمیت تحقیق
تعاریف نظری و عملیاتی متغیر های پژوهشی
فصل دوم : پیشینه پژوهش
مقدمه
پیشرفت تحصیلی : تعریف، معیارها و عوامل تاثیر گذار
معیارهای پیشرفت تحصیلی
تعریف بهزیستی و مولفه های آن
ویژگی های افراد شاد
رویکرد های نظری به بهزیستی
روش های ارزیابی بهزیستی
عوامل و همبسته های بهزیستی
مبانی نظری مدیریت زمان
مبانی نظری اوقات فراغت
مقدمه
تعریف های اوقات فراغت
اوقات فراغت از دیدگاه اسلام
اوقات فراغت از نظر فیلسوفان و جامعه شناسان
سابقه علمی پیشینه تحقیق در ایران و خارج از کشور
پیشنه تحقیق در مورد مدیریت زمان در اوقات فراغت در ایران